Hoe handel je als marechaussee in het heetst van de strijd? In deze rubriek vertellen collega’s over een bijzonder moment tijdens de dienst. Een moment waarbij het er echt op aankomt.
Onlangs is er uitspraak gedaan in de MH17-zaak, die plaatsvond in het zwaarbeveiligde Justitieel Complex Schiphol (JCS). 3 verdachten zijn veroordeeld tot levenslang voor het doen verongelukken van vlucht MH17 en de moord op 298 inzittenden. Marechausseebeveiliger marechaussee-1 Danielle is tijdens het proces ingezet namens de afdeling Arrestantenzorg, -Transport en Parket (ATP). Voor KMarMagazine blikt ze terug op haar inzet tijdens het proces, dat in totaal 2,5 jaar duurde.
Wat is je taak als marechaussee in de rechtbank?
“Normaal gesproken houd ik me als marechausseebeveiliger op zittingsdagen vooral bezig met de verdachte(n). Dat kunnen verdachten zijn van delicten op Schiphol of van zware misdrijven, zoals liquidaties of terrorisme. De verdachten worden op het JCS binnengebracht en daar in een cellencomplex geplaatst. Als ze uit een zwaarbeveiligd complex komen, zijn ze vaak al gefouilleerd. En anders fouilleren we hen zelf, en begeleiden we hen naar de zaal.
We maken vooraf een dreigingsanalyse. Tijdens een zitting zitten we voor in de zaal om zicht op hem of haar te houden: wat doet ‘ie, hoe reageert ‘ie? We nemen eventueel ook plaats tussen partijen die op gespannen voet met elkaar leven.
Verder zien wij toe op de naleving van de huisregels in de rechtbank. We controleren dat mensen geen opnames maken zonder toestemming en niet eten op de tribunes en in de rechtszaal.”
Wat was jouw taak in de rechtszaal tijdens het MH17-proces?
“Tijdens dit proces waren de verdachten afwezig. Dus die taak verviel. Maar nu hadden we vanwege het enorme aantal slachtoffers en het internationale aspect van de zaak te maken met grote aantallen nabestaanden en journalisten. De zittingsdagen werden druk bezocht. Er moest geregeld een extra zaal worden geopend. Tijdens schorsingen kon het ook erg druk zijn op de gang. We hebben dat allemaal in goede banen geleid.
Ik zat tijdens een zitting achter in de rechtszaal om toezicht te houden op de veiligheid en de huisregels. Na 3 kwartier word je afgewisseld door een collega, omdat je slechts beperkte tijd gefocust kan blijven.”
Hoe was het om die verhalen van nabestaanden te horen?
“Sommige nabestaanden woonden alle zittingen bij. Het was best heftig om te zien hoe hun hele leven op de kop was gezet. Je leeft ontzettend met hen mee. Op zich horen wij vaker verhalen van nabestaanden. In een liquidatiezaak vertelde een grootvader bijvoorbeeld eens dat zijn kleinkinderen geen vader meer hebben door de liquidatie van zijn zoon. Dat is natuurlijk best heftig om te horen, maar zo’n getuigenis duurt niet heel lang.
Tijdens MH17 hadden de nabestaanden maar liefst 3 weken spreekrecht, dus toen zaten wij ook langdurig in een omgeving van heftige emoties. Je blijft professioneel, maar zoiets raakt je natuurlijk toch. Ik hoorde bijvoorbeeld een vader vertellen hoe hij zijn 2 kinderen in een kist legde. Ook voor de collega’s was dit best emotioneel en we hebben elkaar geregeld een knuffel gegeven.
Verder werden er veel beelden getoond van de plaats delict in Oekraïne. Dat waren vaak niet de fijnste beelden. Gelukkig heb ik daar geen last van gehad.”
Wat vind je leuk aan dit werk?
“Het leuke aan deze functie is de afwisseling: veel verschillende soorten processen en superveel verschillende mensen. Ik vind dat je op deze functie veel mensenkennis opdoet en leert omgaan met hun emoties, zoals agressie en verdriet.
In dit werk hebben we met allerlei verdachten te maken. Met mensen die zijn aangehouden op Schiphol voor kleinere drugszaken, tot de zwaarste gevallen: van 20 jaar celstraf of langer.
Bij mensen met agressief gedrag is het bijvoorbeeld belangrijk dat je zelf rustig blijft, en de persoon ook rustig krijgt. Na een arrestatie of na het uitspreken van een vonnis kunnen verdachten agressief zijn en weten ze soms niet zo goed wat er gaat gebeuren. Dan moet je rust uitstralen en goed uitleggen wat er gaat gebeuren.”
Is de omgang met verdachten spannend?
“In het contact met verdachten vermeld ik alleen het hoognodige. Je wilt hen geen ruimte geven om een dolletje met je te maken. Je houdt het professioneel, maar het blijven ook mensen, dus je behandelt ze gewoon met respect. Ik vind de omgang met hen niet eng, want je kunt op je collega’s vertrouwen als er iets gebeurt.
Tijdens een zitting probeer ik een zaak altijd zo goed mogelijk te volgen om te kunnen anticiperen op mogelijke reacties van verdachten. In eerste instantie beslist de voorzitter als er ingegrepen moet worden en wij iemand bijvoorbeeld uit de zaal moeten verwijderen. Tenzij de situatie meteen dreigend is. Dan wachten we natuurlijk niet af en treden we direct op. Als iemand zich agressief uit, staan we alvast op om direct in actie te kunnen komen.”
Ben of ken jij een collega die iets bijzonders heeft meegemaakt tijdens de dienst? Een moment waarbij ‘het erop aankwam’? Laat het ons weten via kmarmagazine@mindef.nl.
