Tekst RITM Saminna van den Bulk
Foto SGT Sjoerd Hilckmann, KPL Gregory Fréni, video: SM Robbert Harteveld
Handen uit de mouwen tijdens noodhulpmissie Bahama’s
2.600 kuub. Zoveel puin heb je nodig om een dam van zo’n 110 meter te maken. Vrachtwagens rijden af en aan. De genisten van 103 Constructiecompagnie werken van zonsopgang tot zonsondergang met maar 1 doel. Een bypass bouwen, die Little Abaco Island in het noorden met Great Abaco in het zuiden verbindt. Een race tegen de klok. De wallen van de mannen worden per dag iets groter, maar de dam ook.
Container in zee, boot op land
Een internationale coalitie schiet de bewoners van Abaco te hulp met 550 Nederlandse, 50 Franse en 50 Duitse militairen. Begin september werden de Bahama’s getroffen door Dorian. Met windsnelheden van bijna 300 kilometer per uur was het de zwaarste orkaan die ooit over het eiland raasde. Abaco, het eiland ten oosten van Grand Bahama, werd zwaar getroffen door het natuurgeweld. Huizen zijn gereduceerd tot puin, vanaf hun fundering weggevaagd. Het eiland ligt bezaaid met voertuigen, containers en kleine bootjes. Stille getuigen van de megalomane kracht van de natuur. Van de 17.000 inwoners van Abaco zijn er duizenden gevlucht.
Van exercise naar inzet
Toevallig waren de militairen in het Caribisch gebied voor oefening Caribbean Coast. Een hurricane exercise van alle krijgsmachtdelen, geënt op het bieden van noodhulp. Van mariniers tot vliegers tot de medici van 400GNK. Alles gecoördineerd vanaf amfibisch transportschip Zr. Ms. Johan de Witt. “We konden niet onze ogen sluiten en ons vasthouden aan de geplande oefening”, zegt commandeur Ad van de Sande, commandant Netherlands Maritime Force (NLMARFOR). “Toen het officiële hulpverzoek van de overheid van de Bahama’s kwam, zijn we meteen aan de slag gegaan.”
Met Disaster Relief Abaco bieden de militairen noodhulp in de breedste zin van het woord. Distribueren van noodgoederen als water en voedsel. Daken repareren van gebouwen die de storm wél hebben doorstaan. Maar ook, als ware Nederlanders, de strijd aangaan tegen het wassende water.
Improviseren met zeil en puin
Zoals even voorbij Cooper’s Town. Door de orkaan is de brug weggevaagd. Duizenden mensen zitten geïsoleerd, vertelt bewoner Denvalo Russel. “Aan de noordkant van deze brug wonen duizenden mensen die nu zijn afgesloten van de rest van het eiland. Door de sterke stroming kunnen boten er op dit moment amper komen.”
Daarom gaan de handen uit de mouwen. “Mooier werk kan je niet verzinnen”, stelt pelotonscommandant luitenant Brent van 103 Constructiecompagnie. “We zitten hier met 12 man. Een samenwerking met de plaatselijke bevolking. Zij kwamen met de truck, de bulldozer en een aantal machinisten. Met onze kennis kan je dan aan de slag. Improvise to succeed.” De moeilijkheid zit hem in de stroming, vult majoor Wonne van Dijk later aan. 1 schep puin verdwijnt door de sterke stuwing van het water binnen een seconde. “Met betonblokken en grote keien hebben we het laatste stuk toch dicht kunnen maken.”
Noodhulp is in dezen het bouwen van een dam. Maar ook het vrijmaken van de weg. Klussen bij een school. Of het repareren van een dak van een zustersverblijf in Marsh Harbour, waar sergeant Bas hard aan het werk is met zijn team. “Was zo lek als een mandje, maar dat fixen wij. Het zijn misschien maar ‘klusjes’ maar als je de blijdschap op de gezichten ziet spreekt dat boekdelen.”
Naar wederopbouw
Volgens commandeur Van de Sande, die de operatie Disaster Relief Abaco vanaf zee coördineerde, zijn de militairen de ‘katalysator’ geweest van de noodhulp. 150 projecten werden er afgerond. “Over het hele eiland is onze hulp zichtbaar geworden.” Alle krijgsmachtdelen werkten samen. De kracht van de operatie: “Joint, met verschillende krijgsmachtdelen. Combined, met verschillende nationaliteiten.
Toch waren er ook hindernissen. Zo kampten de Cougars, de transporthelikopters van de luchtmacht, met technische problemen. Dan was er het weer dat roet in het eten gooide. Was orkaan Dorian net weg, raasde orkaan Humberto alweer langs het gebied. De sterke wind zorgde voor een flinke deining op de oceaan. Zo heftig, dat landingsvaartuigen en rubberboten niet meer heen en weer konden varen tussen de commandopost op de wal en die op zee. Factoren voor vertrek op 20 september, maar niet de bepalende, benadrukt Dennis Borst. De majoor der mariniers coördineerde de operatie vanaf land. Noodhulp was het doel. “De supermarkten gaan straks weer open. De benzineverkoop begint weer. Mensen hoeven hun levensmiddelen straks niet meer te halen, maar kunnen het gewoon kopen. We gaan nu de fase van wederopbouw in.”
Van medische kennis tot militaire kunde
Voor de oefening was ook 400GNK aan boord voor de certificering. Hun expertise was onmisbaar tijdens Disaster Relief Abaco. De militairen staken hun handen uit de mouwen in het hospitaal van Marsh Harbour. De medisch specialisten stonden daar hun Bahamaanse collega’s bij met kennis en kunde.
Tijdens de noodhulpmissie was tevens een bijzondere rol weggelegd voor de militairen van 1 Civiel en Militair Interactiecommando. De militairen reden mee tijdens bijvoorbeeld het uitdelen van voedsel, om mensen met luidsprekers naar de uitdeellocatie te trekken. En kapitein Roland van den Akker was vooral te vinden bij het Bahamas Government Complex, waar overheid, militairen, NGO’s en internationale organisaties samenkwamen. “Het is ongelofelijk, maar dit is de plek waar 2.500 mensen hebben geschuild. De plaatjes die ik zag op Google, groen, palmbomen: het is allemaal weg.”
“Wat zijn de behoeftes en waar kunnen we op inzetten, daar heb ik me op gefocust. De kracht van civiel/militaire coöperatie kwam hier echt tot uiting. Als vertaler, als bemiddelaar, als spin in het web. Met onze can do-mentaliteit hebben we een hoop voor de plaatselijke bevolking kunnen betekenen”, vindt hij. Maar ook het vertrek hoort bij dat proces: “Ik krijg echt het gevoel dat de regering weer in control raakt op Abaco. Dan zit onze taak erop.”
Luister hier naar een gesprek van majoor Wonne van Dijk van 103 Herstelcompagnie.
Apple Podcasts:
https://podcasts.apple.com/nl/podcast/noodhulp-op-de-bahamas-majoor-wonne-van-dijk/id1470219282?i=1000450326820
Spotify:
https://open.spotify.com/episode/20sHYYhX8M4cmgMhgClB4F
