‘Ik zie iedereen in 1e instantie als gewone passagier’
Ze werken op airside (beveiligd deel luchthaven) en naar gelang de taak in burger of uniform. Het werk van de collega’s op de afdeling Begeleidingen (BG) binnen de Brigade Vreemdelingenzaken is een stuk minder zichtbaar dan dat van veel andere KMar-collega's op Schiphol. KMarMagazine nam daarom een kijkje op deze speciale afdeling.
Wat ze doen in een notendop? Ze stappen met regelmaat in een vliegtuig. Deze KMar-collega’s halen Nederlandse verdachten en veroordeelden op in het buitenland en escorteren, indien nodig, uitgeprocedeerde vreemdelingen terug naar hun land van herkomst. Daarnaast begeleiden ze diverse passagiers tot aan de vliegtuigtrap, zoals grensgeweigerden, buitenlandse verdachten en het merendeel van de vreemdelingen die zonder escorts terugvliegen.
'We maken altijd een paar uur voor de vlucht kennis'
Bijzondere passagiers
Jos B, de verdachte in de zaak Nicky Verstappen die werd opgepakt in Spanje, of Laura H. het Nederlandse meisje dat in het kalifaat in Syrië verbleef, beiden voorbeelden van personen die zijn opgehaald door escorts van de Koninklijke Marechaussee. “Wij hebben bijzonder en uniek werk”, zegt opperwachtmeester Stijn. Als escortcommandant was zijn meest recente vlucht naar Bonaire. Omdat de gevangenis in dit Caribische deel van Nederland werd verbouwd, werden een aantal gevangenen tijdelijk in Nederland ondergebracht. Vorige maand werden zij weer terug naar Bonaire geëscorteerd. Stijn: “Voor mij is dit een van de mooiste en uitdagendste functies binnen de KMar. Je vliegt de wereld over. Bent internationaal bezig en komt in aanraking met een heel divers publiek. Je maakt veel mee. Mooie, en soms vervelende dingen.”
Met dat laatste doelt hij op verzet tijdens het escorteren. Iets wat een enkele keer voorkomt. “Nederlanders in het buitenland zijn doorgaans blij om ons te zien, zij hebben vaak zelf om uitlevering gevraagd. Maar bij vreemdelingen die terug moeten naar land van herkomst is dat in sommige gevallen anders. Veruit het overgrote deel vliegt zelfstandig en begeleiden wij zonder problemen tot aan de vliegtuigtrap. Maar soms gaat iemand niet vrijwillig terug en ziet hij verzet als zijn laatste en nog enige kans om langer in Nederland te blijven. In dat geval vliegen wij met escorts mee. Vooraf wordt hier een inschatting voor gemaakt.”
‘Voor mij is dit een van de mooiste en uitdagendste functies binnen de KMar’
Kennismaken
Humanitair, professioneel en veilig handelen staat in alle gevallen voorop, stelt Stijn. “Of het nu gaat om verdachten, gedetineerden, IS-strijders of vreemdelingen, ik zie iedereen in eerste instantie als ‘gewone’ passagier. We maken altijd een paar uur voor de vlucht kennis.” Voor een vlucht vanuit Nederland gebeurt dat in de ‘ophoudruimte’ op airside van Schiphol. Een soort wachtkamer. “We stellen ons voor, leggen uit wat we gaan doen en hoe de komende uren verlopen”, zegt Stijn. “Een vreemdeling heeft meer bewegingsvrijheid dan gedetineerden, eerstgenoemde mag bijvoorbeeld bellen. Gedetineerden hebben minder rechten.”
De KMar-begeleiders zijn verder verantwoordelijk voor het fouilleren en checken van de bagage van de geëscorteerde op basis van de luchtvaartwet. In het geval van heftig verzet kan de escortcommandant besluiten de zogenoemde ‘bodycuff’ in te zetten. “Dit is een hulpmiddel waarbij de polsen van de persoon die zich verzet met gespen bij elkaar worden gehouden. Er zitten geen harde delen aan en dit zit prettiger dan bijvoorbeeld handboeien”, legt Stijn uit.
'De rest van de reis voeren we meestal op een normale manier gesprekken’
Low profile
Daarna wordt de persoon met een speciale transportbus naar het vliegtuig gebracht. “Als we meevliegen dragen we geen uniform, maar een pak”, zegt Stijn. “Eenmaal in de lucht staakt eventueel verzet bijna altijd. Degene die zich verzet, weet dat het dan geen zin meer heeft. Vaak zegt iemand dan ook sorry. De rest van de reis voeren we meestal op een normale manier gesprekken. Soms zijn dat persoonlijke en emotionele verhalen.”
Stijn vervolgt: “Iemand uitzetten is nooit leuk, maar het is wel de taak die wij hebben. Wij zijn de laatste schakel in de keten die het uitzetproces afsluit. Door onze training en de goede samenwerking met ketenpartners kunnen wij dit op een humane en professionele wijze doen.”
