Bouwspecialisten in de Biesbosch

41 Pantsergeniebataljon traint groepsoptreden tijdens Aqua Engineer

Navigeren en optreden in het grootste zoetwatergetijdengebied van Europa: dé uitdaging tijdens Aqua Engineer. Tijdens de oefening trainde 41 Pantsergeniebataljon (41 Pagnbat) drie dagen lang in Nationaal Park De Biesbosch in de provincies Zuid-Holland en Noord-Brabant.

Tekst KAP Saminna van den Bulk  I  Foto Louis Meulstee

Aqua Engineer doet meteen de naam eer aan, als een veertigtal pantsergenisten zich bij kapitein Jurjen voegt voor de briefing. “Welkom in de Biesbosch! Wie heeft Buienradar al uitgespeeld? Het regent! Eén ding scheelt: er zit meer water onder, dan boven je. Dit wordt jullie oefengebied tot morgenochtend.” De regenpakken gaan aan, de aanvalsboten worden geprept, de rantsoenen uitgedeeld en weg zijn de landmachters, het water op.

Alle facetten van het genieoptreden komen tijdens deze oefening aan bod. In een wisselprogramma krijgen de militaire bouw- en constructiespecialisten 8 opdrachten op 8 locaties ergens in het natuurgebied. Aan hen om de plekken bij daglicht en in de duisternis te vinden én om de opdrachten tot een goed einde te brengen. Een idee uit de koker van adjudant Niels en kapitein Jurjen (S3). “We zijn redelijk veel op pad geweest de afgelopen maanden. Onlangs nog voor de oefening Steadfast Defender, waarin we met andere eenheden van 13 Lichte Brigade naar Litouwen reden. In deze trainingen lag de focus op het militaire stafoptreden op niveau 4 en 5, maar naast militair zijn we ook ‘gewoon’ genist. Daarom oefenen we met Aqua Engineer op individueel en op groepsniveau om ons optreden verder te verbeteren. Kijk naar de situatie in de wereld: juist nu moeten we voorbereid zijn op ieder mogelijk scenario.”

Meetlat Roel

Een brugverzwaring, waarnemingslaan, storend mijnenveld of een casus voor de Combat Life Saver: alles komt voorbij. Het maakt dat er een militair gestrekt op de brug over het watertje de Bevert nabij Werkendam ligt. Ook wel ‘meetlat maatje Roel’, lacht een sergeant. Hij en zijn groep voeren een brugverkenning uit.

“Het formaat, het materiaal, het soort… we brengen de hele brug in kaart en vullen al deze waarden in een rekenformule in. Aan de hand van de uitkomst kan bepaald worden welke voertuigen er veilig over deze brug kunnen verplaatsen. Een voertuig als een Amarok gaat over het algemeen wel, maar een Boxer van 33 ton is een andere zaak. Daarbij beoordelen we ook omgeving rond de oversteek. Zijn er scherpe bochten naar de brug toe? Zijn de bermen drassig, of kunnen die wel wat gewicht aan? In het gevecht creëren wij de mobiliteit. Met de pakket aan informatie die we verzamelen kan het hoger echelon beslissen welke route bijvoorbeeld het meest geschikt is voor de bevoorrading van troepen in het operatiegebied.”

Het scheppen van mobiliteit is hun specialiteit, maar de genisten kunnen de oprukkende vijand evengoed vertragen. Hoe je de brug onbruikbaar kunt maken, wordt daarom ook meegenomen in hun beoordeling. De sergeant ziet Aqua Engineer als een mooie kans om te trainen. “Zo vaak zijn we niet onderweg met de bootjes. Het is een keer wat anders dan in een bos optreden met een pantservoertuig.”

De Biesbosch is een verraderlijk gebied, merkt hij op. “Even de boot aanleggen is er niet bij, door alle slijk aan de zijkanten. Plus: de kaart vertelt soms iets anders dan de werkelijkheid. De waterwegen lijken diep, maar op sommige plekken is het niet meer dan 40 centimeter.” Gelukkig heeft hij een pontonnier aan boord en komt de pantsergenist zelf uit Dordrecht. “We gaan er alles aan doen om niet vast te komen zitten. Al ben ik wel benieuwd hoe het vannacht gaat.”

Dobberen in de duisternis

Ondertussen duiken overal in de Biesbosch militairen op. Korporaal-1 Rick legt een paar kilometer verderop stophout neer op een kleine brug in het kader van de brugverzwaring. “Als de wegen niet sterk genoeg zijn, komen we er met de bruglegger wél overheen.” Die bruglegger, de Leguaan, komt meermaals in actie, vertelt sergeant Mark. “Elke keer als er een bootje met collega’s de brug gaat verzwaren worden wij ingezet.” Het brugleggende gevaarte trekt redelijk wat bekijks. Fietsers en wandelaars knopen regelmatig een praatje aan. “De meeste mensen reageren positief en hebben praktische vragen over hoe de Leguaan werkt.” Een scenario dat zich meermaals in de Biesbosch ontvouwt. In een mum van tijd weten de heren de brugslag te maken.

Nog maar 10 uur te gaan. In de Biesbosch is het inmiddels gestopt met zachtjes regenen. Het hemelwater komt met bakken uit de lucht. Scherp blijven is het devies, lacht kapitein Jurjen. Trainen op de Oirschotse Heide had ook gekund, maar in dit natuurgebied halen de militairen sneller een hogere trainingswaarde. “Hier heb je een onoverzichtelijk terrein. De Biesbosch kent nogal wat ondergelopen heidevlaktes, bijvoorbeeld. Ga dan ’s nachts maar eens de juiste vaargeul vinden. Dobberend in de duisternis is het lastig navigeren. Daarbij heb je op de boot weinig uitwijkmogelijkheid: je moet echt roeien met de riemen die je hebt. Zelfstandigheid, creativiteit en saamhorigheid zijn bijvangst van de oefening, zullen we maar zeggen.”