Tekst Jopke Rozenberg-van Lisdonk
Foto Louis Meulstee

JIVC professionaliseert brandweer luchtmacht

Geen brandweerman geloofde dat hij het kon: de brandweermeldkamer op de vliegbasis Woensdrecht omtoveren tot een échte professionele werkplek. Zo één waarbij je er comfortabel bij zit en waar de techniek als een tierelier werkt. Maar hoofd Brandweer gaf Tino Oudijk van JIVC/C4&I het voordeel van de twijfel. Samen met betrokken partijen bespraken ze het wensen-, zeg maar eisen-, lijstje en Tino ging aan de slag. Met succes!

De bedoeling van het hele project is om niet 1, maar alle 5 brandweermeldkamers van de luchtmacht technisch om te bouwen. Een hele klus, aangezien ze allemaal anders zijn ingericht qua apparatuur en software. “Natuurlijk zitten er wel overeenkomsten in”, zegt hoofd Brandweer Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK) luitenant-kolonel Erik de Laat. “Maar die zitten ‘m vooral in de werkprocedures. De technische systemen zijn inderdaad allemaal anders.”

Met een team stripte Tino Oudijk van JIVC de complete ruimte en bouwde hem in 3 weken weer op. Verderop in de gang bouwden ze een tijdelijke meldkamer.
Hoofd Brandweer CLSK luitenant-kolonel Erik de Laat: “Het blusmaterieel was al exact hetzelfde, alleen de meldkamers nog niet.”

Waarom nodig?

Maar dat duurt niet lang meer. Op 31 oktober werd op de vliegbasis Woensdrecht de 1e brandweermeldkamer ‘nieuwe stijl’ opgeleverd. Voor komende zomer hopen de heren alle meldkamers om te bouwen. Waarom dat nodig is? “Omdat IV- en ICT-systemen verouderd zijn en op elk veld anders in elkaar steken. De instandhouding is daardoor kostbaar en niet beheersbaar”, legt projectleider Oudijk uit. “Daardoor kan de veiligheid in gevaar komen”, vult hoofd Brandweer CLSK aan.

De brandweermeldkamer van vliegbasis Woensdrecht huist in hetzelfde gebouw als het blusmaterieel. De volgende centrale die op de schop gaat, is die van de vliegbasis Leeuwarden.

‘De instandhouding is daardoor kostbaar en niet beheersbaar’

Standaardiseren

Zover was het gelukkig nog niet. De Laat: “Alles werkt weliswaar, maar is na zo’n 20 tot 30 jaar aan een update toe.” Het begon in april 2014 met het vervangen van het Brand Presentatie Systeem op alle luchtmachtvelden. Dat systeem geeft een melding aan de meldkamer en laat per incident of specifiek gebouw zien welk stappenplan doorlopen moet worden om de brand te bestrijden. De Laat: “Heel prettig om overal hetzelfde systeem te hebben. Daarop besloten we om alle IV- en ICT-techniek in de meldkamers te standaardiseren. Voor hulp klopten we bij JIVC aan.”

De uiterlijke inrichting van de 5 meldkamers mag verschillen en is een verantwoordelijkheid van Rijksvastgoedbeheer. Als pilot regelde Tino Oudijk de inrichting en de IV/ICT (techniek) op de vliegbasis Woensdrecht.

Technisch platform

Oudijk zocht de samenwerking met innovatiemanager Arjen Stuurman van JIVC/KIXS. Ideeën, wensen en innovatieve technieken voegden de 2 samen tot een nieuw technisch platform voor de brandweermeldkamers. “Maar in feite hebben we een basis gecreëerd die voor iedere meldkamer of ops-room (operatiecentrum; red.) gebruikt kan worden”, veert Oudijk op. “Zo zijn we deze architectuur ook aan het inregelen voor onder meer de ops-room van de Kustwacht. Simpel gezegd: je plugt er de benodigde systemen van diverse leveranciers in en je hebt een centrale.”

Brandweerman/meldkamercentralist korporaal-1 Leonard Schellingerhout: “Deze nieuwe meldkamer is veel professioneler: technisch beter uitgerust én comfortabeler.”

‘We hebben een basis gecreëerd die voor iedere meldkamer of ops-room gebruikt kan worden’

Minimalistisch complex

“Zo minimalistisch als de ruimte er nu uitziet, zo complex is die achter de schermen”, realiseert De Laat zich. Telecommunicatie, diverse IV- & ICT-systemen, brandmelders, meteogegevens; alles communiceert met 1 station. “Voorheen hadden we 4 schermen, maar ook 4 toetsenborden en evenzoveel muizen”, vertelt brandweerman/meldkamercentralist korporaal-1 Leonard Schellingerhout licht geïrriteerd. “Bellen ging via directe lijnen, maar wel met 6 verschillende toestellen. Dat werkt natuurlijk niet prettig en snel als je een calamiteit hebt. Er komt dan veel op je af.” 

Op de telefooncentrale hebben de belangrijkste organisaties ieder een eigen knop met een directe verbinding. Valt de stroom uit? Dan moet de centralist terugvallen op de ouderwetse telefoonlijn via koper.

Verademing

De brandweermannen vinden hun nieuwe werkplek een verademing. Schellingerhout: “De 4 computerschermen zijn nu allemaal met dezelfde muis en toetsenbord te bedienen. Die telefooncentrale is ook ideaal.” Zo ook de extra werkplek die tijdens calamiteiten door een tweede centralist kan worden bemand. Deze is uitgerust met een identieke telefooncentrale en 2 beeldschermen. Bovendien is de televisie, om bijvoorbeeld het nieuws over calamiteiten te volgen, nu netjes verwerkt in de behuizing van de computerschermen.

Alle computersysteemkasten van ‘normale’ grootte zijn vervangen door kleine krachtige industriële varianten. Die passen nu samen in een ruimtebesparend 19 inch-rek.
Kabels moet je ook netjes wegwerken, vindt Oudijk. Het zorgt voor structuur en overzicht.

Kastje-muur

“Bij technische problemen word je niet meer van het kastje naar de muur gestuurd”, weet adjudant Kees van der Endt, hoofd Preventie op Woensdrecht. “Je hoeft alleen maar te bellen naar de Servicedesk Defensie en via het keuzemenu word je doorgeschakeld naar JIVC. Vervolgens schakelen zij dan de juiste ondersteuning in.” Hoewel dat vaak niet eens nodig is. Oudijk: “De meeste storingen worden automatisch door het systeem opgepikt en zo snel verholpen dat de medewerkers op Woensdrecht niet eens in de gaten hebben dat er een storing was.”

‘Bij technische problemen word je niet meer van het kastje naar de muur gestuurd’

Hoofd Preventie Brandweer vliegbasis Woensdrecht adjudant Kees van der Endt: “Als we nu technische problemen hebben in de meldkamer, bellen we gewoon JIVC via de Servicedesk Defensie, die regelen vervolgens alles.”