Tekst RITM Saminna van den Bulk
Foto TLNT Jeroen Smeets en SGT Cinthia Nijssen

Waterdamp condenseren, zelfs bij hoge temperaturen

Innoveren staat tegenwoordig met stip bovenaan in elk operationeel manifest. Defensie start het ene na het andere innovatieproject. Het Commando Landstrijdkrachten heeft er zelfs een speciale afdeling voor in het leven geroepen: Concept Development & Experimentation (CD&E). In deze rubriek belicht Landmacht bijzondere trajecten die deze sectie initieert of ondersteunt. Ditmaal: SunGlacier. Een apparaat dat water maakt onder de meest extreme omstandigheden.

Water maken in de woestijn. Kan niet, zou je zeggen. De maatbeker in de klimaatkamer van Defensie in Woensdrecht bewijst het tegendeel. Onder woestijncondities van 39 graden weet de SunGlacier in 24 uur meer dan 20 liter water te produceren.

Peter van Geloven (links) en Ap Verheggen in de klimaatkamer van Defensie in Woensdrecht. "De resultaten zijn beter dan we hadden durven hopen."

Pure H2O

De innovatieve machine is het geesteskind van kunstenaar Ap Verheggen. Samen met compagnon Peter van Geloven maakte hij zijn droom realiteit. Hoe het werkt? Een zonnepaneel op het dak wekt energie op. Die capaciteit koelt lucht af en laat waterdamp condenseren. Net zoals wanneer je een blikje cola uit de koelkast haalt, condenseert het vocht in de lucht tegen het blikje aan. Het resultaat: pure H2O.

Kwetsbaar

Ideaal, want zo kun je water genereren vanuit een kantoorruimte in Schiedam. Ook al is het buiten krap aan 20 graden. Maar de SunGlacier biedt vooral uitkomst in extreme omstandigheden.

Schoon water wordt schaarser, vertelt Verheggen. “Warmte en andere extremen in het klimaat komen steeds vaker voor. Niet alleen in Afrika. Je ziet het ook in Spanje en Italië. De schoonwatertoevoer over heel de aarde wordt aldoor kwetsbaarder. Terwijl we allemaal steeds meer water nodig hebben.”

De SunGlacier kan water maken in bijzondere omstandigheden, zoals in de woestijn. Maar ook op het kantoor van Verheggen en Van Geloven in Nederland winnen de mannen liters water.

SunGlacier biedt uitkomst bij extreme omstandigheden

Overal en onderweg

Militairen dus ook. De stap naar de krijgsmachtstoepassing is dan snel gemaakt. “Denk aan de 4-koppige bemanning van een Boxer”, vertelt Van Geloven. “In een warm gebied hebben zij meerdere liters water per dag nodig om te overleven. Met de SunGlacier kun je dat onderweg maken. Geen problemen dus als een patrouille langer duurt dan gedacht. ” Zelfs aan de energietoevoer is gedacht. De watermaker werkt normaliter op een zonnepaneel, maar ook de 24-volt aansluiting kan het apparaat van de nodige elektriciteit voorzien.

Voortgang na Mali

Dat het werkt, bleek in 2017. Toen testten de heren de SunGlacier in Mali. Het resultaat: ze ‘wonnen’ een half glas water. Toch viel er nog winst te behalen. Zo was het apparaat groot en daarom niet echt geschikt om mee te nemen in een voertuig. En door de warmte verdampte er ook veel van het gewonnen water. Zonde.

Dus gingen de mannen aan de slag. De nieuwe versie, de Droppler 20, heeft het formaat van een kleine koelkast. Ook het verdampprobleem is opgelost. Voorheen kwam het gecondenseerde water tegen een plaat aan. Nu laten de pioniers een straal water door een koker stromen. Het gewonnen water ‘plakt’ als het ware tegen het stromende water aan. Hierdoor gaat er tijdens het proces geen water meer verloren.

Verheggen: "We hebben hiermee iets toe te voegen aan de samenleving. Ervoor zorgen dat iedereen ter wereld schoon drinkwater heeft."

Bewijs

Het bezoek aan de klimaatkamer van Defensie in Woensdrecht gold daarom als vuurproef. Een speciale beproevingsruimte om te testen of apparaten of uitrustingsstukken wereldwijd in te zetten zijn. “Doel was om 20 liter water te maken binnen 24 uur. Het werden er ruim 28. De resultaten zijn beter dan we hadden durven hopen. Het bewijs dat de SunGlacier echt werkt”, zegt Verheggen.

Wat nu nog rest is een reis naar Curaçao, om te kijken hoeveel water de SunGlacier produceert onder natuurlijke omstandigheden. Werkt het? Dan kan de watermaker in de toekomst ook operationeel ingezet worden. In de militaire wereld en ver daarbuiten. “Dit gaat wereldwijd impact krijgen”, zegt Verheggen. “We hebben hiermee iets toe te voegen aan de samenleving. Ervoor zorgen dat iedereen ter wereld schoon drinkwater heeft.”

Wat is CD&E?

Concept Development & Experimentation: een hele mond vol. Simpel gezegd komt het erop neer dat deze afdeling innovaties ontwikkelt voor CLAS-eenheden. Dit doet ze onder meer samen met de kennisindustrie en -partners buiten Defensie. Innovaties worden versneld waargenomen en de organisatie ingebracht. Geen lange lijnen en niet dood-experimenteren. Dat is CD&E!