Zoeken naar topje van ijsberg

Marineteam speurt met luchtmachthelikopter naar drugs vanaf Zr.Ms. Van Amstel

Achter bootjes aan die met 50 kilometer per uur over de bijna 3 miljoen vierkante kilometer grote Caraïbische Zee razen. Het lijkt op zoeken naar een speld in een hooiberg. Voor een deel is het dat ook, “maar als we weten dat ze uit Colombia of Venezuela vertrokken zijn, dan vinden we ze”. Zo omschrijft tactical coordinator Friso het werk van de NH90-bemanningen. Lees hier hoe hun dagelijkse werk vanaf Zr.Ms. Van Amstel er uitziet als ze jacht maken op drugstransporten in het Caraïbisch gebied.

4 maart start de reis van het Multipurpose- of M-fregat Zr.Ms. Van Amstel naar de Nederlandse Antillen. Aan boord een NH90-vluchteenheid van 12 man, inclusief de techneuten van de boordvliegploeg en een vliegdekofficier (VDO). Geen ‘opstappers’, maar een geïntegreerd onderdeel van de marinebemanning. “We hebben allemaal een marineachtergrond”, geeft luitenant-ter-zee 2 OC Friso aan. “Met elkaar zaten we op het KIM, we spreken dezelfde taal en zijn gewend op schepen te bivakkeren. Varen is dus geen probleem voor ons. We zijn het allemaal gewend. Vroeger was ik wachtofficier en officier in de commandocentrale van een schip.”

Hoofddoel drugsbestrijding

De NH90 maakt gebruik van een vaste bemanning die voor iedere reis wordt samengesteld uit een vlieger, tactical coordinator (Tacco), sensor operator en een schutter. Voor deze trip: 3 man van de Koninklijke Marine, 2 van het Korps Mariniers. Friso: “We zijn een marineclub met een luchtmachthelikopter.” Na zo’n 10 dagen bereikt de Van Amstel de haven van Willemstad. In een periode van zo’n 3 maanden ter plaatse vervult de NH90 – en het schip uiteraard – diverse taken, onder andere voor de Kustwacht Caribisch Gebied. Daarbij werkt de helikopter onder andere samen met hun toestellen: de Dash-8 en AW139. En dan natuurlijk ‘Counter Drugs Operations (CDOPS) ter ondersteuning van het Stationsschip Caraïbisch Gebied’ (SSCG), zoals het officieel te boek staat. Friso: “Voor ons is drugsbestrijding het hoofddoel. We voeren deze operatie uit onder Nederlandse vlag, maar de Van Amstel heeft een Amerikaans ‘Law Enforcement Detachment’ (LEDET)-team aan boord. Als we een boot aanhouden, arresteren zij de verdachten en houden ze onder Nederlandse voorwaarden in voorarrest. Daarna brengen ze hen over naar een US Coast Guard-schip om ze in de USA te laten berechten.”

‘Tarpen’

De NH90 is op zoek naar go fasts, speedboten met 2 of meer zware buitenboordmotoren. Ze zijn gevuld met vaten brandstof en grote hoeveelheden pakketten drugs onder een – meestal – blauw dekzeil, in het Engels een ‘tarp’. Overdag liggen ze veelal stil – zijn ze aan het ‘tarpen’. “Op die manier is een boot vanuit de lucht zoveel mogelijk blauw en zien wij ze vanuit de helikopter niet – hopen zij. En dat klopt natuurlijk ook, want we kunnen nooit alles controleren.

Per keer kunnen we 1 van de 3 hoofdroutes in de gaten houden, en dat dan niet eens 365 dagen per jaar. Hoe dan ook; als wij een signaal hebben gekregen dat een mogelijk drugstransport is vertrokken vanuit bijvoorbeeld Colombia, dan vinden we ze. We weten ook in welk gebied we moeten zoeken, maar er varen ook heel wat vissers – die overigens ook drugstransporters kunnen zijn. Het is dus zaak de drugstransporten er tussenuit te halen. Met onze goede sensoren pakken we ze er zo uit. Fantastisch die NH90. Het is écht een verlengstuk van het schip.”

Disabling fire

Met een range van 350 nautische mijl – zo’n 650 km – kan de NH90 3 uur vliegen, maar dan moet het toestel toch echt terug naar het schip voor brandstof. Zoeken doet de helikopter met name in het donker, want dan verplaatsen de go fasts zich. “Als we ze vinden dan zorgen we dat ze stoppen”, zegt Friso resoluut. “Als eerste roepen we ze op via de marifoon, maar daarop reageert steevast niet 1 boot. Dan gaan we ernaast hangen en laten we een verlicht bord zien waarop staat dat ze moeten stoppen, waarop ze meestal ook niet reageren. Dan volgen een aantal waarschuwingsschoten voor de boeg, op zo’n 100 meter afstand. Meestal is dat genoeg. Zo niet, dat kunnen we disabling fire uitbrengen. Met een gerichte schoten van de scherpschutter schakelen we dan de buitenboordmotoren uit. We zorgen in ieder geval dat ze niet verder kunnen varen."

Arrestatie

Op het moment van aanhouding heeft het LEDET-team de leiding. Bijna nooit vaart een boot met vlag, maar indien toch – bijvoorbeeld een Russische of Venezolaanse – moeten de Amerikanen per geval eerst aan dat land toestemming tot aanhouding vragen. Met een aantal landen heeft de USA banden, met andere niet. Friso: “Wij geven dat door aan het stationsschip dat contact opneemt met de wal. Ondertussen waarschuwen ze ook de US Coast Guard. Die vaart ook naar de aanhoudingsplek om de verdachten over te nemen.”

Ondertussen vaart het stationsschip snel naar de plek van de aanhouding. Met 25 tot 30 knopen per uur (45-55 km/u) is dat gemiddeld binnen 2 à 3 uur bij die positie om de verdachten te arresteren. “Indien nodig, zijn wij met de helikopter zo terug op het schip om te tanken”, zegt Friso. “Soms worden we tussentijds afgelost door een patrouillevliegtuig. Wij zijn als Nederlanders de enigen die op deze manier kunnen werken, dus zoeken en aanhouden. De Amerikanen werken soms met een heli, de MH-65. Maar voor het echte zoekwerk moeten zij het hebben van patrouillevliegtuigen.”

Leren vertrouwen

De teller van de NH90 komt tijdens deze missie uit op 5 onderschepte transporten: 1 met alleen brandstof – een bevoorrader – en 4 met pakketten. “1 boot kieperde die overboord toen wij met de NH90 in de buurt kwamen, maar we vonden alles terug”, zegt Friso. “Het is natuurlijk maar het topje van de ijsberg dat wij kunnen vinden, maar alles helpt. Daarbij gaat ‘maar’ zo’n 30% van alle drugstransporten over de Caribische Zee – de rest via de Pacific. Maar we vinden wat we moeten vinden. Heel bevredigend werk en dat maakt het ook leuk. Want je ziet direct resultaat en dat is een prima boost voor het moreel van iedereen die bij de NH90 betrokken is. Die konden we zo langzamerhand ook goed gebruiken. Wij vliegen met de meest volwassen versie van de NH90 met veel updates. Jazéker een maritieme gevechtshelikopter. Niet alleen door onze boordwapens, maar als we straks met torpedo’s zijn uitgerust, hebben we echt een zwaar wapen aan boord. Het is vooral echt wennen te leren vertrouwen op je sensoren. Daarmee spotten we op 60 mijl een bootje. Dat is 110 kilometer. In andere woorden; als je boven Den Helder vliegt, volg je iets bij Amsterdam! De NH90 is een heel stabiele en betrouwbare heli.”

Op 16 juni arriveerde de Van Amstel met de NH90 weer in de Helderse haven. Een week later vertrok Zr.Ms. Zeeland ook met een NH90 aan boord, die de taken in de Cariben overneemt.

Tekst: Arno Marchand
Foto’s: Defensie
Infographic: X-Media