03

Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 06 | 2014

Jawtex bereidt voor op werkelijkheid

Tekst Arno Marchand
Foto Arno Marchand

Combined en joint optreden in grootste Duitse oefening

2 detachementen van de Koninklijke Luchtmacht verhuisden eind mei voor een grootschalige oefening naar Noord-Duitsland. Een C-130 streek neer op Fliegerhorst Hohn, thuisbasis van een squadron Transall transportvliegtuigen. 25 kilometer verderop landden 5 F-16’s van Volkel op Schleswig-Jagel. Deze Tornado-basis vormt voor het luchtcomponent het hart van de Joint Air Warfare Tactical Exercise, afgekort Jawtex. De Nederlandse jagers zijn daar dan ook beslist niet de enige gasten.

Op Jagel is het een bonte verzameling van jachtvliegtuigen en bijbehorend personeel. Ze komen uit alle Europese windstreken: Finland, Griekenland, Hongarije, Italië, Nederland, Slovenië. Op andere bases staan delegaties uit eveneens Italië en verder Oostenrijk, Turkije en Zwitserland. Alles bij elkaar leveren deze landen zo’n 800 militairen. De rest van de liefst 4.500 deelnemende militairen komen uit het gastland. Jawtex is dan ook de grootste oefening in Duitsland dit jaar. Het borduurt voort op Elite, een exclusieve luchtmachtoefening.

x
Crewchief van het 312 Squadron Jeroen van der Putten toont de laatste veiligheidspin aan de vlieger. Het F-16 detachement op Jagel komt van het 312 Squadron, aangevuld met andere eenheden van de vliegbasis Volkel. Foto: Rob Gieling

Joint en combined

Jawtex gaat duidelijk verder. Sterker nog; het overgrote deel van de militairen voert landmachtgerelateerde operaties uit. Het is dan ook een oefening met vele aspecten in zowel de lucht als op de grond en in het water. Centraal staat de samenwerking tussen land- en luchtmacht- en marine-eenheden (joint) van zowel Duitsland als de buitenlandse partners (combined). De 10 landen trainen daarbij samenwerking zoals zij dat ook in echte conflicten zouden doen. “We doen iedere dag wat anders”, geeft detco majoor Theo aan. “Offensive en Defensive Counter Air, slow mover protection of anti-shipping. Dat laatste is super moeilijk, want het is 1 groot magazijn raktetten met een hele goede radar waar je op af vliegt.”

x
Jawtex is een oefening met vele aspecten. Alle vormen van luchtoperaties komen aan bod: verdediging, (grond-)aanval zoals met deze Tornado, (troepen-)transport, (para-)droppings en medische evacuatie. Foto: sergeant-majoor Arnoud Schoor

Meehelpen

Het grootste deel van het detachement komt van het 312 Squadron, aangevuld met andere eenheden van de vliegbasis Volkel. “Onze deelname komt doordat er voor Volkel in Nederland dit jaar relatief weinig oefenruimte is”, geeft detco Theo aan. “313 stond al langer op de rol voor de NATO Tiger Meet, eind juni ook op Jagel. Eind vorig jaar kwam deze oefening naar voren. Het plan en de trainingswaarde zag er goed uit, zo bleek in december bij de middle planning conference. 2 van ons hebben de Duitsers zelfs meegeholpen met het verder opzetten van de oefening. We werken nu met een plan met daadwerkelijke meerwaarde voor onze Nederlandse vliegers.”

x
x
Foto’s boven en links: Voorbereiding van de Volkelse vliegers onder wie detco majoor Theo (voorgrond) op een nieuwe Jawtex-missie. De oefeningen bestrijkt eigenlijk heel noord-Duitsland, vanaf de voormalige vliegbasis Twenthe naar het noorden. Foto’s: Rob Gieling

Ervaring

2 oefeningen op 1 buitenlandse basis met slecht enkele weken tussenruimte levert natuurlijk een groot logistiek voordeel op. Je hoeft met materieel maar 1 keer heen en 1 keer terug te rijden. “Voor dit soort oefeningen of deployments hebben we outbound-paketten, uit ervaring samengesteld met bijna alles wat we nodig hebben”, vertelt eerste luitenant van het 901 Squadron Toine Cox. “Sommige zaken nemen we niet mee zoals een reservemotor. Mocht er 1 kapot gaan dan bekijken we terplekke hoe we dat probleem oplossen.” Majoor Theo: “De vliegtuigen gaan tussen de 2 oefeningen door wel terug naar Volkel, slechts een half uurtje vliegen.”

Ondersteuning

“Je merkt wel dat de oefening nu door de landmacht wordt geleid vanaf 1 plek, Holzdorf”, gaat de detachementscommandant verder. “Daar komen ook de Air Tasking Orders vandaan. De uitvoering vindt op meerdere plekken plaats, zoals Jagel waar wij zitten en Hohn waar onze C-130 staat. In een nieuwe oefening moet dit format zijn weg nog vinden. Frisian Flag bijvoorbeeld wordt gedraaid vanaf de basis waar de oefening plaatsvindt. Het hoofdkwartier in Breda ondersteunt daarbij, niet andersom. Om onze belangen te vertegenwoordigen, hebben we dan ook een vlieger als National Representative in Holzdorf. Die heb je daar echt nodig, merken we.”

x
4 Nederlandse F-16’s vliegen 2 keer per dag met nog tientallen andere jachtvliegtuigen hun missies vanaf Jagel, op zo'n 35 kilometer onder de Deense grens. Daarvoor gebruiken ze speciaal ingestelde militaire oefengebieden boven de Noord- en Oostzee en rondom de vliegbasis Laage in voormalig Oost-Duitsland. Foto: Rob Gieling

VTC

Debriefen doen de vliegers voor een deel face-to-face en deels via video-teleconference, kortweg VTC. “Dat werk verbazend goed”, reageert majoor Theo. “Dat was voor ons ook 1 van de redenen om hier naartoe te komen. Het is de eerste oefening waarin ze dit gebruiken en het gaat erg goed. We kijken of dit ook een mogelijkheid is voor oefenvluchten tussen Leeuwarden en Volkel. Dat zou de waarde van onze training erg verhogen.”

Tornado

Jagel is de ‘home base’ van Taktisches Luftwaffengeschwader (TLG) 51. Deze Tornado komt echter van de enige andere nog overgebleven operationele Tornado-eenheid in Duitsland, TLG 33 op Büchel. Foto: Arno Marchand

Inspectie

Crewchief van het 312 Squadron sergeant 1 Theo van den Boomen checkt voor vertrek het landingsgestel van deze Nederlandse F-16. Foto: Rob Gieling

Internationaal

Deze F/A-18C Hornet uit Finland had Jagel als tijdelijke thuisbasis. Duitse Eurofighters opereerden van hun thuisbases Wittmund en Laage. Daar vandaan vlogen ook respectievelijk Turkse F-16’s en Italiaanse Eurofighters. Helikopters uit Oostenrijk, Slovenië en Zwitserland hadden Holzdorf als tijdelijk onderkomen. Foto: Rob Gieling

Werkelijkheid

Grootschalige oefeningen als Jawtex zijn essentieel voor de getraindheid van Nederlandse jachtvliegers. Hier bereiden ze zich voor op situaties die ze in werkelijkheid kunnen tegenkomen. Ook dan voert Nederland in internationaal verband luchtoperaties uit. Foto: Rob Gieling

Blue en Red

Alle deelnemers zoals deze Griekse F-16 en Hongaarse Gripen (op achtgrond) vliegen zowel als Blue en Red Air (30-35%), dus zowel als vriend en vijand. Per week staan 10 missies op het programma. Foto: Arno Marchand