Commando’s zoeken verbinding

108 COTRcie tot uiterste getest

De stilte en het duister rond het voormalige verzorgingstehuis St. Antonius aan de Groene Tuin in Rotterdam worden wreed verstoord door geronk van twee helikopters op enkele tientallen meters hoogte. Een bezorger van een pizzaketen valt bij het pakken van zijn telefoon bijkans van zijn volgeladen scooter en het verkeer komt tot stilstand. Oefening Gold is in volle gang en heeft na een week theoretische voorbereiding een van de hoogtepunten ‘op Zuid’.

Het gaat om de certificering op het hoogste niveau voor 108 Commandotroepencompagnie (108 COTRcie). Internationaal heet dat optreden NFSO: non forseeable special operations, waarvoor de eenheid nu overal ter wereld inzetbaar is. Denk aan de evacuatie van Nederlandse paspoorthouders en ambassadepersoneel, zoals uit Afghanistan.

Voor het eerst tijdens zo’n eindoefening waren vrijwel alle eenheden van de SOF Support compagnie bij Gold betrokken en ook nadrukkelijk getest. Denk hierbij aan multi purpose combat dog, Genie, EOD, medische ondersteuning in de vorm van Role 1 eenheden en een Special Operations Surgical Team, maar ook communicatie en logistieke ondersteuning. Daarnaast waren ook verschillende designated SOF Support eenheden betrokken. Zij stellen commando’s, operators, in staat om optimaal ingezet te worden.

“In het verleden had je tegenstander een geweer. Nu zijn er steeds meer nieuwe en andere dreigingen voor onze operaties. Denk aan het cyberdomein, vandaar dat ook het Defensie Cyber Commando meedoet”, zegt leider der oefening, kapitein Sander. Ook politieke en of economische factoren spelen steeds meer een rol.

Samenwerking met BuZa

Samenwerking met vele disciplines, iets dat bij de vaak solitair opererende commando’s niet alledaags is, vormt dus een van de grote oefendoelen. De evacuatie (non-combattant evacuation operation, NEO) uit Kabul, ruim een jaar geleden, heeft aangetoond dat verbetering in de communicatielijnen gewenst is. In principe heeft Buitenlandse Zaken de leiding bij deze acties. Vandaar de aanwezigheid van ambtenaren van BuZa, van wie er twee deel uitmaken van het SCOT: het snel inzetbare consulair ondersteuningsteam. “Wij worden ingezet bij een crisis waarbij veel Nederlanders zijn betrokken”, legt ‘scotter’ Marco uit. “We regelen dan zo snel mogelijk een vliegtuig om landgenoten naar veilig gebied te krijgen.”

Kleine stappen

Zoals zijn collega Ana, in de oefening gegijzeld door een anti-westerse groepering en bovendien gewond. Bij een dergelijke actie (hostage release operation) is BuZa altijd betrokken, vandaar de samenwerking tijdens Gold. “Tactisch ingrijpen van ons kan ongewenste politieke gevolgen hebben. De terreinen overlappen elkaar zowel wat de Defensie-onderdelen betreft als intradepartementaal”, vindt kapitein Sander. “Het is ook goed om te zoeken waar de scheidslijnen liggen. Lekker tegen elkaar aan schuren en opboksen, elkaar leren kennen. Dan kom je als het ernst is niet voor verrassingen te staan. We gaan nu met kleine stappen naar een geïntegreerd verhaal. Het sjabloon is de operatie in Afghanistan van een jaar geleden, maar sindsdien is de wereld alweer veranderd. We moeten dus voorbereid zijn op alle mogelijke scenario’s.”

Pionieren voor CEMA

Het is voor een aantal designated SOF-support eenheden de eerste keer dat het op deze manier oefent. Het gaat dan onder meer om de inzet van helikopters van het Defensie Helikopter Commando en de Cyber & Electric Magnetic Activities (CEMA) compagnie.

“We kijken mee”, zegt majoor Roger van de CEMA-cie. “Het is voor ons vooral pionieren, meedenken hoe we in dit plaatje passen. Wat kunnen we nu al en wat móéten we aan materiaal hebben om operators te ondersteunen. Dat kan soms al door in te breken op een intern camerasysteem in een gebouw. Daar moet je dan wel het gereedschap en de kennis voor in huis hebben.” Behalve deze steunverleners waren ook het Defensie Cyber Commando (DCC) geïntegreerd in Gold.

Storend

Met de Cyber & Electric Magnetic Activities (CEMA) compagnie hackt C2OstCo computers van tegenstanders en kan het telefoons afluisteren of vijandelijke communicatie verstoren. Deze relatief nieuwe eenheid beschermt andere militaire eenheden op de grond tijdens inzet. Ook kan deze capaciteit aanvallen van eenheden digitaal en in het elektromagnetisch spectrum (via de lucht) ondersteunen.

Gedegen voorbereiding

De voorbereiding (Command Post Exercise) neemt sowieso al een week in beslag. Er zijn drie scenario’s: de onderschepping van een voertuig met een verdachte, een aanval op een fort en dus de bevrijding van de gijzelaar in Rotterdam. Daar worden de bewoners van omliggende flats op de woensdagavond opgeschrikt door de twee helikopters - Chinook en Cougar - en fastropende commando’s die op het dak neerdalen. “We zijn gewaarschuwd hoor, zegt een anti-kraakbewoner van de St. Antonius. “We zijn het ook wel gewend, er zijn hier regelmatig oefeningen van de brandweer en Defensie.”

Militairen van 30 Natresbataljon zijn de slechteriken, die diplomate Ana bewaken. “Iedereen wil zo’n actie als deze meemaken”, weet soldaat-1 Gerard, die samen met soldaat-1 Jeroen het serieuze spel meespeelt. Hun rol is echter snel uitgespeeld als de operators door de gangen snellen en de gijzelaar weten te ontzetten, te stabiliseren en veilig naar de helikopter weten te transporteren naar Vliegbasis Gilze-Rijen. De zes specialisten van het SOST staat daar al klaar om de gewonden te ontvangen. “Ook daar testen we veel spullen en die ervaringen delen we breed. Het is immers het doel om onze militairen de grootst mogelijk veiligheid en beste zorg te leveren.” Dat, vindt kapitein Sander, maakt SOF-support in alle facetten zo belangrijk. “Samen oefenen, zoals nu, is essentieel om te zijn voorbereid op wat er ook komen gaat.”