Tekst Leo de Rooij
Foto Herman Zonderland | video: Tim Valkhoff
Artillerie arctisch in Zweedse sneeuw
Nooit viel er de laatste 30 jaar zoveel sneeuw in het Zweedse oefenterrein Trängslet (nabij Alvdalen) als afgelopen winter. Het leverde een sprookjesachtige oefenomgeving op, maar ook de nodige ellende. Waagde je je van de weg af, stond je meteen tot je nek in de metershoge sneeuw. Sneeuwkettingen onder de voertuigen waren een ‘must’, en nóg gleden onfortuinlijke chauffeurs de greppel in. Het maakte Ultimate Dragon 2018 tot een artillerie-oefening met beperkingen én ongekende mogelijkheden. Waar anders in Europa kun je nog 40 kilometer ver schieten?
Zien hoe dat gaat? Check de clip!
Inslag binnen 2 minuten na ‘eyes on target’
DE AANVRAGER
Ze zijn er in allerlei soorten en maten, de artillerie-waarnemers die vuursteun aanvragen en vervolgens de granaten (artilleristen praten zelf graag over ‘bommen’, red.) op het doel praten of sturen. Vanuit hun Fennek-verkenningsvoertuig of uitgestegen: vanaf hun ‘eyes on target’ duurt het idealiter krap 2 minuten voor de eerste granaten doel treffen.
Voor eerste luitenant Frank Hopmans, verkenners-eskadron 43 Mechbrig, betekent Ultimate Dragon vooral technisch oefenen: “Wij observeren vanuit onze Fennek het voorterrein en leiden het vuur naar de doelen. Na de ‘call for fire’ kijk je waar de granaat neerkomt en stel je vervolgens de coördinaten bij. De omstandigheden in Zweden maken het lastig: je hebt de heuvels die van invloed zijn bij het waarnemen en het klimaat speelt ook een grote rol. Nu is het prachtig weer, maar in een fikse sneeuwbui goed waarnemen is een uitdaging. Al met al is het hier door het onbekendere terrein toch een stuk uitdagender. In Duitsland kennen we bij wijze van spreken iedere boom en struik. Maar met het volgen van de juiste procedures leg je toch de basis voor succes.”
Ook eerste luitenant Bert van der Meer, 44 Painfbat, omschrijft weer en terrein als ‘uitdagende factoren’. “Uitgestegen optreden is hier erg moeilijk, zonder sneeuwschoenen zak je meteen tot je middel weg. Dat maakt ook de omlooptijden langer, daar moet je dus echt rekening mee houden. Vandaag trainen we vooral met het doorgeven van data in plaats van spraak, daar heb je een voertuig bij nodig. We werken steeds meer met data. Is gewoon een stuk sneller en je kunt meer info kwijt. Toch blijven we voorlopig beide vormen beoefenen, want internationaal gebeurt alles nog over de radio.”
Opperwachtmeester Arnold Swiersema, vuursteunofficier toegevoegd, onderstreept het belang van ‘data schieten’. “Ja, dat wordt binnen de artillerie-wereld steeds belangrijker. Het versnelt het gevecht en ontlast tegelijkertijd je communicatiesysteem. Bij 13 en 43 zijn ze al voor een groot deel over op data, luchtmobiel werkt nog veel met spraak omdat die minder voertuigen bij zich hebben. Momenteel testen we hier ook een nieuwe versie van AFSIS, het Advanced Fire Support Information System. Moet wel, willen we voorop blijven lopen.”
Data-schieten steeds belangrijker
DE VERDELER
De aanvragen van de waarnemers voorin komen binnen bij het Fire Direction Centre (FDC), gevestigd in 2 geschakelde Boxer-pantservoertuigen. Samen met kapitein Jaap Dieben ontvangt adjudant Frans van Amerongen de ‘call for fire’ en maakt daarop met behulp van ELIAS een tactische en technische doelenanalyse. Na die selectie sturen ze de vuuraanvraag door naar het geselecteerde peloton. “Zweden? Nog weinig van gezien!”, meldt Frans, die alweer wordt onderbroken door een volgende vuuraanvraag. Een drukke dag, daar in het FDC; die dag worden er maar liefst 500 bommen verschoten. Maximaal knallen, noemen ze dat.
DE LEVERANCIER
‘Never send a man if you can send a bullet’, luidde het credo van Sam Colt, de man die de revolver populair maakte. Diens uitspraak wordt van harte ondersteund door luitenant-kolonel Rienk Sijbrandi, commandant Afdeling Artillerie, die in zijn schrijven voor een militair vakblad pleit voor de ‘diepe operatie’. Nou heeft de overste daar ook wel de spullen voor. De Pantserhouwitser PzH 2000, het zwaarste wapen van de landmacht, is dan het middel bij uitstek met zijn ver-dragende high explosive 155 mm granaten (binnenkort komt ook de Excalibur GPS-gestuurde precisie-munitie beschikbaar, red.). De wereld vergaat als er 3 PzH’s tegelijkertijd hun dodelijke lading uitbraken. En dan sta je nog aan de goede kant van het apparaat...
DE ONTVANGER
Luchtopname van het doelgebied, waarop goed te zien is hoe gegroepeerd de granaten neerploffen. Het immense Zweedse oefengebied is wat dat betreft ideaal: hier kun je over grote afstanden (met de Excalibur straks tot 50 kilometer) schieten, heeft niemand buiten een verdwaalde eland er last van en veroorzaak je bij niemand omgevingslawaai. Niet voor niets was de meest gehoorde kreet: “Hier kunnen we tenminste maximaal knallen!”
