ECO-knop moet om

‘Groen varen is de toekomst’

Snel van A naar B varen en van tijd tot tijd even flink je gashendel induwen. Dat hoort nu eenmaal bij operationeel optreden. Maar erg liefdevol jegens het klimaat is het niet. De zogeheten ‘ECO-knop’ moet bemanningen meer inzicht geven in hun brandstofverbruik en de gevolgen voor het milieu. Want onze ecologische voetprint kan en mag best een beetje kleiner.
 

Wieger Tiddens verdiept zich al langere tijd in datagestuurd optreden. Voor leken: door middel van allerlei cijfers voorspellen wanneer een systeem aan boord gaat falen. Samen met defensiecollega’s, kennisinstituten en technische studenten zet hij deze data in voor de ontwikkeling van een ECO-knop; een tool die een bemanning moet helpen de meest gunstige koers en vaart te bepalen. 
 

"Het is geen knop die je fysiek kunt indrukken, maar meer een innovatie. Doel van het project is om een hulpmiddel te bieden dat het brandstofverbruik voor een reis voorspelt, rekening houdend met omgevingscondities, variaties in de belading, verschillende vaarmodi, et cetera. Met die gegevens kan de bemanning bepalen wat de beste route en de meest optimale instellingen zijn om niet alleen op tijd, maar ook ecologisch verantwoord van A naar B te varen. Uiteindelijk moet er op de brug van het schip een scherm komen, waarop de bemanning verschillende opties kan evalueren en inzicht krijgt in het brandstofverbruik. Het is te vergelijken met de ECO-stand op auto’s die ervoor zorgt dat je zuiniger rijdt. Het verschil is dat onze ECO-knop niet fysiek allerlei snufjes inschakelt, maar de gebruiker advies geeft over hoe het beter kan.”
 

“Met de bemanning van 2 OPV’s, 2 onderzeeboten en een ondersteuningsschip doen we mee aan OceansX ONE, een internationale wedstrijd tussen vaartuigen die strijden om de grootste CO2-reductie. De competitie moet, naast technische, vooral sociale innovatie opleveren; bewustwording bij de bemanningen over hun ecologische voetprint. Dat kan op kleine schaal, bijvoorbeeld door meer lampen uit te doen of te zorgen dat je minder afval produceert. Maar ook op grotere schaal door in het algemeen ‘slimmer’ te varen. Wij zijn ons gaan focussen op dat laatste. Daar rolde uiteindelijk het idee voor deze ECO-knop uit.”

“We zijn inmiddels zo ver dat er fysiek iemand uit de onderzoeksgroep meevaart aan boord van een schip. Hij bekijkt samen met de bemanning waar behoefte aan is. Welke informatie willen zij zien op dat scherm, hoe moet dat worden vormgegeven? Als we dat inzichtelijk hebben, kunnen we overgaan tot de implementatie en verdere testen. Ik hoop dat we over een half jaar een eerste versie van het systeem kunnen laten zien. Op een gegeven moment is de tijd van plannen maken voorbij en moeten we gewoon dóén.”  
 

“Onwijs positief. Het is tof om te zien wat dit in gang zet. Kijk, ik kan data analyseren tot ik een ons weeg, maar als de gebruiker er uiteindelijk geen interesse in heeft, dan houdt het op. Wij vinden juist die interactie met de bemanning, van kok tot navigatieofficier, belangrijk. Sámen bedenken we wat er beter kan. Dat sociale component werkt gewoon. Je moet het inzichtelijk maken. Niet alleen vertellen dat het loont om soms langzamer of ‘slimmer’ te varen, maar uitleggen wat het directe effect hiervan is. Het heeft geen zin om vanuit je ivoren toren alleen maar opdrachten door te spelen. De mannen en vrouwen op de vloer moeten er zelf de meerwaarde van inzien.”
 

“Absoluut. Slimmer varen is financieel én ecologisch een goed idee. Dat laatste spreekt mensen veel meer aan dan de geldcomponent. Vooral onder jongere collega’s is klimaatverandering hot. Uiteindelijk is het aan ons om de bemanning letterlijk aan boord te houden. Ze hebben 1.000 dingen aan hun hoofd en ik begrijp dat CO2-uitstoot niet altijd hoog op het prioriteitenlijstje staat. Het feit dat dit onderdeel is van een wedstrijd scheelt. Als je kunt winnen, gaat er toch iets ‘aan’ in mensen.”

“Wat ons betreft wel. We hebben binnen Defensie een operationele energiestrategie, waarin is vastgelegd dat we onder andere milieubewuster willen varen. Dat gaat over alternatieve brandstoffen, maar ook over die gedragsverandering. Als je in de auto zit, ram je ook niet constant op het gaspedaal en word je geleerd om rustig op te trekken. Dat is op een schip net zo belangrijk. Vooropgesteld: we blijven de Koninklijke Marine en als de situatie daar om vraagt, moet die sportstand gewoon aan. Zuinig of niet. Dan is het gassen en dingen doen. Maar op al die momenten daartussen kunnen we best weleens andere, slimmere keuzes maken. Uiteindelijk beschermen we wat ons dierbaar is. Maar, wat is dat dan precies? Gaat dat ook niet om onze leefomgeving?”