08

Dit artikel hoort bij: Landmacht 01

Geen daden maar woorden

Tekst Ingmar Kooman
Foto SM Gerben van Es

Printers, lamineermachines en megafoons. Niet bepaald de standaarduitrusting van de militair. Maar de ‘operationele uitzet’ van het zogeheten psyops-peloton is dan ook alles behalve standaard. Deze eenheid van 1 Civiel en Militair Interactie Commando uit Apeldoorn mikt in uitzendgebieden op de psyche.

x

Winnen van de ‘hearts & minds’ staat in menig crisisbeheersingsoperatie voorop. De houding van de lokale bevolking ten opzichte van de buitenlandse troepen kan een missie maken of breken. Psychologische operaties, kortweg ‘psyops’, zijn bedoeld om de steun van de lokale bevolking te verwerven. Of om het gedrag van de tegenstander te beïnvloeden.

Radio’s en camera’s

Psyops is niet langer een neventaak van de gevechtseenheden, maar van een specialistisch peloton. Met geheel eigen middelen, zoals compacte radio’s, satellietzenders, foto- en videocamera’s. Wapenarsenaal waarmee de psyops-militairen de inzet van de krijgsmacht wereldwijd kunnen ondersteunen.

Praten

Gewoon praten, ook dat is psyops. Groepscommandanten spreken tijdens sociale patrouilles ook met de bevolking. Die gesprekken met de lokale bevolking vormen echter slechts een neventaak van de eenheid. “De infanterist is ingesteld op actie”, vertelt sergeant-1 Ingeborg. Het Tactical Psyops Team (TPT) is daarentegen gespecialiseerd in gesprekstechnieken en de focus van de psyops-teams is continu en volledig gericht op de sociale effecten van de missie.

Print

Flyers, posters of de ‘Most Wanted’ speelkaarten met de kopstukken van het bewind van Saddam Hoessein. Psyops in drukvorm. Printproducten beïnvloeden niet alleen individuen, maar ook groepen. De psyops-pelotons dragen zorg voor de boodschap, het ontwerp, de productie en de verspreiding van dit printmateriaal.

Radio en tv

Gesproken woord biedt in gebieden waar veel mensen niet kunnen lezen en schrijven vaak een uitkomst. Radio is een relatief goedkope en effectieve manier van massacommunicatie. In ontwikkelingslanden is het een belangrijke bron van nieuws. Met eigen informatieve radioprogramma’s speelt psyops in op het gemoed van de bevolking.

Omroepen

Via luidsprekerberichten worden burgers op de hoogte gehouden van wat er speelt in hun dorp of provincie. De MB's met luidsprekerinstallatie rijden bijvoorbeeld mee in een sociale patrouille.

Analyse

Analisten van het psyops-peloton zorgen voor de juiste verdieping van de vraag en uitwerking van de opdracht. Zo komen de finesses van het mogelijke probleem naar voren en worden beïnvloedingsmogelijkheden helder.

PsyOps MB

Mogelijke doelen psyops

·      Positieve gevoelens onder de bevolking versterken

·      Samenwerking stimuleren

·      Steun realiseren

·      Informatie verstrekken en verkrijgen

·      Tegenstander demoraliseren 

Uruzgan

Nederlandse militairen deden hun psyops-ervaringen op in Uruzgan. Kwajongens treiterden de ISAF-militairen met hun katapulten. Flyers die uitlegden dat de Nederlanders niet de bad guys waren, werkten niet, vertelt majoor Reinout. “Pas toen de dorpsoudste zijn mensen via de radio toesprak kwam de boodschap aan: ‘gij zult niet met een katapult schieten op gasten.’”

PsyOps

Aanklikken

Het zogeheten Tactical Psyops Team (TPT) ‘klikt aan’ bij reguliere gevechtseenheden, zoals in november bij de oefening Bold Alligator. Ingeborg: “Wij verschaffen een eenheid net wat meer gereedschap. Samenwerken in een oefening als deze is waardevol. Je merkt dat we elkaar echt leren kennen. Eenheden ontdekken wat onze mogelijkheden zijn en hoe ze die kunnen inzetten voor het slagen van hun opdracht.”

In het Afghaanse dorpje Karbala worden in 2007 pamfletten uitgedeeld waarop uitgeschakelde Talibanleiders te zien zijn.