Tekst KAP Jaap Wolting
Foto SM Gerben van Es | Video: SM Arnoud Schoor
“Hun trots is hun kracht”
De felle zon draait naar zijn hoogste punt. Vogels tsjirpen, vlinders zoeken fladderend hun weg. Ruisend gras staat vol prachtige weidebloemen. Als je niet beter wist, zou je denken dat je in een vakantiebrochure bent gestapt. Maar nee, dit is Noord-Irak. De zaligmakende rust wordt ruw verstoord door een krakend salvo uit een M16, het wapen dat de Koerdische Peshmerga sinds kort hanteert. Het lawaai stuitert via de heuvels de vallei uit.
Een week geleden was het op locatie ‘Cobra’ trouwens wel anders, horen we van een kapitein van 45 Pantserinfanteriebataljon Regiment Infanterie Oranje Gelderland. Hij vertelt dat het zicht nog geen 2 meter was; zó mistig was het. En dáár weer voor lag er een dik pak sneeuw. Dat leverde een logistieke uitdaging op. De Peshmerga's meenden dat de bus die hen naar de trainingslocatie bracht, niet weer omhoog kon komen. Niets was minder waar.
Tassen vol mijnen
De heuvels rondom de slaapplekken van het Nederlandse trainingsteam mogen dan geschikt zijn voor schitterende foto’s, ze zijn ook levensgevaarlijk. In Saddam Hoesseins goede dagen maakten zijn ondergeschikten hier de dienst uit. De toppen waren bedreigend, omdat de Peshmerga's vanaf die hoogten gemakkelijk hun wapens op de locatie zouden kunnen richten. Wat deden Saddams schurken? Ze laadden boodschappentassen vol mijnen, regelden een helikopter en vlogen van piek naar piek. Tot op de dag van vandaag moet je levensmoe zijn om vanaf daar van het uitzicht te genieten. Geruimd is hier niet. Ja, een brand heeft het een en ander doen springen, maar andere explosieven zijn daardoor nóg instabieler geworden.
Veel patrouilles
Trainen doet men dus in het dal. Sergeant Jack leert een groep Peshmerga's tunnelen; met vuur en beweging achterwaarts verplaatsen tijdens een vuurgevecht. “We doen dit stap voor stap”, instrueert hij zijn leerlingen met behulp van een tolk. “En houd elkaar goed in de gaten!” Als ze de drill een paar keer geestdriftig hebben uitgevoerd, krijgen ze rust. Tijd voor water en sigaretten. De zwetende mannen – het is ruim 30 graden Celsius – geven aan blij te zijn met de opgedane kennis, ‘want we patrouilleren heel veel in de straten en dit is erg goed om te weten’. Jack vertelt dat ze op deze manier ook dekking kunnen vinden achter een heuvel of een peloton veilig uit een gebouw kunnen krijgen.
Levensreddend
Sergeant Vincent kijkt toe bij de training, springt bij waar nodig. De opvolgend pelotonscommandant maakt de roosters voor Mobile Training Team 2 (MTT 2) en begeleidt de instructeurs. Zittend op een steen vertelt hij dat hij zelf ook lessen geeft, in verdediging. Wel altijd met een tolk, ‘want zonder vertaler lesgeven is geen optie’. “Hun trots is hun kracht”, vervolgt Vincent. “Ze kunnen echter nog veel leren. Waar je het meeste moet bijschaven? Schieten. Je kunt een geweer in de juiste richting zetten en de richtmiddelen bijstellen, maar een dag later draaien ze het weer terug omdat zij menen dat het zo hoort. De Explosive Hazards Awareness Training is ook bijzonder relevant. ISIS legt veel rotzooi in het terrein, dus dat redt echt levens. En ook Care Under Fire (soort militaire EHBO, red.) staat deze periode hoog in het vaandel.”
Afspraken maken met de Koerdische Peshmerga's vindt Vincent soms ‘lastig’: “Als je met ze afspreekt dat ze ergens om 9 uur moeten staan, is het toch even afwachten of ze er ook zullen zijn. Het zal te maken hebben doordat ze in een andere cultuur dan de onze leven. En laten we eerlijk zijn; het is geen Westers land, hè?
Geneeskundige hulp
Zijn pelotonscommandant onderstreept dit. Hij staat 200 meter verderop, met zijn vingers in de oren. Verstandig, want eerste luitenant Johan kent het scenario, weet dat er een gigantische knal aan komt. Er klapt een improvised explosive device (beter bekend als IED). De intense hitte die vrijkomt, doet militairen achteruit deinzen. Peshmerga’s schreeuwen. Twee strijders sleuren een 'zwaargewonde' collega naar achteren, waarna geneeskundige hulp wordt toegepast. Hij leeft in ieder geval nog, en kan per helikopter naar het ziekenhuis worden vervoerd.
“Het is essentieel dat de Peshmerga's zaken weloverwogen doen en inzien welke reactie dat op de vijand heeft”, meent Johan. “Hier is het heel gewoon dat de commandant letterlijk voorop loopt. Sneuvelt hij, zijn z’n mannen stuurloos waardoor er nog veel meer gaan sterven. Bewustwording. Daar is hier de meeste winst te behalen.”
Grondgebied redden
De in Kirkuk geboren Pola is een van de gedreven militairen die niet kan wachten tot hij daadwerkelijk een ISIS-strijder in het vizier heeft. De vader van een zoontje loopt even weg bij de schiettraining en vertelt: “Die Explosive Hazards Awareness Training is zó ontzettend belangrijk. Explosieven hebben aan onze zijde al veel slachtoffers geëist. De Nederlanders leggen ons perfect uit hoe we in voorkomende gevallen moeten handelen. We moeten bijvoorbeeld onze ogen goed openhouden voor boobytraps. Vroeger hadden we eigenlijk geen idee hoe we om moesten gaan met dergelijke situaties. Nu kunnen we explosieven herkennen en er melding van maken, zodat een specialist ze onschadelijk kan maken. Waarom ik me heb aangemeld als Peshmerga? Ik wil dat mijn grondgebied gered wordt. Hopelijk kan ik daarin een rol spelen. Mijn land moet veilig zijn!”
Opzet van de missie
Capacity Building Mission Iraq (CBMI) is een ‘paarse’ missie en opereert onder de paraplu van het multinationale Kurdistan Training Coordination Centre, gevestigd in Erbil. CMBI-4 heeft 4 MTT’s, die verspreid door Noord-Irak basis-infanterietrainingen geven. Sinds kort gaan Nederlandse militairen nóg doelgerichter te werk, door ook teams te sturen die niet gebonden zijn aan vaste locaties. Deze Mobile Support Teams - waarin de Nederlanders wederom samenwerken met coalitiepartners – richten zich bijvoorbeeld op het trainen van kleinere groepen ter voorbereiding op specifieke operaties. Dit gebeurt eventueel dicht achter de frontlinie. De inhoud van de trainingen wordt bepaald door de wensen van de Peshmerga's.
