Handen ineen voor droge voeten

Tekst Leo de Rooij
Foto SGT-1 Eva Klijn

Hulp bij hoogwater

Wielrenner Aad Hoppenbrouwers heeft er zijn dagelijkse trainingsrondje langs de oevers van de rivier de Mark graag even voor onderbroken. “Dit zie je niet elke dag!”, doelend op het gekrioel van mens en materieel van zowel Waterschap als Defensie. Hij heeft gelijk; de jaarlijkse oefening Wake Up richt zich dit keer op een hoogwater-scenario in het stroomgebied van de Mark, even ten noorden van Breda.

Aan elkaar snuffelen, ervaren wat men elkaar te bieden heeft en samen de procedures testen. Dat waren voor zowel Waterschap Brabantse Delta als Defensie de belangrijkste doelen tijdens de 3-daagse oefening Wake Up. Daarin sloegen civiele en militaire partijen de handen ineen om – geheel volgens het oefenscenario – de stad Breda te vrijwaren van ernstige wateroverlast.

Calamiteitencoördinator Waterschap Frank van Beek in overleg met zijn Defensie-aanspreekpunt majoor Jarl Erntsen.

Altijd ondersteunend

Voor inzet bij crisissituaties in Limburg, Noord-Brabant en Zeeland is 13 Lichte Brigade het eerste aanspreekpunt. “Defensie treedt dan altijd ondersteunend op onder civiel gezag”, benadrukt kolonel Joost Doense, die als Regionaal Militair Commandant aanschuift bij 8 veiligheidsregio's. Dit keer levert Defensie circa 60 manschappen en materieel van 105 Geniecompagnie Waterbouw, 41 Pantsergeniebataljon en de Raven-eenheid (onbemand verkenningsvliegtuigje) van 130 Dienstenpeloton JISTARC.

Dijkgraaf Moonen en kolonel Doense testen in Wake Up of de stekkers van Waterschap en Defensie daadwerkelijk op elkaar passen.

Snuffelen aan elkaar

Frank van Beek is calamiteitencoördinator bij het Waterschap Brabantse Delta. Samen met de officier Veiligheidsregio is hij 2 jaar bezig geweest met planning en opzet van deze Wake Up. “De meerwaarde van een oefening als deze zit in 'samen'. Zowel Waterschap als Defensie willen van elkaar leren, vinden het van belang kennis te maken met elkaars specifieke kennis en vaardigheden. Snuffelen aan elkaar, hoe stem je zo'n groot project af, terwijl je te maken hebt met verschillende culturen en manieren van optreden.”

Sergeant Jerry Rietveld (105 Geniecompagnie): “Voor onze genisten is dit even een andere tak van sport, maar wel een uitgelezen kans om op een vreemde locatie de eigen kennis en vaardigheden te trainen.”

Wennen

Voor beide partijen is een inzet als deze best spannend, weet majoor Jarl Erntsen, officier Veiligheidsregio. “Het Waterschap krijgt ineens 3 militaire eenheden met specifieke capaciteiten en materieel ter beschikking, die ze moeten aansturen. Da's even wennen. Voor de militaire eenheden is het ook wennen, omdat de bevelsstructuur totaal anders ligt. Als Defensie moet je niet te pro-actief willen zijn, want het civiel gezag is 'in the lead'. Maar achterover leunen is ook weer niet gewenst. Dus moet je echt een tussenvorm zien te vinden.”

Samen de procedures oefenen en kennismaken met elkaars specifieke capaciteiten.

Beter voorbereid

In de Veiligheidsregio speelde al langer de wens om samen met Defensie te oefenen, stelt Carla Moonen, de Dijkgraaf van het Waterschap Brabantse Delta. “In rustige tijden samen oefenen, maakt dat je bij een calamiteit beter bent voorbereid. Bij wateroverlast speelt de factor 'tijd' altijd een belangrijke rol. Dan is het handig als partijen van elkaar weten wat ze te bieden hebben en al op elkaar zijn ingespeeld.”

Het Waterschap wil graag leren van de gezamenlijke oefening. Waarnemer Jan Berende ervaart Defensie als 'prima partner om mee te werken'.

Voor Jan Berende, normaal onderhoudsmonteur bij het Waterschap, maar nu actief als waarnemer, is de kennismaking met Defensie een echte eye-opener. “Man, kijk toch eens wat voor spullen die gasten allemaal hebben. Pontons, duwboten, rolmatten, grote graafmachines; als het groot materieel moet zijn, bel dan maar met Defensie. En die mannen willen ook nog eens graag de handen uit de mouwen steken. Een prima partner om mee samen te werken, hoor”, vindt Jan.