Swift Response: oude tijden herleven

‘Veel parallellen met uitzending naar Afghanistan’

“Soms voelt het alsof ik hier in Afghanistan ben.” Vanuit een op de strip ‘geparkeerde’ Cougar glijden de blikken van vlieger kapitein Dominique van het 300 Squadron over de legeringsgebouwen van het Amerikaanse oefenterrein Hohenfels in Duitsland. Ze straalt het uit: de NAVO-oefening Swift Response is haar ding. “Het is elke dag aftasten wat er gaat gebeuren en dat maakt het interessant. We trainen hier hartstikke realistisch.”

Als 1 training het predicaat ‘massaal’ verdient, dan is het Swift Response wel. Liefst 7.000 militairen uit 10 NAVO-landen overspoelen de groen golvende militaire oefenzone in het noorden van Beieren. Daar ligt het oefenterrein van de US Army, het Joint Multinational Readiness Center. Nederland levert 750 militairen van land- en luchtmacht en – voor het eerst – 14 toestellen van het Defensie Helikopter Commando (DHC). Hun opdracht, samen met de andere strijdkrachten, een crisis die overgaat in oorlog met een vijand uit het oosten het hoofd bieden.

Waarin wordt geoefend? De Nederlandse Defensie is door alle bezuinigingen verleerd om in grote aantallen te trainen en opereren. Daarom wordt hier getraind met andere landen. Luchtmobiele landingen (air assaults), hoe je een internationaal conflict bestrijdt en samenwerkt met die andere landen: ‘interoperabiliteit’. Vanwege de groeiende onveiligheid in de wereld een logisch scenario. Denk aan de annexatie van de Krim, de schermutselingen in de Oekraïne en de spanningen in de Baltische Staten. In Swift Response herleven oude tijden.

Voor de hand

Dat wordt onderstreept door de inzet van de Air Manoeuvre Task Force (AMTF), codenaam Task Force Griffin, de ‘paraplu’ waaronder de Nederlandse eenheden vallen. De AMTF bestaat uit een infanteriecompagnie van 11 Luchtmobiele Brigade, een pantserinfanteriecompagnie van 13 Lichte Brigade (beide landmacht), een composite squadron met helikopters van het DHC. Verder uit een vuursteunbatterij, militairen van de Duitse Luftlande Brigade, onderhouds-, logistieke en medische eenheden.

Grootschalig opereren met helikopters in de Duitse heuvels. Kijk in onderstaande clip hoe dat er uitziet.

Bondgenoot

De AMTF, een soort ‘luchtmobiele brandwacht’, maakt voor deze oefening deel uit van de Amerikaanse 173 Airborne Brigade, bijgenaamd Sky soldiers. Onder het motto ‘een aanval op 1 van ons is een aanval op allen’, komen de militairen in actie als een NAVO-land wordt bedreigd. De eerste AMTF-commandant vanuit het CLSK, luitenant-kolonel Jeroen van Bruchem (normaliter Hoofd Operaties van het DHC), vindt de bijdrage van ons land aan de Amerikaanse brigade logisch. De bescherming van het bondgenootschappelijk grondgebied is toch prioriteit nummer 1 van de NAVO. 

Daarnaast behoort ons land tot de club van trouwe alliantieleden en is luchtmobiel optreden volgens Van Bruchem een grote kracht van onze krijgsmacht. Die werkt namelijk al 25 jaar met een Air Manoeuvre Brigade. “Wij kennen het klappen van de zweep, maar hebben dat nooit écht kunnen laten zien. In vredesoperaties vervult ons land namelijk andersoortige taken. Maar daarin leren we wel weer lessen die de AMTF goed kan gebruiken.”

Iedereen anders

Van Bruchem doelt bijvoorbeeld op hoe partijen elkaar in een vredesmissie kunnen vinden. “En: hoe plan je een internationale actie snel en adequaat. Een andere les is dat de Europese krijgsmachten onvoldoende in staat zijn om het grond-lucht optreden snel samen te brengen. Dat komt omdat ze dat allemaal anders plannen. Tot slot moet de mind set van jonge leiders en specialisten verschuiven naar grootschalige internationale acties. Nu nog houden ze zich teveel bezig met bedrijfsvoering in vredestijd, hoe goed dat ook is.”

Al deze lessen nu moet de AMTF zien op te pakken. “Die militairen en hun leiders moeten weer ‘groot’ durven denken”, aldus Van Bruchem. “Ook is er nog veel training nodig om volledig operationeel inzetbaar te worden. De recente politieke ontwikkelingen en plannen staan de groei van air manoeuvre-optreden echter zeker niet in de weg. Ik denk dan ook dat de toekomst van de AMTF er rooskleurig uitziet.”

Paralellen

Kapitein Dominique maakt als Cougar-vlieger deel uit van AMTF. Volgens het scenario van Swift Response moet de heli-vloot van het DHC een strijdmacht afstoppen die het op Europa gemunt heeft. Om succesvol te zijn, moet daarbij internationaal worden samengewerkt. “Het is mooi om een radartje in een groot geheel te zijn. Op die manier kun je wat betekenen.” Dominique vindt Swift Response wel een ‘massale’ oefening, maar realiseert zich dat het in werkelijkheid ook zo werkt. “Dan wordt ook niet gezegd: ‘doe mij maar een tandje minder’. Ik ontdek veel parallellen met mijn uitzending naar Afghanistan. De samenwerking met 11 Luchtmobiele Brigade loopt eveneens goed. Maar we oefenen dan ook al jaren samen. Iedereen kent elkaar. Als het even kan dus volgend jaar weer Swift Response.”

Goede mind set

Volgens adjudant Wamke is de oefening ‘keihard nodig’ om paraat te worden. “Aangezien er op Hohenfels meer dan voldoende oefenmogelijkheden zijn, lukt dat goed.” Wamke, in het dagelijks leven planner op het bedrijfsbureau van het 301 Squadron, is in Swift Response spin in het web van vliegers en technische dienst. “Wij voeren onderhoud uit en zorgen dat de kisten gereed staan om te vliegen”, legt hij uit. “Soms loopt dat spaak. Bijvoorbeeld als onderdelen niet op voorraad zijn. Of er is door de leegloop bij Defensie onvoldoende gekwalificeerd personeel beschikbaar. Toch is de mind set van het personeel goed.”

Leren omgaan met beperkingen is volgens Wamke een goede les. “Dat hoort bij het militaire beroep. We slagen er prima in om de Apaches in de lucht te houden.” Hij krijgt regelmatig buitenlandse militairen op bezoek, onder wie Amerikanen, die willen weten hoe de Nederlandse ‘luchtmachters’ werken en wat hun ervaringen zijn. “We merken dat bijvoorbeeld de Amerikanen dezelfde hick ups hebben als wij. Ook zij moeten roeien met de riemen die ze hebben en ook zij willen meer dan kan. Net als wij zijn het vakidioten”, glimlacht de adjudant. 

Hoe beleven Cougar-vlieger Dominique en loadmaster Swift Response? Bekijk het in deze clip

Vangnet

Die term zal Chinook-loadmaster sergeant-majoor Ryan aanspreken. Hij is eveneens een volbloed professional die onder meer in missies het een en ander heeft meegemaakt. In Swift Response fungeert hij ook als vraagbaak voor de vliegers. “Ik ben het laatste vangnet als het gaat om de technische staat van het toestel. Samen met de hen doe ik de final check. Alles moet dan goed zijn. Loadmaster is een mooi vak. Techniek, adrenaline, gevaar: alles komt samen. Het mooiste is nog de samenwerking met de crew. Je deelt lief en leed met elkaar.”
Volgens Ryan is de opzet van Swift Response goed en daarmee waardevol. In zijn ogen zijn er voldoende leermomenten, bijvoorbeeld als het om contact met buitenlandse eenheden gaat. “De manier waarop we hier oefenen, ligt dicht aan tegen wat je bij een daadwerkelijk gewapend conflict kunt komen.” 

Tekst: Jack Oosthoek
Foto’s: Sergeant-majoor Maartje Roos
Video: Pieter Visser en Jeroen Los
Montage: Hans Kleijwegt en Olaf Bijmoer