Tekst RITM Saminna van den Bulk
Foto SGT Aaron Zwaal en KPL Gregory Fréni

App ondersteunt first responders

Innoveren staat tegenwoordig met stip bovenaan in elk operationeel manifest. Het Commando Landstrijdkrachten heeft er zelfs een speciale afdeling voor in het leven geroepen: Concept Development & Experimentation (CD&E). In deze rubriek belicht Landmacht maandelijks een bijzonder project. Ditmaal: VitalsIQ, een app die first responders kan ondersteunen bij het behandelen van gewonden in het veld.

Luitenant-kolonel Eric Nacken, Hoofd Kenniscentrum Defensie Gezondheidszorg Opleidings- en Trainingscentrum.

Meerdere gewonden na hevig vuurcontact met de vijand. De first responder komt in actie. Die weet: tijd is cruciaal. In de eerste 10 minuten na een calamiteit moet je het verschil maken om levens te redden. Wat als technologie daarbij een handje zou kunnen helpen?

Dat is nou precies wat VitalsIQ doet, vertelt luitenant-kolonel Eric Nacken, Hoofd Kenniscentrum Defensie Gezondheidszorg Opleidings- en Trainingscentrum. Een applicatie die de vitale lichaamsfuncties monitort. Het project is een samenwerking van Defensie en Offroad Apps, het bedrijf dat de software creëerde.

Offroad Apps

‘Van helden superhelden maken’ is de missie van Offroad Apps in Delft. “Wij maken intuïtieve software, in samenwerking met de klant, voor draagbare elektronica. Deze sensoren ondersteunen mensen die snel en onder grote druk moeten presteren”, aldus productmanager Vera Pijl.

Data verloren

“Dit is het eerste stapje in de operationeel geneeskundige keten om traumazorg te digitaliseren”, legt Nacken uit. “Een first responder bevindt zich vaak in een chaotische situatie. Er gebeurt veel tegelijk: kogels die je om de oren vliegen, veel lawaai, meerdere gewonden.”

Elke seconde telt bij de hulpverlening (archieffoto GNK-oefening Vigourous Warrior in Roemenië eerder dit jaar).

‘First responders verliezen tijd door vele metingen die ze moeten doen’

En dat neemt de nodige problemen met zich mee. “First responders hebben te maken met tijdverlies doordat ze verschillende metingen moeten doen. Soms schrijven ze informatie in alle haast op en is die daardoor onleesbaar. Informatie kan ook verloren gaan door mondelinge overdrachten onder tijdsdruk. Ook kunnen metingen onnauwkeurig zijn door chaotische situaties.”

Orde in de chaos

Daar moet VitalsIQ mee gaan helpen. Zie het als een drietrapsraket. VitalsIQ werkt met sensoren die de vitale lichaamsfuncties van de militair meten. Voor de beproevingen één op het oor, de ander in een band op de borst. De sensoren, bestand tegen water en weersinvloeden, meten waarden zoals bloeddruk, hartslag, ademhalingsfrequentie en het zuurstofgehalte in het bloed.

Een op het oor, de ander net onder de borst. De sensoren meten de vitale lichaamsfuncties van de militair.

Daarnaast draagt de militair een digital smart tag. Een digitale gewondenkaart die de waarden voortdurend registreert en weergeeft. Alle informatie komt terecht in de VitalsIQ-app. Op een tablet of smartphone ziet de AMV’er vervolgens wat de vitale lichaamsfuncties zijn, wat voor verwondingen patiënten hebben en welke handelingen worden uitgevoerd. Met symbolen, en makkelijk te bedienen.

Op de app zijn onder meer de ademhalingsfrequentie en de hartslag af te lezen.

“Het grote voordeel is dat de AMV’er geen metingen meer hoeft uit te voeren en dat triage makkelijker gaat. Want de app geeft een overzicht van hoe het met de verschillende gewonden gaat”, legt Nacken uit. “Er gaat zelfs een signaal af als een van de gewonden opeens hard achteruitgaat en acuut hulp nodig heeft.”

‘De info kan wellicht zelfs worden doorgestuurd naar de medevac’

Meer tijd, meer aandacht

Bij 400 GNK en GNK-compagnieën 11, 13 en 43 vonden interviews en gebruikerstesten voor de technologie plaats. Het is even omschakelen, erkent Nacken. “Maar wat we vooral hoorden, was: verrek, we houden nu meer tijd over voor handelingen. En dat komt de aandacht voor de patiënt ten goede. En in de overdracht gaat er geen informatie verloren, omdat de smart tag alle waarden voor langere tijd registreert.” 
Op termijn zou de app zelfs alle vergaarde info kunnen doorsturen naar een medevac of militair hospitaal.

Met sensoren in het veld

Januari 2020 moet een ‘demonstrator’ gereed zijn. Een eerste werkende versie van de complete app, sensoren en een tag. Dan begint het echte experimenteren, aldus Nacken. “In 2021 is er weer een grote NAVO-oefening voor geneeskundig personeel, Vigorous Warrior, in Italië. Dat zou een mooie gelegenheid zijn om VitalsIQ in het veld te testen. Ik denk dat we met dit ontwerp in een jaar of 2 op kleine schaal operationeel kunnen zijn.”

Wat is CD&E?

Concept Development & Experimentation; een hele mond vol. Simpel gezegd komt het erop neer dat deze afdeling snel innovaties ontwikkelt voor CLAS-eenheden. Dit doet ze onder meer samen met de kennisindustrie en – partners buiten Defensie. Innovaties worden versneld waargenomen en de organisatie ingebracht. Geen lange lijnen en niet dood experimenteren.