Informatie voor het oprapen

Extra middel voor verkenners

Ooit bewogen verkenners zich vooral voor de troepen uit om met eigen ogen en sensoren informatie over het terrein en bewegingen van de tegenstanders te verzamelen. Vaak ligt informatie echter ook voor het oprapen door Street Level Engagement (letterlijk: de straat opgaan om informatie te verzamelen, red). Wel vraagt dit van de verkenners een verandering van aanpak. Dus ook om training, zoals 104 JISTARC Verkenningseskadron dat onlangs onderging in de Belgische Ardennen.

“Het Joint Intelligence, Surveillance, Target Acquisition & Reconnaisance Commando (JISTARC) is onderdeel van het OOCL”, vertelt majoor Maarten Alderden, commandant 104 JVE. Op papier bestaat zijn eenheid uit 116 man, verdeeld over een staf, 5 verkenningspelotons en een logistiek peloton. In de praktijk komen die aantallen door onderbezetting veel lager uit. “Onze rol is primair gericht op informatieverzameling uit het ‘menselijk terrein’: alle aanwezige actoren in het operatiegebied.”

Niet in de gaten

“Die informatie verkrijgen we door heimelijk of discreet te observeren, of contact te leggen met mensen”, vervolgt de majoor. “Daarnaast leveren de pelotons foto- en videomateriaal voor de Imagery Intelligence-capaciteit van JISTARC. Normaalgesproken werken wij met het adagium ‘zien zonder gezien te worden’. In geval van SLE komt het meer neer op ‘zien zonder dat men ziet dat je kijkt’. Oftewel: hoe verzamel ik informatie zonder dat mensen in de gaten hebben dat ik iets specifieks zoek?”

Volgens Alderden kent SLE zijn oorsprong in missies als in Bosnië en Afghanistan, waar er door middel van sociale patrouilles contact werd gelegd met de bevolking. SLE gaat een stap verder dan dat. Hierbij gaat het om gericht informatie verzamelen ten behoeve van de inlichtingenoperatie. “Vooral de deelname aan de VN-missie in Mali toonde de grote meerwaarde aan van de capaciteiten van de JISTARC-verkenner. Van 2014 tot en met 2016 leverde JISTARC ook het gros van de militairen voor de Nederlandse Intelligence, Surveillance and Reconaissance Company in Gao.

Creativiteit en vernuft

De straat opgaan en praten met de lokale bevolking; zulke patrouilles en contacten met de bevolking, non-gouvernementele organisaties en strijdende partijen vormden volgens Alderden een rijke bron aan informatie. “Vandaar dat 104 JVE later binnen het project ‘De Landmacht van Morgen’ de SLE-taak ook officieel kreeg toegewezen.”

De SLE-manier van gericht informatie verzamelen vereist volgens de majoor ‘creativiteit en vernuft’. “Truckers bijvoorbeeld komen vaak in grote delen van een land en kunnen een schat aan informatie hebben. Doordat de verkenner nauw samenwerkt met andere sensoren, kan de informatiewaarde van zo’n contact ook nog eens vergroot worden. Waarnemingen van een onbemand vliegtuig of radio-intercepties kunnen bijvoorbeeld aanvullende inlichtingen opleveren.”

Unieke capaciteit

Van Mali naar België; in geografisch opzicht een grote stap, maar in taalkundig opzicht geen verrassende. Alderden legt uit: “In de Belgische Ardennen oefenen zorgt voor 2 grote voordelen. Ten eerste spreekt men hier Frans waardoor werken met een tolk vereist is. Dat is ook zo in Mali. Communiceren via een tolk vraagt om ervaring, omdat men geneigd is via de tolk te praten in plaats van direct tegen de gesprekspartner. Op deze manier informatie proberen te halen bij de Frans sprekende bevolking is zeer leerzaam. Ten tweede vormen de Ardennen een bijzondere locatie om te trainen. Het terrein wijkt af van wat we gewend zijn in Nederland en dat prikkelt de kaartleesvaardigheid en het tactisch inzicht.”

De training en ervaring zullen zich snel uitbetalen, stelt Alderden ten slotte. “Eind dit jaar gaat er weer een JISTARC-peloton naar Mali, als onderdeel van de Nederlandse lange-afstandsverkenningseenheid. Onze verkenners gaan daar de SLE-vaardigheden toepassen en beeld verzamelen om maximaal informatie uit het human terrain te halen. Wie weet liggen hun reportages begin volgend jaar weer bij de VN in New York.”