Geen lood om oud ijzer

Li-ion accu op proef in Leusden

Heeft de loodaccu binnenkort afgedaan bij Defensie? Rijdt de CV90 - en misschien ook wel andere defensievoertuigen - in de toekomst met een energierijkere lithium-ion-batterij? Wat betekent dat straks voor opslag, luchttransport, logistiek en veiligheid? En nog belangrijker: blijft de operationele inzet gegarandeerd? Het zijn vragen die innovatiespecialist Ebert Lans (DMO/Grondgebonden Wapensystemen) nog dit jaar beantwoord wil zien. Een experiment in Leusden leverde een schat aan gegevens op.

De ‘midlife update’ voor de CV90 in 2019. De Operationele Energie Strategie (OEM). Het milieu en de veiligheid en daarmee samenhangend de verminderde afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Het is een veelheid aan factoren die leidt tot een groot aantal experimenten bij Defensie en deze in het bijzonder. “Er zijn bij energiemanagement 5 terreinen waarop we bezig zijn”, weet Lans. “Het gaat om de opwekking, opslag, verbruik en distributie van energie. Als laatste bekijken we nadrukkelijk de mogelijkheden van hybride aandrijving bij onze wapensystemen. We moeten de doelen van de OEM - 20% minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen ten opzichte van 2010 - in de komende 10 jaar zien te halen.”

Is Nederland helemaal alleen bezig met deze experimenten? “Nee”, weet Lans, “maar er is nog geen echte coördinatie binnen de NAVO. Vanzelfsprekend delen we onze ervaringen met onze bondgenoten en met de leverancier van de CV90, BAE Systems Hägglunds. Dat bedrijf experimenteert overigens zelf ook met verschillende accu’s.”

Levensduur

Eén van de belangrijkste voordelen van een lithium-ion accu (Li-ion) is de energiedichtheid. Ofwel de hoeveelheid energie die per kilo valt op te slaan. Die is tot 3 keer hoger dan bij een conventionele loodaccu. “Het betekent dat de motor minder snel hoeft te worden gestart om de batterijen op te laden. En dat heeft weer een gunstige invloed op de slijtage”, zegt Lans. “Bovendien kunnen de eenheden langer hun werk doen zonder de motor te gebruiken. Dat is zeker operationeel een voordeel.”

En dan is er nog het geringe gewicht. Helemaal als je bedenkt dat 1 Li-ion batterij de juiste voertuigspanning levert, tegen 2 loodaccu’s nu. “Dat is ook prettig voor de herstellers. Nu moeten ze met een gewicht van zo’n 40 kilo 2 keer onder de toren kruipen, want daar zijn de accu’s geplaatst”, vertelt Lans. 

Nadeel

De technische levensduur is langer dan van andere accu’s, mede doordat een Li-ion accu aanzienlijk vaker kan worden opgeladen. Een gewichtsbesparing en een betere startcapaciteit bij temperaturen onder nul vormen ook goede redenen om over te stappen op lithium-ion-startaccu's.

Is er dan geen enkel nadeel? Zeker wel. De nieuwe accu’s zijn flink duurder dan hun voorganger. Het gaat om de factor 10. Lans: “Dat betekent nogal een investering voor ons hele wagenpark. Bovendien vraagt de invoering van een nieuwe accu om méér aanpassingen voor Defensie. Een aantal eigenschappen verschilt nogal. Daarom willen we alles testen, ook met piekbelasting. We laten bijvoorbeeld de toren constant draaien en kijken dan wie het ‘t langst volhoudt. Ook kijken we natuurlijk naar de veiligheid van de Li-ion accu’s. Er zullen aanpassingen nodig zijn bij Defensie als je voor deze batterij kiest. Maar daarvoor zijn oplossingen voorhanden.”

Zuiver

De proef is er een van de vele die voortvloeien uit de energie-milieunota van Defensie, vooral de operationele energiestrategie die het mobiele domein bestrijkt. De DMO heeft voor het experiment met de Li-ion-batterij de handen ineen geslagen met het wereldwijd opererende DNV GL, het voormalige KEMA-keur uit Arnhem. “We helpen organisaties met testen en adviseren over energievraagstukken”, legt projectleider Alma Tiggelman uit. Haar team bestaat uit batterij-expert Jurgen Timpert en testingenieur (en oud-marineman) Eelke Rijpstra. “Voor ons is een verbeterde inzage belangrijk in de batterijstatus (laadtoestand) die is aangebracht in de interne elektronica van Li-ion batterijen”, meldt Alma. Tiggelman: “We gebruiken voor de proeven zowel nieuwe lood- als Li-ion batterijen. Want je wilt wel een zuivere meting hebben.”