Minimaliseren mijnengevaar

Als onderdeel van de oplevering voert Zr. Ms. Karel Doorman tijdens haar zomerreis een aantal tests en beproevingen uit. Het bepalen en minimaliseren van zowel akoestische als magnetische signaturen van het schip vormen een belangrijk onderdeel van die beproevingen. Het Bureau Signaturen (DMO/Afdeling Maritieme Systemen) levert de expertise bij deze proeven.

Bij het Bureau Signaturen werken experts voor de verschillende scheepssignaturen. “Zij begeleiden en monitoren deze signaturen tijdens de gehele lifecycle van het schip, vanaf het ontwerp, de bouw tot en met de diverse acceptatietesten en in het verdere operationele gebruik”, vertelt ing. Leon Galle, hoofd Bureau Signaturen. De metingen worden uitgevoerd met het Commando Zee Strijdkrachten (CZSK).

Handtekening

De grote hoeveelheid staal en de diverse installaties aan boord bepalen de magnetische ‘handtekening’ van een schip. Die signatuur veroorzaakt een verstoring van het aardmagnetisch veld, waarop de meeste zeemijnen reageren. Het is dus belangrijk deze signatuur te minimaliseren. Om dat te bereiken, beschikt de Karel Doorman over een zogenaamde degaussing installatie (demagnetiseringsinstallatie), waarvan het functioneel ontwerp is bedacht door senior medewerker Onderwatersignaturen ing. Dirk Rog. Hij legt uit: “Deze installatie bestaat uit een aantal spoelen verspreid over het schip, waarmee een regelbaar magnetisch veld kan worden opgewekt. Door de stroom in de spoelen aan te passen kan men ervoor zorgen dat de magnetische verstoring ten opzichte van het aardmagnetisch veld minimaal is.” Om een degaussing-installatie goed zijn werk te laten doen, moet de magnetische signatuur eerst naar een lager niveau gebracht worden door het schip te demagnetiseren.

Voor een schip met de grootte van de Karel Doorman gebeurt dat demagnetiseren (specialisten spreken over ‘depermen’) op Lambert’s Point Deperming Station in Norfolk (VS), dat ook voor de vliegdekschepen van de US Navy wordt gebruikt. Dirk Rog begeleidde deze beproeving: “De magnetische signatuur van de Karel Doorman was tot dan toe globaal berekend. Je streeft ernaar om een schip naar een aanvaardbaar risiconiveau te brengen. Om de permanente magnetische lading te minimaliseren omwikkelen we het schip met stroomkabels, waar we vervolgens krachtige stroom doorheen laten vloeien. Dit noemen we ‘depermen’. Dat omwikkelen met die zware kabels is overigens een behoorlijke klus voor de bemanning.”

Goede score

Tijdens het testen bleek al snel dat de Karel Doorman uitstekend scoorde qua magnetisch signatuurontwerp en -uitvoering. Rog: “Om een dergelijke installatie op zo’n groot schip te gebruiken, blijft altijd spannend. De resultaten waren echter beter dan berekend, we zijn zeer tevreden. Zelfs onze Amerikaanse partners toonden zich verrast met de prestaties van dit schip, dus dat zegt wel wat.”

De Karel Doorman zal om de 2 jaar gecheckt worden op de noodzaak om opnieuw gedemagnetiseerd te worden. Vanaf 2019 gebeurt dat bij een nieuw meet- en deperming station in Duitsland, dat onder Nederlands-Duitse samenwerking gebouwd wordt en ook schepen kan behandelen ter grootte van de Karel Doorman.”