Achter de schermen

…bij het Sluisteam op Schiphol

Ze gedragen zich als reizigers, zien er uit als reizigers, maar zullen nooit aan boord van een vliegtuig stappen om Schiphol te verlaten. Waar een doorsnee bezoeker aan de luchthaven zich bezighoudt met standaardzaken rondom aankomst, overstap of vertrek, hebben de KMar-collega's van het Sluisteam op Schiphol een heel andere focus, namelijk het voorkomen van mensenhandel en mensensmokkel. Om aan die taak invulling te geven, begeven ze zich dagelijks in de mensenmassa op land- en airside en observeren ze op heimelijke wijze personen die afwijkend gedrag vertonen. Bestaat het vermoeden dat iemand zich schuldig maakt aan of het slachtoffer is van een van deze twee vormen van migratiecriminaliteit, dan komt het Sluisteam in actie.

Het Sluisteam op Schiphol valt organisatorisch onder de brigade Vreemdelingenzaken en is gehuisvest op de luchthaven, dicht bij het werkterrein. Het team bestaat uit 24 collega’s, variërend in de rang van luitenant tot wachtmeester. Adjudant Caroline is tweede teamleider bij het Sluisteam: “We werken binnen een afgebakend taakveld, incidentgericht. Als het even kan, handelen we een zaak van a tot z af. Op het moment dat er een melding of verzoek binnenkomt, of dat we zelf een verdacht persoon of slachtoffer onderkennen, pakken we meteen door. Het doel is door middel van observatie informatie in te winnen en bewijs te verzamelen. Of nog beter: iemand op heterdaad te betrappen, zodat er tot aanhouding kan worden overgegaan.”

Scroll naar beneden om meer te weten te komen over het Sluisteam op Schiphol.

Tekst: Robert den Hartog | Foto's: Louis Meulstee

Aard en omvang

De KMar richtte in 1994 op Schiphol het Sluisteam op. Het team kreeg als taak de aard en omvang van mensensmokkel via de luchthaven in kaart te brengen. Een van de aanleidingen daarvoor was dat er werd geconstateerd dat passagiers op verschillende reisroutes verdwenen en ook niet naar boven kwamen in asielaanvragen. Het vermoeden bestond dat mensensmokkelaars ze ‘wegsluisden’ door personeelsdoorgangen op de luchthaven. Al in het eerste jaar verrichte het Sluisteam diverse aanhoudingen, die de smokkelmethode bevestigden. Volgens een rapportage van het Sluisteam uit 1994 kwamen per dag ongeveer 10 tot 25 mensen Nederland illegaal via Schiphol binnen. Uit onderzoek bleek dat er in veel gevallen sprake was van georganiseerde criminaliteit, waaraan smokkelaars veel geld verdienden. Een fenomeen dat vandaag de dag nog steeds actueel is.

Mensensmokkel

Mensensmokkel onderkennen is lastig. Hoe bewijs je dat een persoon een reiziger illegaal begeleidt of vervoert naar een ander land? De medewerkers van het Sluisteam zijn daarom ook afhankelijk van de scherpe blik van anderen. Caroline: “KMar-collega’s van bijvoorbeeld de Grensbewaking, Politie en Beveiliging en bureau Falsificaten, maar ook luchthavenpersoneel tippen ons als ze het vermoeden hebben dat een reiziger betrokken is bij mensensmokkel.” De persoon wordt vervolgens ‘opgevangen’ door het Sluisteam. “Vaak maken de smokkelaar en de gesmokkelde ergens contact om documenten uit te wisselen voor de vervolgreis. Of soms staat een reiziger, die eerder een ticket voor een land in Oost-Europa toonde, opeens bij de gate voor een vlucht naar Londen. Op zo’n moment kunnen we ingrijpen, een onderzoek starten en beginnen met de dossiervorming.”

Mensenhandel

De andere vorm van migratiecriminaliteit waar het Sluisteam zich op richt is mensenhandel. Ofwel: het werven, vervoeren of opnemen en huisvesten van mensen met gebruik van dwang en gericht op uitbuiting. Neem bijvoorbeeld vrouwen die worden gedwongen om in de prostitutie te werken. Caroline: “Als we een tip binnenkrijgen of als onze collega’s tijdens een observatie een reiziger zien die binnen het profiel ‘mensenhandel’ valt, maken ze kenbaar wie ze zijn en gaan ze het gesprek aan. Komt iemand vrijwillig naar Nederland of niet? Door wie wordt ze opgehaald? Ook worden de risico’s van uitbuiting besproken. Van zo’n gesprek en eventueel aanvullend onderzoek maken we een mutatie. Die informatie kan eventueel weer gebruikt worden voor een vervolgonderzoek of als basis dienen voor de Vreemdelingenpolitie of andere instanties om later een controle uit te voeren.”

Michael, senior medewerker Sluisteam

“Werken bij het Sluisteam vind ik een van de leukste functies die er zijn. Het ene moment werk je op kantoor aan een dossier, het andere moment observeer je met een team een persoon op de luchthaven en moet je zorgen dat je niet wordt opgemerkt. Meestal ben je van begin tot eind bij een zaak betrokken. Als een observatie uiteindelijk leidt tot een verdachte en een aanhouding, is dat erg mooi. Ik lever maar wat graag een bijdrage aan het bestrijden van mensenhandel en mensensmokkel en aan de veroordeling van criminelen die over de rug van kwetsbaren zichzelf verrijken en grof geld verdienen. Om uiteindelijk een zaak rond te krijgen is het belangrijk dat je op de hoogte bent van de werkwijzen van de criminelen en het bewijs goed voor elkaar hebt. Als je uiteindelijk tijdens een verhoor van een verdachte al zijn uitwegen kunt blokkeren, geeft dat een voldaan gevoel.”