Tekst KAP Saminna van den Bulk
Foto SM Cristian Schrik
LGEN Schreurs force commander adviesmissie NMI
Luitenant-generaal Cas Schreurs staat sinds eind mei als eerste Nederlandse militair aan het roer van de NATO Mission Iraq (NMI). De 'luchtmobieler' wacht een flinke klus in een volatiele regio. “Een unieke kans, maar wel een rol die vraagt om strategisch geduld.”
“My name is lieutenant-general Lucas Schreurs. Schreurs, which for most people (even in the Netherlands) is too hard to pronounce and write correctly. For everyone’s sake, we shall continue calling me General Lucas.”
Het is de toegankelijkheid die de 'luchtmobieler' kenmerkt. Generaal Schreurs nam 24 mei het commando van NMI over van de Spaanse luitenant-generaal José Antonio Agüero Martínez. Schreurs is als force commander de spin in het web tussen NAVO-partners, de Irakese overheid en veiligheidsautoriteiten.
“Een unieke kans voor mijzelf en voor Nederland dat ik deze missie mag leiden”, vertelt hij. “Ik heb mijn introductie gehad, we weten waarom we hier zijn; laten we aan de slag gaan. Ik kan niet wachten.”
Verschillende locaties
NMI is met 600 militairen misschien een bescheiden missie, echter wel een met een groot Nederlands aandeel. Schreurs: “Hiermee laten we duidelijk zien dat we een betrouwbare NAVO-partner zijn.” De grootste groep militairen is ondergebracht op het hoofdkwartier van NMI op Union III in Bagdad. Dit is een infanteriecompagnie voor de force protection van ongeveer 145 militairen die de NMI-adviseurs beschermt. Het helikopterdetachement van de luchtmacht opereert vanaf Al Asad Air Base. Met ongeveer 120 militairen en 3 CH-47 Chinook-transporthelikopters zorgen zij voor het luchttransport van adviseurs, eenheden en materieel. Daarnaast zijn er Nederlandse militairen gestationeerd op het Bagdad Diplomatic Service Center (BDSD). Behalve de force commander levert Nederland ongeveer 15 stafofficieren aan de missie. Alle eenheden worden ondersteund door het National Support Element, aanwezig op de verschillende locaties.
Adviseren, niet opleggen
Hoe help je een land zelfstandig te worden, dat jarenlang door oorlogen is verscheurd? Dat is de taak van NMI. “Advies geven is onze kerntaak”, legt Schreurs uit. “Op verzoek van de Irakese overheid helpen wij de veiligheidsorganisatie beter te organiseren, zowel op politiek, strategisch als – in mindere mate – operationeel niveau.”
Met 32 doelstellingen voor de lange termijn helpt de missie de defensie- en veiligheidssector vooruit. “De Irakezen geven aan waar hun behoefte ligt. Onze advisors uit de 32 deelnemende NAVO-landen laten zien hoe wij dit zelf zouden aanpakken. ‘Advise, not impose’ (adviseren, niet opleggen) is ons devies.”
De onderwerpen lopen uiteen. Neem een curriculum voor Iraakse militairen, het inrichten van een toekomstbestendige krijgsmacht of investeringsprojecten voor nieuw materieel. “Daarnaast wil Irak in de toekomst graag NAVO-partner worden”, zegt Schreurs. “Dat vereist een aantal randvoorwaarden. Denk aan het gebruik van de Engelse taal, het leren van onze procedures en aansluiting bij onze verbindingssystemen.”
Om dit alles in goede banen te leiden zit Schreurs regelmatig aan tafel met de Irakese Commandant der Strijdkrachten en de onderdeelscommandanten. Ook de Iraakse president schudde hij de hand. De force commander kan putten uit een goed gevulde rugzak in de wereld van diplomatie en strategische planning. Al is het wel wat wennen binnen de commandostructuur van de NAVO.
‘Je kan niet verwachten dat je in 3 maanden mission success boekt’
“Strategisch geduld is hier de regel. Toen ik hiervoor commandant bij 11 Luchtmobiele Brigade was, kon ik ‘we gaan hier linksaf’ roepen. Opeens gaat iedereen dan bewegen! Hier is dat anders. Onze doelen gaan over de lange termijn. Je kan niet verwachten dat je snel effect ziet of in 3 maanden mission success boekt. Daarvoor zijn de kwesties waar Irak mee kampt te groot. Zaak is wel nú de stappen te zetten voor een toekomstbestendig Irak.”
Test
Aan de randen van Europa heerst onrust. Neem de Russische dreiging op de oostflank van het NAVO-gebied of de spanningen op het Afrikaanse continent. Schreurs: “In die zin is NMI Irak tevens een ‘modelmissie’. Een test om te kijken of een dergelijke adviesmissie kan helpen om stabiliteit te brengen in instabiele regio’s. Met een relatief kleine footprint (voetafdruk) kun je een duurzaam resultaat bereiken.”
In beweging
De missie is misschien nu wel belangrijker dan ooit. Schreurs wacht namelijk een bijzondere taak, op een bijzonder moment. Hoewel het land hard werkt om terreurdreiging tegen te gaan, zijn er ook andere landen die vanuit geografische, economische en geopolitieke redenen invloed willen uitoefenen op Irak. Aan de ene kant is er de Russische invloed, daarnaast probeert China voet aan de grond te krijgen. Verder zijn er in het westen spanningen door Israël, dat in oorlog is met Hamas.
Schreurs onderstreept: “Onze aanwezigheid is belangrijk voor de Irakezen. Uitzoomend zorgt een stabiel Irak voor een stabiele regio. Het lijkt ver van Nederland vandaan: ook wij hebben daar baat bij.”
Ondertussen is Irak in transitie. De afgelopen 40 jaar was het grondgebied regelmatig het slagveld in heftige oorlogen. Nu wil het land zich ontwikkelen tot een soeverein en stabiel land, waar weinig terroristische dreiging heerst en men veilig zaken kan doen. Door het hele land verdwijnen steeds meer T-walls (betonnen stootblokken), veiligheid en transparantie moet de boventoon gaan voeren.
Die koers van verzelfstandiging brengt verandering met zich mee, vertelt Schreurs. “De Irakese overheid wil afscheid nemen van alles wat er opgedragen is.” Waar in 2018 NMI opstartte, is een internationale troepenmacht actief onder de naam Operation Inherent Resolve (OIR). Deze missie is in 2014 opgestart om terreurorganisatie ISIS te bestrijden. Irak streeft naar het afbouwen van deze missie en is hierover in gesprek met de Amerikanen, die aan het roer staan van OIR.
“Ik verwacht dat die verandering vrij snel komt. Onze missie is echter nog relatief klein. We zijn qua logistieke ondersteuning en beveiliging sterk afhankelijk van OIR. Hoe we die verandering gaan vormgeven, dat is de grootste uitdaging die ik op dit moment voor me zie.”
Ontvlambaar
Tot enkele jaren geleden was Bagdad een grote red zone. Sinds juli 2021 is terreurorganisatie ISIS er niet meer in geslaagd een aanslag te plegen binnen de stadgrenzen van de Irakese hoofdstad. Toch rommelt het. Sinds de start van de Israëlische grondoperatie in Gaza (oktober 2023), hebben aan Iran gelieerde milities drone- en raketaanvallen uitgevoerd op Amerikaanse bases in Irak. Zoals op Al Asad Airbase, waar het Nederlandse helikopterdetachement zit. “Hierbij was NMI nooit doelwit”, benadrukt Schreurs. “Ik heb me hier nog geen moment onveilig gevoeld. Natuurlijk heeft de gevoelige omgeving waarin we verkeren grote invloed op de missie. Een Koranverbranding in Zweden of politiek gevoelige uitspraken van een president: dat merken onze mensen die adviseurs door de stad vervoeren en beveiligen. Wapens hebben we alleen voor eigen bescherming bij ons. We rijden rond in gepantserde wagens, maar zeker niet in militaire voertuigen met wapens op het dak. In deze regio kamp je met lichte ontvlambaarheid. Daar zijn we continu scherp op.”
‘Nederlandse openheid en directheid breng ik graag in deze missie’
Schrikken
Waarmee Schreurs uiteindelijk het verschil wil kunnen maken? “De Nederlandse inborst”, zegt hij met een glimlach. Wandelend over Union III spreekt hij regelmatig collega’s aan. Ontwapenend, maar ook enigszins opzienbarend. “Ik wil graag weten hoe het met iedereen gaat. Ik heb echter meegemaakt dat een buitenlandse collega verstijfde, toen hij besefte dat hij met een 'drie-ster' stond te praten. Iets voor mij om rekening mee te houden. Deze missie wordt namelijk gedragen door 32 verschillende culturen. Die zijn niet allemaal even open en direct als de Nederlandse. Toch zijn openheid en directheid wel 2 aspecten die ik er graag in zou brengen.”
De luchtmobieler zit voor een jaar aan het roer van de NAVO-missie. “Ik hoop dat we Irak met deze missie een stap dichterbij zelfstandigheid en versterking kunnen brengen. Aan mij is het om naar voren te blijven kijken. Bijvoorbeeld hoe de missie er over 5 jaar uit moet zien.” Wat de generaal ten slotte nog kwijt wil? “Ik heb diep respect voor alle mensen die hier, volledig omgehangen bij 40 graden Celsius, ver van huis, hun taak volbrengen. Ik ben nu al een trotse commandant, al ben ik net begonnen.”
