De andere kant van de medaille

LKOL Richard Schulte ׀ Oekraïens Ereteken ׀ Duitsland 2023

Medailles zijn onlosmakelijk verbonden met de landmacht. Ze vertegenwoordigen trots en zijn een officiële erkenning van de onvoorwaardelijke inzet van militairen, soms met gevaar voor eigen leven. Elke onderscheiding heeft een verhaal. In deze rubriek vertelt een collega over diens meest waardevolle stukje eremetaal. Deze keer: luitenant-kolonel Richard Schulte, waarnemend plaatsvervangend directeur van het NATO Military Engineering Centre of Excellence.

“Wat me heeft verbaasd, is hoe groot en bruut de oorlog in Oekraïne is. Maar ook hoe onbekend bij de rest van de wereld. Ik zag op televisie regelmatig discussies voorbijkomen waarbij ik me afvroeg wat experts nou écht afwisten van de strijd. Aan het begin van mijn missie had ik trouwens soms ook militairen in Nederland aan de lijn die geen idee hadden van waar wij in het International Donor Coordination Centre (IDCC, zie voor meer info kader onder de volgende alinea) mee bezig waren.”

Toewijding

Luitenant-kolonel Schulte struikelt bijna over zijn woorden als hij vol overgave spreekt over zijn tour of duty, waarvoor hij als liaison officer voor de Task Force Oekraïne van de CDS naar Wiesbaden moest. De ervaren genist (opgekomen in ’86, handvol uitzendingen gedraaid) is fel en lijkt wars van diplomatiek taalgebruik. “Wachten op wapens kon ze binnen een paar dagen honderden doden kosten”, vertelt hij op zijn kantoor in Ingolstadt. “Dus ja, ik heb binnen het IDCC wel eens een buitenlandse collega aangesproken omdat ik enige nonchalance bij hem bespeurde. Was ik een weekend thuis, werkte ik door. Ik stond er mee op en ging er mee naar bed. Er zat 24/7 druk op. Hun kans van slagen hing er immers van af. In Afghanistan heb ik als commandant van 180 man heftige dingen beleefd. Nu maakte ik me druk om lui die ik niet eens kende.
Weet je hoe ik soms een heel klein beetje kon ontspannen? Op mijn zitmaaier. Zo kreeg ik m’n kop een beetje leeg en had ik na twee uurtjes rijden ook nog eens eer van mijn werk.”

Zoektocht

Twaalf maanden lang zat Schulte tot over zijn oren in een veelvoud aan dossiers. “Zie het als een grote, wereldwijde zoektocht, aangespoord door de wens van Oekraïne. Wat hebben ze nodig, waar kan ik het verkrijgen? Ik spoorde eens een bepaalde brug op die niemand kon vinden. Niet in Nederland, niet splinternieuw, maar na een opknapbeurt wél uitstekend te gebruiken.”

Beangstigend

Al werd de overste gewoon aangewezen voor de klus in Wiesbaden, eenmaal aan het werk bleek zijn achtergrond als genist goud waard. Hij was bekend met manoeuvre-optreden, kende gevechtsuitrusting en wist welke middelen de landmacht inzet. “Dat hielp enorm, want die oorlog is natuurlijk landmachtzwaar, hè. Ik weet nog dat we op een gegeven moment Fenneks leverden. Samen met de Oekraïners hebben we toen echt een solide plan gemaakt van hoe die voertuigen konden worden ingebed in hun eenheden. In zijn algemeenheid: als je kijkt naar de aantallen wapens, wapensystemen, voertuigen en munitie die we naar Oekraïne wisten te krijgen; ongelofelijk. De invloed die ik als enkele vent had was bizar groot. Beangstigend haast.”

Voordeel

Ook Luxemburg draagt in het IDCC zijn steentje bij, al had het geen liaison officer. Schulte vulde dat gat en hielp het land met zowel het verwerven van spullen als de transporten richting Oekraïne. Ook maakte hij Luxemburg letterlijk zichtbaar op de kaart door ook hun gegevens inclusief vlaggetje te vermelden in de presentaties. “Mij leverde dat natuurlijk een voordeel op”, glimlacht Schulte. “Ik had een extra bron en kon ze vragen bij te springen.”

Samen leveren

“Al was elke dag anders, er was wel een vast patroon. Vroeg uit bed, mails wegwerken, bellen met landen, ministeries en bedrijven. Dan een sync-moment waarbij iedereen samenkwam om te praten over de huidige toestand. Wat is er geleverd, wat zijn de knelpunten, wat moet er per se asap naar het front? Omdat we complete capaciteiten wilden afleveren, was dat finetunen essentieel. Land één leverde bijvoorbeeld een wapensysteem, land twee de munitie en land drie verzorgde de opleiding. Zo gaf je samen een inzetbare set. Bij het IDCC ontstond een enorme database waarin iedereen noteerde wat zijn land leverde en wanneer.”

‘Wij’ in plaats van ‘zij’

Het meest emotionele moment voor Schulte was het abrupte einde van zijn missie. Weggaan bij het IDCC terwijl Oekraïne in brand stond. “Zwaar frustrerend. Ik zat in zak en as. Vol van ellende reed ik weg uit Wiesbaden”, aldus Schulte. “Ik had het in die periode ook altijd over ‘wij’ in plaats van ‘zij’. Dat was er ingeslopen door de relaties die ik had opgebouwd. Ik voelde me zó betrokken bij Oekraïne omdat ze ook veel meer met me deelden naarmate de band nauwer werd. Als mensen uit Kiev kwamen om de volgende fase te bespreken, had ik het gevoel dat ik echt iets kon betekenen.”

Verschil tussen leven en dood

Als dank kreeg de overste een unieke medaille van het land dat hem na aan het hart staat. “Dat eremetaal is heel belangrijk voor me. Het is een stukje waardering vanuit Oekraïne. Bewijs van dat ik dit gedaan heb. Persoonlijk was dit het allerbeste jaar uit mijn carrière. Het verschil wat ik als individu heb kunnen maken is verbazingwekkend. Wat in vredestijd over zoveel schakels moet, ging nu zo snel. Heel vreemd.

Ik heb alles uit de kast gehaald omdat mensenlevens afhingen van de snelheid waarmee ik dingen kon organiseren.”