Tekst Leo de Rooij
Foto Joyce Rutjes I Video: John van Lent/Peter van der Ree

Mijnenbestrijding met drones

Een van de speerpunten binnen DMO is innovatie. Out-of-the-box denken. Onderzoeken wat na pakweg 2020-2025 mogelijk gaat worden. Waar een moderne krijgsmacht tegen die tijd behoefte aan zal hebben, zich in kan onderscheiden. Het Bureau Onderwater Gevechtstechnologie van DMO leeft in het heden, maar denkt in de toekomst.

Mooi voorbeeld van zo'n innovatie-project is het Light Autonomous Underwater Vehicle (LAUV), waar 'Onderwater Gevechtstechnologie' zich mee bezighoudt. De LAUV is een onderwaterdrone die – afhankelijk van de taak - is uitgerust met verschillende sensoren en zelfstandig naar mijnen kan speuren en die in de toekomst wellicht ook kan opruimen. (zie artikel in MaterieelGezien 01)

Data-overdracht onder water

Inmiddels heeft de eerste LAUV meegedaan aan een experiment in Nederlandse wateren (check de videoclip), waarbij vooral de digitale overdracht van data onder water werd beproefd door TNO in samenwerking met Noorse onderzoekers. “Bij die test maakten we gebruik van 5 NILUS-systemen (Networked Intelligent Underwater Sensor). De NILUS is een door Noorwegen ontwikkelde driepoot die is voorzien van sensoren en een akoestisch modem ontwikkeld door TNO”, aldus kapitein-luitenant ter zee Eric van Lawick van Pabst, hoofd Bureau Onderwater Gevechtstechnologie. “Door het op de bodem plaatsen van meerdere van deze systemen, leg je als het ware een soort ‘wifi-netwerk’ onder water. Hierdoor kun je over relatief grote afstanden communiceren en zelf stand-off blijven, dus buiten de gevarenzone.” 

Digitale data-overdracht onder water kent veel hindernissen. De bandbreedte onder water is namelijk zeer beperkt.

Flexibel en efficiënt

Een NILUS-netwerk maakt het ook mogelijk om een groep van onderwaterdrones (een squad) aan te sturen, die vervolgens zelf de taken onderling verdelen in een bepaald gebied. Ze gaan dan bijvoorbeeld gezamenlijk op zoek naar mijnen. Daarbij blijft de operator op veilige afstand.

“Dat biedt een aantal interessante voordelen”, zegt Tilly Driesenaar, senior scientist Onderwater Gevechtstechnologie. “Voor deze manier van opereren zijn minder mensen nodig en de benodigde apparatuur is relatief goedkoop en handzaam. In tegenstelling tot duikers wordt een drone nooit moe, kan 24 uur doorgaan met zoeken en is zeer flexibel inzetbaar. Het moederschip kan buiten de gevarenzone blijven, er hoeft geen personeel op gevaarlijke plekken te werken. En doordat de onderwaterdrones actuele omgevingsinformatie gebruiken, leidt dat tot een effectiever inzet van je systemen”, rekent ze voor.

De LAUV onderwaterdrone, of –robot, ziet er uit als een torpedo en kan zelfstandig speuren naar mijnen.

Uitdagingen

Voor het zover is, zal er nog vaak en uitgebreid moeten worden getest. Onderwatercommunicatie kent veel hindernissen, benadrukken beide onderzoekers. “Onderwater heb je maar een beperkte bandbreedte”, stelt KLTZ Van Lawick van Pabst. “Wil je daar veel data doorheen pompen, loop je al snel tegen limieten aan. Die bandbreedte oprekken wordt een van onze volgende uitdagingen. Want de data die je verstuurt, moet ook nog eens worden beveiligd en die codering kost weer extra pakketjes. Voorlopig nog genoeg hoofdbrekers”, lacht hij.