Tekst KAP Saminna van den Bulk
Foto Phil Nijhuis
Pantsergenisten trainen in Pabrade
Knippen, zagen, beuken. En door! 41 Pantsergeniebataljon gebruikt iedere minuut om te trainen voor hun belangrijke taak: het gevecht mogelijk maken en, wanneer nodig, de vijand vertragen. “We boeken hier enorme vooruitgang.”
Volledig omgehangen rent een militair van het ene naar het andere gebouw. Op zich niets geks, op het Litouwse oefenterrein Pabrade. Afgezien van de draaiende kettingzaag op zijn rug. Er is geen seconde te verliezen: “Als-ie van tevoren nog niet loopt, ben je pas echt de Sjaak.”
Er is haast geboden, want er zijn 2 MIA’s: missing in action. De vijand houdt ze vast in een van de gebouwen van oefendorp Klein Vilnius. Aan dertig pantsergenisten de taak het target uit te schakelen en de vermisten te bevrijden. “Volle bak”, glimlacht opvolgend pelotonscommandant sergeant-1 Erik terwijl zijn kerels het gebouw binnendringen. “Wij zijn er om de mobiliteit in het gevecht te verzekeren. Hoe we hier trainen is verre van organiek. Normaliter zijn er een of twee pantsergenisten aangeklikt bij de infanterie bij het Optreden in Verstedelijkt Gebied (OVG). Nu focussen we op het losse pelotonsoptreden en hoe we optreden in het gevechtsveld.”
Tactisch inzicht
Breachen, het binnenbreken in gebouwen om de weg vrij te maken voor de vechtende infanterist, is namelijk verre van enkel even binnenvallen. “Een situatie als deze is chaotisch en onoverzichtelijk: tactisch inzicht is een vereiste. De coördinatie van de club is waar wij vandaag de focus op leggen. Pelotonsoptreden geeft ons inzicht in hoe we man voor man optreden in het veld. Mooiste van het vak: elkaar beter maken.”
‘Ik heb een Quicky nodig’
Erik, de ‘Echo’ tijdens de oefening, wil zijn club triggeren. Dat gaat met het nodige geschut. Iedere ruimte die de mannen binnenstappen brengt een nieuw obstakel. “Rob, knipper?”, klinkt het. Of: “Ik heb een Quicky nodig.” Een liefelijke naam voor een enorme cirkelzaag, die met een bijpassende vonkenregen moeiteloos een stalen hekwerk doorklieft.
Het zijn de kansen die het oefenterrein biedt, vertelt de opvolgend pc. “De trainingswaarde is hoog. Hier in Litouwen mogen we meer, er is meer munitie voorhanden voor de oefeningen en persoonlijk vind ik dit oefendorp ook echt leuk. Marnewaard en Oostdorp ken je op een gegeven moment wel. De panden in Klein Vilnius zorgen met hun andere opzet voor een verrassing. Als pantsergenist zien we hier kansen die we ten volle benutten. We halen alles uit de zes maanden die we hier zitten.”
eFP Litouwen
De missie enhanced Forward Presence bestaat uit een multinationale battlegroup van 1.600 militairen. De huidige rotatie komt van 13 Lichte Brigade en bestaat uit militairen van 42 Bataljon Limburgse Jagers, 41 Pantsergeniebataljon, 13 Herstelcompagnie en 13 Geneeskundige Compagnie. Gedurende hun volledige uitzending wordt er volop getraind. Zo staat er in week 42 en week 43 de grootschalige oefening Iron Wolf op het programma, waarbij zowel verdediging als aanval brigadebreed wordt getraind. Week 47 en 48 staan in het teken van live firing tijdens Resolute Stallion.
Hollen en stilstaan
Erik is pantsergenist in hart en nieren. Hij kwam in 2005 als pantsergenist op en draaide een uitzending in Afghanistan (2008) en bouwde mee aan Kamp Castor in Mali. Hij geniet zichtbaar als zijn mannen zagend voorwaarts gaan.
Zijn focus reikt door zijn ervaring echter verder dan enkel tactisch optreden. Die ochtend begon namelijk met een minuut stilte. Het was namelijk precies veertien jaar geleden dat soldaat der eerste klasse Jos ten Brinke tijdens de missie in Afghanistan overleed. Jos was Eriks buddy. “Hij reed op een bermbom. Hij werd per heli afgevoerd, maar overleed. Andere collega’s raakten gewond. Wat volgde was verschrikkelijk. Je mist iemand, in alles.”
Met de eenheid stilstaan bij Jos’ dood is niet enkel uit respect, zegt Erik. “Veel mannen binnen de club zijn nog jong. Ik vind het belangrijk hier aandacht aan te geven. Je bent militair, sommige mensen in dit pak brengen het hoogste offer.” Hij noemt zichzelf soms de ‘papabeer’ van de club: “Soms vergeten we op elkaar te letten en voor elkaar te zorgen.”
Andere soort
Erik draaide tussendoor drie jaar bij de constructiegenie, maar keerde een jaar geleden terug naar zijn ‘thuis’ bij pantser. De uitzending in Litouwen stond al op de rol. “Er gingen natuurlijk niet echt positieve verhalen de ronde over deze missie”, glimlacht hij. “En toch had ik er zin in. Hoe het bevalt? Het is niet te vergelijken met mijn vorige uitzendingen. Afghanistan was een gevechtsmissie, in Mali was er ook spanning. Hier is geen echte dreiging, het voelt eerder als een grote oefening. Daar maken we met de eenheid ten volle gebruik van. We hebben binnen onze eenheid een hoop jonge mannen. Ik denk dat het goed is dat ze deze uitzending een keer meemaken. Het gaat ze goed af.” En toch, voegt hij lachend toe: “Ze zijn ook verwend. In Mali lag je in het begin gewoon op een veldbedje in een tent.”
De oefengebieden in Litouwen staan onder druk. Naast de Nederlandse troepen willen ook Litouwse, Amerikaanse, Duitse en Tsjechische militairen gebruik maken van de terreinen. Daarom is het continu compromissen zoeken. Neem Pabrade, het grootste oefengebied. Ruimte genoeg, maar… als er met scherp geschoten wordt, kan het gehele terrein niet gebruikt worden voor andere kinetische doeleinden. Over aanzienlijke tijd komt er een extra oefengebied bij ten zuiden van hoofdstad Vilnius, om de druk te verlichten.
Mobiliteit creëren of wegnemen
eFP Litouwen is geënt op afschrikking van de Russische agressor. Een taak die sinds de inval in Oekraïne belangrijker is dan ooit. Het is aan de multinationale battlegroup de oostflank van het NAVO-grondgebied te beschermen als het erop aankomt. Daarin ligt voor de pantsergenisten een belangrijke taak. Waar zij de mobiliteit voor infanteristen mogelijk maken, kunnen ze tevens de mobiliteit van de vijand tegengaan. Met welke middelen? Daar kan Erik geen uitspraken over doen. “Mocht de opdracht worden om de vijand te vertragen, zijn we voorbereid. We trainen alsof het ieder moment kan gebeuren.”
Iets wat duidelijk wordt in Klein Vilnius. Na het sweepen van gebouw een en twee, treffen de pantsergenisten de MIA’s aan in het derde pand. “You’ll never get your people back. We will never surrender.” Het zijn de stemmige stuiptrekkingen van de vijand. Met scharen, zagen, Glocks en Colts overmeesteren de pantsergenisten de gijzelnemer. Toegegeven, het optreden kon hier en daar wat sneller, geeft Erik aan. Maar: “Doelstelling gehaald.”
Gereedschappen worden afgehangen, alsook de wapens en de kogelwerende vesten. Even is het ENDEX, maar niet voor lang. Al snel wordt er gesleept met hout en worden de ruimtes weer in originele staat teruggebracht. Klaar voor de volgende ronde.
