Achter de schermen

…bij de Landelijke Bijstand Organisatie

De Landelijke Bijstand Organisatie (LBO) staat aan de vooravond van enkele grote veranderingen. In het komende jaar zal de eenheid integreren in het nieuwe Marechausseebataljon 101 Marbat. Meer informatie hierover verderop in de tekst. Daarnaast zijn ze volop bezig met het testen van de nieuwe Manticore-terreinwagen. Hoog tijd om eens een kijkje achter de schermen te nemen bij de LBO.

De avondklokrellen in coronatijd, demonstraties van Extinction Rebellion (XR) en bijstand leveren aan de Nationale Politie bij voetbalwedstrijden. Veel van de LBO-inzetten zijn vooraf te plannen, maar niet per se zonder uitdagingen. 340 collega’s vervullen een neventaak bij de Landelijke Bijstand Organisatie, maar in het dagelijkse leven werken ze bijvoorbeeld bij de Brigade Grensbewaking of een andere eenheid. Voor de LBO worden ze dus eventjes weggehaald bij hun reguliere brigade. “Wij trekken mensen echt uit de operatie. Het streven is minimaal een jaar vooruit te plannen”, zegt eerste luitenant Rick die medeverantwoordelijk is voor de bedrijfsvoering, opleidingen en materiële gereedstelling. Maar alles dichttimmeren kan niet. “De Marechaussee zit immers dagelijks in een lopende operatie.”

Meer weten over de LBO? Scroll naar beneden en check ook de video onderaan!

Tekst: Kirsten de Vries | Foto’s: sergeant Gregory Fréni

Specialismes en taken

De Landelijke Bijstand Organisatie bestaat voornamelijk uit opsporingsambtenaren. Naast de reguliere pelotons zijn er ook specialistische eenheden: de Technische Eenheid (TE), de aanhoudingseenheid, de verkenningseenheid en het pantserwagenpeloton. “De TE verspreidt mensenmassa’s door onder meer traangas te gebruiken of verwijdert mensen als ze zich ergens aan vastgeketend of -gelijmd hebben. De aanhoudingseenheid bevindt zich in de menigte en opereert heimelijk. Op eigen signalering of op aangeven van anderen houden ze mensen aan om de angel uit een situatie te halen”, legt Rick uit. “De verkenningseenheid verzamelt informatie en communiceert wat ze zien en horen zodat de tactiek bepaald kan worden. Het pantserwagenpeloton bestuurt het YPR-pantservoertuig, dat binnenkort vervangen wordt door de Manticore, en diverse andere zware voertuigen. Daarnaast kan het peloton bijvoorbeeld de Unit Interventie Mariniers (UIM), gespecialiseerd in grootschalige, offensieve en ingewikkelde terreuracties, ondersteunen.”

Er zijn 4 hoofdtaken voor de eenheid, die zowel nationaal als internationaal worden uitgevoerd. Het gaat om bewaken en beveiligen, handhaving van de openbare orde, steun aan het stelsel van bewaken en beveiligen en de specialistische eenheden. Tot slot voert de organisatie (inter)nationale taken uit die door de Commandant der Strijdkrachten zijn opgedragen. “Onze focus ligt nu op handhaving van de openbare orde en bewaken en beveiligen”, aldus Rick.

De NAVO-top in 2025 is een moment waarop de LBO kan worden ingezet voor deze taken. Maar ook was de eenheid bij de demonstraties van XR op Maastricht Aachen Airport en Eindhoven Airport eerder deze maand. “Het hele jaar door proberen wij iedereen zo goed mogelijk gereed te stellen. We hebben een tweetal opkomstlocaties, per persoon train je 5 keer per jaar een aantal dagen.” De LBO kan ingevolge de Politiewet ook bijstand leveren aan de Nationale Politie bij voetbalwedstrijden of demonstraties. “De Marechaussee kan dan optreden als de Mobiele Eenheid. Wij kunnen andersom ook een bijstandsverzoek doen. Met de politie hebben we daarnaast een samenwerkingsregeling waarin is vastgelegd dat we 8 keer per jaar inzetten kunnen draaien in het civiele domein.”

Blauw met groen

Dit jaar gaat de Landelijke Bijstand Organisatie op in 101 Marbat, dat zal bestaan uit onder meer 2 nieuwe eskadrons. Als de eskadrons opgericht zijn, telt het bataljon ruim 600 personen: ruim 200 vaste medewerkers en 375 mensen op een secundaire arbeidsplaats. “We hoeven dan minder snel een beroep te doen op andere brigades. Als ik nu iets vraag, hebben ze ergens anders capaciteitsproblemen. In de toekomst zouden lopende operaties daar niet langer last van moeten hebben.”

Doel is in 2027 het eerste eskadron inzetbaar te hebben. Dit eskadron wordt aangeboden in het kader van het NATO Force Model en wordt toegevoegd aan 13 Lichte Brigade met als taak het leveren van combat support als er ergens een crisis of conflict uitbreekt. “Ons takenpakket wordt uitgebreid”, legt Rick uit. “Wij zijn doorgaans een blauwe organisatie, maar er komt een beetje groen in terug. Zo kunnen we worden ingezet met het Korps Nationale Reserve (Natres) om te ondersteunen bij troepenverplaatsingen. Maar ook de detentie van krijgsgevangenen en het onderzoeken van oorlogsmisdaden kan tot onze taken behoren.”

Externe factoren

Integratie in de nieuwe eskadrons kent nog wel de nodige uitdagingen. “Als wij in een urban setting in de Marnewaard procedures willen trainen en het terrein is niet beschikbaar, dan gaan wij op korte termijn niet snel een andere locatie vinden. En als het quotum bereikt is wat betreft PFAS en we mogen geen traangas afschieten op de geijkte schietbanen, kan dat betekenen dat je niet het niveau haalt wat je moet hebben om gecertificeerd te zijn voor inzet.” Elk begin is moeilijk, maar Rick benadrukt het saamhorigheidsgevoel dat er uiteindelijk bij de nieuwe eenheid zal zijn. “Iedereen die je straks binnenkrijgt, moet je opwerken, opleiden en trainen. We worden groter, maar uiteindelijk wordt het natuurlijk ‘wij’.”

Manticore

Een andere grote verandering voor de Landelijke Bijstand Organisatie en daarmee 101 Marbat is de komst van de Manticore. Deze terreinwagen gaat het huidige YPR-pantservoertuig vervangen. Een goede ontwikkeling, vindt Rick, met het oog op de integratie in de nieuwe eskadrons en het ‘groenere’ werk. “ME-busjes houden stenen en stokken tegen. De Manticore beschermt ons bij het gebruik van ballistische dreigingen zoals vuurwapens en explosieven als Improvised Explosive Devices (IED). We moeten straks dicht tegen de vijand aan kunnen opereren.” De LBO krijgt 32 Manticores, deze maand hebben Rick en zijn mensen het voertuig uitgebreid getest. “Het heeft een andere deur. Hoe stap je dan uit met je schild? Verder is er een andere trap. Waar zetten we onze wapens neer, waar komen de bevestigingsbeugels? Maar ook: als het voertuig op de kant ligt, komen we er dan nog uit? Het is een monster van een voertuig om te zien, bedoeld om de inzittenden te beschermen. 101 Marbat heeft als taak combat support ten behoeve van een landmachtbrigade. De Manticore moet dan onze veilige haven zijn en bijvoorbeeld vuursteun kunnen bieden.”