Vliegen op omgekeerde paraplu

Extractiesysteem AirTEP is veilig en snel

Gelukkig is adjudant-instructeur Ed van Rens een volhardend type. Anders was de AirTEP mooi aan de neus van de Nederlandse special forces-gemeenschap voorbijgegaan. Medio september werd dit vernuftige extractiesysteem op vliegbasis Gilze-Rijen en bij de Vaarschool van het Korps Commandotroepen in Raamsdonk getest.

AirTEP staat voor Airborne Tactical Extraction Platform. Hangend onder een heli kun je er tien operators op lastig bereikbare of kritieke locaties droppen of mee oppikken. Dat laatste werkt als volgt. Op de plaats van bestemming duwt de loadmaster het ongeveer 55 kilo zware apparaat uit de stil hangende helikopter. Vervolgens laat hij het ding met de katrol aan boord in de buurt van de mensen op de grond zakken. Met het ontkoppelmechaniek klapt hij de AirTEP open en nemen de passagiers plaats. “Het enige wat de loadmaster nu nog moet doen, is het koord aan de AirTEP van de katrol halen”, aldus Van Rens, die werkzaam is bij het Defensie Expertise Centrum 3D (DEC-3D) in Schaarsbergen. “Het platform hangt dan alleen aan de haak onder de heli. Een secundaire borging zorgt ervoor dat ‘ie niet kan losschieten.”

Brandende flat

De AirTEP is een revolutionair systeem van Franse makelij. Wereldwijd zijn er twintig landen die het gebruiken. De mogelijkheden van de, met een beetje fantasie, ‘omgekeerde paraplu’ beperken zich volgens Van Rens niet alleen tot het militaire domein. Zo zette de Canadese brandweer een AirTEP in om mensen van het dak van een brandende flat te halen. Defensie kocht het systeem op verzoek van de Special Operating Forces van het Korps Commandotroepen. Zij willen het apparaat hebben voor hun Special Patrol Insertion and Extraction Operations. Van Rens merkt op dat de toestellen bestemd zijn voor de gehele special forces-gemeenschap. Naast operators uit Roosendaal gaan ook leden van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten van de marechaussee, de Maritime Special Operating Forces van de mariniers en de Dienst Speciale Interventies met het systeem werken. “Gelet op de aard van hun werkzaamheden horen de pathfinders van 11 Luchtmobiele Brigade en de duikers van 11 Geniecompagnie er ook bij.”  

Volharding

Het is aan de vasthoudendheid van Van Rens te danken dat het project nog steeds bestaat. Tien jaar geleden was het Expertise Centrum Air Ground Operations al bezig met de AirTEP. Helaas kwam het ding toen letterlijk en figuurlijk niet van de grond, doordat de Militaire Luchtvaart Autoriteit de secundaire borging afkeurde. Deze voorziening zorgt ervoor dat de AirTEP blijft hangen in geval de haak onder de helikopter onbedoeld zou openen. Dit is essentieel voor de veiligheid, want zo’n haak is niet ontworpen voor het vervoer van mensen. Door de Defensie Materieel Organisatie en het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum wordt al negen jaar gewerkt om deze borging gecertificeerd te krijgen. Zoals de kaarten nu zijn geschud, gaat dat lukken. “Er zijn nog enkele hobbels te nemen. Wel hebben we toestemming om de AirTEP bemand te testen.”

Eerst droppen, dan slepen

Volgens Van Rens zijn land- en luchtmacht bezig met het ontwikkelen van een operationeel concept voor de AirTEP. Hiervoor werden op Gilze bij herhaling extracties in kleine ruimten uitgevoerd. Bij de vaarschool lag de nadruk op extractie uit het water. Hier kwam de helibemanning er snel achter wat een werkbare methode zou kunnen zijn om de AirTEP veilig en snel dicht in de buurt van de operators te krijgen: eerst droppen, dan slepen. “Deze opzet werkte goed, maar het duurde allemaal wat lang. Er moet nog worden gefinetuned.”  

Stabiel

Van Rens is blij dat er nu eindelijk een extractiemiddel voor operators komt. Al die jaren konden zij per fast rope en helocasting (per helikopter in het water gedropt, red.) wel afgezet worden. "Maar niet snel worden opgepikt", vertelt de adjudant over waarom hij dit systeem zo graag in de bewapening wil. En hoe ervoer de expert voor het eerst zijn ritje door de lucht? “Met een grote glimlach van oor tot oor.” De AirTEP gedroeg zich volgens de expert fantastisch in de lucht en alle opvarenden waren zonder overdrijven erg enthousiast. “Het ding vliegt heel stabiel en het was een voorrecht om met 180 kilometer per uur over Gilze te vliegen. Je hebt een formidabel uitzicht.”

Over zijn drijfveer om dit project tot een goed einde te brengen is Van Rens duidelijk: “Ik ben er om operators veiliger, sneller en makkelijker hun werk te laten doen. Zolang ik dat kan doen, heb ik geen extra motivatie nodig.”