Hoe handel je als marechaussee in het heetst van de strijd? In deze rubriek vertellen collega’s over een bijzonder moment tijdens de dienst. Een moment waarbij het er echt op aankomt.
Het aantal migranten dat illegaal met een rubberbootje naar het Verenigd Koninkrijk is gevaren, is vorig jaar explosief gestegen. Maar liefst 45.000 migranten voeren vooral vanuit Frankrijk met deze ‘small boats’ naar de Britse kust. De benodigde boten, zwemvesten en buitenboordmotoren worden deels over de weg via Nederland aangevoerd. De Koninklijke Marechaussee probeert deze aanvoerlijn zoveel mogelijk te verstoren en heeft inmiddels meerdere chauffeurs opgepakt. Alleen al in de regio Noord-Limburg is sprake van 19 zaken, waarvan 7 nog voor de rechter moeten komen.
Het Robuust Rechercheteam (RT3) in Noord-Limburg, waar recherche-adjudant Mark coördinator is, speelt een belangrijke rol in de bestrijding van deze doorvoer van boten, zwemvesten en buitenboordmotoren. Mark vertelt over deze problematiek en over zaak die hem het meest is bijgebleven.
Wanneer staken de eerste migranten Het Kanaal over?
“In 2018 kregen de Fransen de eerste signalen dat migranten illegaal Het Kanaal overstaken in rubberboten. Het ging toen nog om zo’n 10 personen per boot. Daarna nam het aantal migranten flink toe, zowel per boot als in totaal. Gemiddeld zaten er vorig jaar zo’n 40 mensen in een small boat, met uitschieters naar 60. Per persoon betalen ze voor de oversteek zo’n € 3.500,-.
De boten worden overigens niet alleen steeds groter, maar ook steeds slechter van kwaliteit, net als de zwemvesten. Rubberboten zonder merknamen, zonder certificering, zonder bodemplaten. De bodem vouwt meteen naar binnen als je plaatsneemt. De zwemvesten kun je volgens een deskundige amper een echt zwemvest noemen; het is een stukje stof met tempex. Soms krijgen de migranten alleen een binnenband van een auto die als zwemvest moet dienen.
De migranten blijven komen, dus de mensensmokkelaars komen weg met goedkope middelen om meer winst te maken. Een mensenleven is niets waard.”
Waar komen de migranten vandaan?
“De migranten komen vooral uit Syrië, Irak en Afghanistan. Tussen de Noord-Franse havensteden Calais en Duinkerke hoopt die toestroom op. Veel migranten zijn daar illegaal gehuisvest in tenten, loodsen en krotten. Uit onderzoek blijkt dat ze vooral naar Engeland willen omdat daar familie zit en ze snel de illegaliteit in kunnen verdwijnen.”
Wanneer kregen jullie met dit fenomeen te maken?
“In Nederland hebben we vooral te maken met de doorvoer van het materieel waarmee migranten de oversteek maken. Eind 2021 zijn we in Nederland op de eerste transporten gestuit. We zagen SUV’s, busjes en stationwagens volgestouwd met rubberboten, buitenboordmotoren en zwemvesten. ‘Hé, wat is hier aan de hand?’ vroegen wij ons af. Via de Nederlandse KMar-liaison in Frankrijk vernamen we dat de boten voor mensensmokkel vanuit Frankrijk naar Engeland werden gebruikt.
In overleg met de officier van Justitie van het Limburgse parket, die belast is met mensensmokkel, houden we de chauffeurs van deze transporten aan voor voorbereidingshandelingen mensensmokkel waarbij levensgevaar voor een ander te duchten is. Op dit feit staat in Nederland maximaal 15 jaar gevangenisstraf. De eerste zaken zijn in 2022 al voor de rechter gekomen en de vervoerders zijn meteen gestraft met 2 jaar onvoorwaardelijke gevangenisstraf. Later zijn die straffen iets bijgesteld: tussen de 15 en 24 maanden. Dat zijn mooie resultaten.”
Wat is de modus operandi?
“In de zaken waarin wij onderzoek hebben gedaan, worden de bootjes, buitenboordmotoren en zwemvesten vanuit een ander land op bestelling geleverd aan een mensensmokkelorganisatie in Frankrijk. Deze mensensmokkelorganisatie opereert in verschillende landen.
De chauffeurs die hiervoor worden geronseld zijn veelal illegalen, personen met veel antecedenten, verslaafden en psychiatrische patiënten. Oftewel, mensen die moeilijk aan een regulier inkomen komen en weinig te verliezen hebben. Daarnaast hebben we meerdere malen chauffeurs aangetroffen die onder invloed van drugs achter het stuur zaten en niet meer helder van geest waren om normaal te handelen, waardoor er wilde achtervolgingen ontstonden.”
Hoe pakken jullie de problematiek aan?
“Alle informatie, bijvoorbeeld uit eerdere onderzoeken en vondsten, wordt geanalyseerd middels informatiegestuurd optreden. Hierdoor krijgen we een beeld van de werkwijze van de mensensmokkelorganisatie, de gebruikte voertuigen, kentekens of zelfs afwijkend rijgedrag. Onze Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV)-teams krijgen deze informatie. De MTV-teams in Noord-Limburg hebben intussen een ware neus ontwikkeld voor de problematiek.
In Nederland is overigens niet alleen sprake van doorvoer. Ook is de KMar gestuit op opslaglocaties van rubberboten, buitenboordmotoren en zwemvesten.
Het rechercheteam in Noord-Limburg is niet het enige team binnen de KMar dat zich bezighoudt met dit fenomeen. Ook in andere regio’s doet de brigade Recherche onderzoek. In deze onderzoeken zijn verdachten aangehouden die tot 8 jaar cel veroordeeld zijn.
De aanpak van de transporten door de Marechaussee is redelijk uniek. De Fransen, Engelsen en de Belgen richten zich namelijk vooral op de problematiek aan de kust. En Duitsland is bezig om de opslag en het transport ook strafbaar te stellen.”
Welke zaak is je het meest bijgebleven?
“Een van de zaken in Nederland die eruit springt betreft een aanhouding van 2 transporteurs in 2022. Wij hebben die zaak helemaal onderzocht en onze bevindingen gedeeld met partnerlanden via Europol. Dankzij onze gegevens zijn de Franse autoriteiten 7 verdachten op het spoor gekomen, wat uiteindelijk leidde tot de inbeslagname van maar liefst 13 rubberen boten, 14 buitenboordmotoren, 725 zwemvesten en 600 liter brandstof, gereed voor de mensensmokkel. Dat zijn enorme aantallen.
De hoofdverdachte heeft maar liefst 6 jaar celstraf gekregen. De organisatie van deze mensensmokkel is hierdoor bijna 2 miljoen euro misgelopen. En, nog belangrijker, mogelijk zijn op deze manier veel mensenlevens gespaard gebleven. Want je jaagt die mensen de dood in met die bootjes. Zo zie ik het.
Uit onderzoek is gebleken dat de mensen die eerder op Het Kanaal verdronken zijn dezelfde vesten droegen die wij in Nederland ook in beslag hebben genomen. Dat maakt dat je je uiterste best doet om het materieel te onderscheppen.”
Internationale samenwerking is belangrijk?
“Ja, we werken nauw samen met de omringende landen: België, Duitsland, Engeland en Frankrijk. We delen onze informatie via de internationale politieorganisatie Europol. De afspraak is: metéén delen wat je hebt, zodat andere landen die info direct kunnen benutten en je ook snel eventuele belangrijke informatie terug kunnen geven. Het is echt een mooie samenwerking: door de handen ineen te slaan kunnen we een vuist maken.”
Hoe gevaarlijk is die boottocht eigenlijk?
“De boottocht is levensgevaarlijk. De oversteek is ongeveer 30 kilometer lang, op de meest drukbevaren route van Europa, over ijskoud water en met een hevige golfslag. De mensen varen met zeer slechte nautische materialen. Ze varen zonder navigatie, ze voeren geen licht en ze zijn zo onzichtbaar voor grote vrachtschepen. Bovendien kunnen veel migranten niet eens zwemmen.
Iedereen kent de incidenten waarschijnlijk wel uit de media. Eind 2021 verdronken bijvoorbeeld 27 migranten ’s nachts in Het Kanaal nadat hun bootje was lekgeraakt en gezonken.
Toch wagen velen de overtocht. Er zijn nachten dat er 1.600 mensen arriveren in het Verenigd Koninkrijk. Ze zijn niet tegen te houden. Zo lang er oorlog is en mensen koste wat kost hun familie willen bereiken, zal deze vraag of problematiek bestaan.
Het vrachtverkeer over Het Kanaal wordt inmiddels intensief gecontroleerd; daardoor zijn er veel minder inklimmers in voertuigen, zoals vrachtwagens. Die route is zo goed als afgesloten.
Het is lastig om deze kwestie aan te pakken. Soms vertrekken er tientallen bootjes tegelijk. Die kun je niet allemaal tegelijk keren. Helaas verwachten de Britten dat de aantallen dit jaar nog hoger liggen dan vorig jaar: 55.000 migranten. Bovendien weet je nooit hoeveel mensen de overtocht níet hebben gehaald. Dus ons is er alles aangelegen om alert te blijven. Die smokkelaars zijn ook niet gek. Ze veranderen constant van routes en werkwijzen. Aan ons de taak om er bovenop te blijven zitten.”
Verdachte zaak? Melden bij de Marechaussee.
Mochten mensen verdachte zaken opmerken, dan kunnen ze dat bij ons melden via het algemene nummer van de Marechaussee: 0800-1814. Vooral ondernemers van nautische goederen kunnen ons goed helpen als zij bepaalde zaken niet vertrouwen bij de aanschaf van rubberboten en/of buitenboordmotoren of bij de aanschaf van een grotere partij zwemvesten.
Ben of ken jij een collega die iets bijzonders heeft meegemaakt tijdens de dienst? Een moment waarbij ‘het erop aankwam’? Laat het ons weten via kmarmagazine@mindef.nl.
