Wat houdt de commandant van de Koninklijke Marechaussee, luitenant-generaal Hans Leijtens, allemaal bezig? Een keer per maand kijkt KMarMagazine met hem mee. Deze maand: de herdenking van de Slag om Den Haag, ook wel de Slag om de Residentie genoemd, die 81 jaar geleden op 10 mei 1940 plaatsvond.
Luitenant-generaal Hans Leijtens:
“Als Commandant Koninklijke Marechaussee ben ik tevens Gouverneur der Residentie. In die rol ben ik verantwoordelijk voor al het militair ceremonieel dat in Den Haag wordt ontplooid, zoals bijvoorbeeld tijdens Prinsjesdag. Op 10 mei had ik de eer om als Gouverneur der Residentie op het voormalig militair vliegveld Ypenburg een toespraak te houden en een krans te leggen ter nagedachtenis aan de Slag om Den Haag, precies 81 jaar geleden. Een hevige en vreselijke strijd die voor Nederland het begin van de Tweede Wereldoorlog betekende en waarbij 545 soldaten omkwamen en meer dan 1.000 gewonden vielen. Ook de verliezen aan Duitse zijde waren enorm.
Op de betreffende vrijdagochtend omstreeks 3.00 uur probeerden de Duitsers met een verrassingsaanval Nederland in 1 dag in te nemen. Met bombardementen en met een nog nooit eerder vertoonde grootschalige luchtlandingsaanval wilden ze het Nederlandse leger verzwakken, de vliegvelden in en rond Den Haag innemen en in de Hofstad de Koningin, legerleiding en regering gevangennemen. De aanval mislukte. De Duitsers namen de vliegvelden Ypenburg, Ockenburg en Valkenburg in, maar het Nederlandse leger vocht terug. Het tegenoffensief, dat startte vanaf Ypenburg, werd een succes. Militairen heroverden de vliegvelden en voorkwamen dat Den Haag werd ingenomen.
De Slag om Den Haag is een indrukwekkende gebeurtenis. Nederland dacht neutraal te zijn en was eigenlijk niet voorbereid op een aanval. Stel je eens voor: dan zie je de Duitse vliegtuigen overvliegen richting Engeland. Hoe beangstigend moet het geweest zijn als je ze dan ziet omdraaien en de aanval inzetten. Verplaats je eens in hoe die militairen dat moeten hebben ervaren, laat dat eens binnendringen. Indrukwekkend is ook hoe de samengestelde Nederlandse verdediging - veelal bestaande uit rekruten en vrijwilligers - zich vervolgens weet te hergroeperen en met beperkte middelen ten strijde trekt tegen de grote en zwaarbewapende Duitse aanvalsmacht. En met succes.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn veel militairen omgekomen. Het is goed om hierbij stil te staan en - zij die het grootste offer brachten voor vrijheid - te herdenken uit respect voor hun inzet en daden. Maar vergeet ook niet de gezinnen waar een familielid gewond of helemaal niet meer terugkeerde. Ouders, kinderen, broers, zussen… de oorlog heeft impact gehad op heel veel levens. Een herdenking is daarnaast ook een reflectie op het heden. Vrijheid is nog steeds niet vanzelfsprekend. Ook wij kunnen in een situatie terechtkomen dat we gevraagd worden er te staan, zoals zij dat 81 jaar geleden deden. Wat zou jij doen? Het is goed om daarover na te denken.
Net als vorig jaar was de herdenking vanwege de coronamaatregelen online te volgen. Achteraf hoorde ik dat bijna 2.500 mensen de livestream hadden gevolgd, onder wie ook de laatst levende veteraan, Klaas Appel. Dat zijn veel meer mensen dan dat er normaal gesproken fysiek bij de herdenking aanwezig waren. Het is interessant om in de toekomst te kijken op welke manier we een zo’n groot mogelijk bereik hebben met het gewenste effect. Een herdenking is namelijk alles behalve een besloten bijeenkomst. Je wilt zoveel mogelijk mensen de herinnering mee geven en op de hoogte brengen van wat er wordt herdacht, zodat we - zij die voor ons gevochten hebben - nooit vergeten.
