Stijgende problematiek
Inklimmers uit allerlei landen proberen illegaal naar Engeland te reizen. Verstopt in transportbusjes en vrachtwagens. De Koninklijke Marechaussee en de politie hielden begin deze maand acties om deze stijgende problematiek te bestrijden. In de Rotterdamse haven en bij de Belgische grens snuffelden migratiehonden aan vrachtwagens op zoek naar verstekelingen. Ook waren er heimelijke acties om meer informatie te krijgen over reisroutes en facilitators.
Het probleem is niet nieuw. “Toen ik in 1992 begon bij de KMar, waren er al inklimmers in Hoek van Holland”, vertelt kolonel Paul Vos, Hoofd Operaties Landelijk Tactisch Commando (LTC) en voorzitter van het Landelijk Inklimmersoverleg van de KMar en de politie. “Maar de afgelopen jaren zie je een vrij continue toename van inklimmers.” Vorig jaar troffen de KMar en de politie 1.371 inklimmers aan in en rond de Rotterdamse haven. Het jaar ervoor 944.
Eenduidige aanpak
De KMar en de politie hebben onlangs een handelingskader opgesteld voor een eenduidige aanpak; bij onder meer de verhoren, het onderzoeken van gegevensdragers en het verwerken van de informatie. “Als er inklimmers worden aangetroffen, is het belangrijk dat we daar op dezelfde manier mee omgaan voor een nog effectievere aanpak”, zegt Vos. “Bij de recente acties is dit handelingskader voor het eerst toegepast. De eerste indrukken zijn positief.”
Meer dan de helft van de inklimmers komt uit Albanië. “Zij willen waarschijnlijk vanwege economische motieven naar Engeland reizen. Vaak zoeken mensen van dezelfde etniciteit elkaar op. In Engeland heb je bijvoorbeeld een grote Albanese gemeenschap”, legt de kolonel uit. Andere bronlanden zijn onder andere Syrië, Afghanistan, Irak en Eritrea.
Albanezen hebben in de EU geen visumplicht. Maar zodra zij proberen de Schengen-buitengrenzen illegaal te passeren, bijvoorbeeld om naar Engeland te komen, vervalt hun recht op verblijf op EU-grondgebied. Ook krijgen ze een EU-inreisverbod van 2 jaar. Vos: “Alle inklimmers gaan in principe in vreemdelingenbewaring met als doel uitzetting naar land van herkomst, of ze gaan (terug) de asielprocedure in.”
Barrièremodel
De toename van het aantal inklimmers komt deels door een verschuiving; Frankrijk en België zijn intensiever gaan handhaven. “De Belgen gaven al aan dat de problematiek zich hierdoor verder naar het noorden zou verplaatsen. Naar ons dus”, weet Vos. Maar er spelen ook andere ontwikkelingen: zo is de toestroom naar Europa vanuit de West-Mediterrane route met landen als Guinee, Marokko en Algerije afgelopen jaar enorm toegenomen.
De KMar en de politie pakken de problematiek aan volgens het zogeheten barrièremodel. “Dat betekent dat we zo dicht mogelijk bij de bron barrières proberen op te werpen. Zo willen we voorkomen dat migranten misbruik maken van de procedures en hier illegaal terechtkomen. We voeren bijvoorbeeld samen met een aantal andere Europese landen en Europol opsporingsonderzoeken uit naar mensensmokkel om de kopstukken aan te pakken. Ook gaan we dit jaar deelnemen aan internationale Joint Action Days gericht op mensensmokkel en documentfraude.”
Risico
De maatregelen zijn noodzakelijk, want de reis is behalve illegaal ook niet zonder risico. “Migranten klimmen soms in Duitsland al in een vrachtwagen. Dan is het een lange reis in een koelwagen met weinig zuurstof en amper eten en drinken.” In 2015 kwamen 71 migranten om door verstikking in een vrachtwagen in Hongarije. 4 mensensmokkelaars hebben daar onlangs levenslang voor gekregen.
Geldstromen laten zien dat er enorm veel geld wordt verdiend in deze ‘business’. Families steken zich zwaar in de schulden voor een overtocht of worden uitgebuit om de reis te financieren. Vos: “Hierdoor zit je ook al snel in de mensenhandel.”
Ferrymaatschappijen
De KMar pakt de criminaliteit op allerlei niveaus aan. “We concentreren ons niet alleen op Rotterdam, maar op de bredere context: waar komen mensen vandaan? Waar zitten de netwerken? Hoe kunnen we samenwerken in de bestrijding hiervan?” Belangrijke maatregelen zijn controles bij binnengrenzen, op luchthavens en aan de EU-buitengrens. Deelname aan het Europees Grenswachtagentschap Frontex is dan ook een belangrijk instrument.
Samenwerken zowel nationaal als internationaal is volgens Vos cruciaal voor een zo groot mogelijk effect. “We werken samen met transportbedrijven, ferrymaatschappijen en landen om ons heen. Maar we werken met name samen met de politie in Nederland, specifiek de AVIM’s (Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel) en de Zeehavenpolitie. Zeker in Rotterdam is die zeer intensief.”
Pilot
Om te voorkomen dat migranten überhaupt illegaal naar Nederland komen, is de KMar in april gestart met een pilot in Griekenland van een half jaar. Een marechaussee werkt op de luchthaven van Athene met Griekse collega’s en luchtvaartmaatschappijen bij pre-bordercontroles. In de eerste 6 weken zijn 115 mensen tegengehouden op hun reis naar Nederland. Dit betekent een enorme verlichting van de werklast rond inklimmers in ons eigen land.
Ook geeft de KMar bijvoorbeeld trainingen in het herkennen van documentenfraude aan grenswachters van landen als Libië en Tunesië om illegale migranten te weren. Vos: “Door deze geïntegreerde benadering, met nationale en internationale samenwerking, zie je de samenhang, en kunnen wij als LTC ook beter de juiste middelen inzetten om het gewenste effect te sorteren.”
