Tekst Robert den Hartog
Foto sergeant-1 Joyce Rutjes
De KMar in Snow City
Een driekoppig KMar-detachement maakt tot begin juli deel uit van de Air Task Force Middle East in Jordanië. Zij voeren de reguliere Militaire Politiezorg uit op de tot Snow City omgedoopte Nederlandse luchtmachtbasis. In dat kader beoordeelt de KMar ook de zogenoemde geweldaanwendingen van de Nederlandse F-16-vliegers in Irak en Oost-Syrië.
Detachementscommandant kapitein René, opper Danny en wachtmeester-1 David vertegenwoordigen de KMar tijdens de zevende en voorlopig laatste Nederlandse rotatie ATF ME, onderdeel van de Operatie Inherent Resolve. Ze zijn 5 weken aan de slag. Het werkterrein omschrijven ze als een postzegel, een stipje in de woestijn. Snow City is slechts een paar honderd vierkante meter groot. Maar ondanks de beperkte bewegingsvrijheid bevallen het werk, de relatie met de luchtmacht en de omstandigheden het drietal prima.
"We zijn hier alle 3 voor de artikel 4-taak en als hulpofficier van Justitie voer ik een extra taak uit voor het Openbaar Ministerie", legt kapitein René uit. "Dagelijks vertrekken de F-16-vliegers om missies uit te voeren. Ik bekijk ter plaatste voor het Openbaar Ministerie de geweldaanwendingen: wat was de opdracht en hoe is deze uitgevoerd? Ik neem samen met commandant ATF de after action reports van de vliegers door en we bekijken de camerabeelden die gemaakt worden vanuit de F-16."
Nevenschade
"Waar ik met name op focus is de rechtmatigheid van een aanval", vertelt René. "Net als in Nederland moet de inzet van geweld altijd getoetst worden. Dit houdt onder meer in dat ik bij het bekijken van de beelden van een aanvalsmissie let op eventueel aangerichte nevenschade, collateral damage. Maar ook of er is opgetreden binnen het mandaat en de rules of engagement. Daarna stuur ik mijn rapportage door naar het OM. Ik voed ze met informatie en zij vellen uiteindelijk het oordeel. Best een verantwoordelijkheid."
Mocht het OM naar aanleiding van de rapportage nog aanvullende vragen hebben, dan legt René die voor aan de commandant ATF. Tot een strafrechtelijk onderzoek is het voor zover René weet nog niet gekomen. "Dat zegt iets over hoe zorgvuldig de luchtmacht missies voorbereidt en uitvoert. Dat de missies achteraf worden beoordeeld is uiteraard bekend bij commandant ATF. De samenwerking verloopt prima. De afhandeling gaat ook steeds vloeiender. Ik begrijp zijn jargon en hij weet wat ik wil zien en wat ik wil weten."
Visitekaartje
Ook de rest van de MPZ-taak verloopt gesmeerd. "Onze strategie was om meteen door te dringen tot in de haarvaten van het 180 man tellende detachement. En dat is gelukt", leggen David en Danny uit. "We hebben ons verdiept in al het werk en de werkomgeving van de luchtmacht, calamiteitenplannen en het detachement ook kennis laten maken met ons werk. Zo win je vertrouwen. Op die manier hebben we de bekende vooroordelen over de KMar voor een groot deel weg kunnen nemen. We willen zo laagdrempelig mogelijk zijn en een visitekaartje voor de KMar."
Danny en David vergelijken hun werk met dat van een wijkopperwachtmeester zoals die op kazernes in Nederland bekend is. "Benaderbaar zijn en ook advies geven als er bijvoorbeeld thuis iets is voorgevallen, zoals een inbraak. Maar we treden op als er strafbare feiten worden gepleegd of ongelukken plaatsvinden. We doen er alles aan om dat te voorkomen door preventief te werk te gaan. We waarschuwen van te voren over te hard rijden op onverlichte wegen of voor andere verleidingen. Daarnaast maken we ook hier en daar een praatje, zodat je precies weet wat er speelt en wat de sfeer is."
"We hebben het hier rustiger dan in Nederland", concluderen David en Danny. "En dat is goed. Iedereen weet waar we voor staan en dat ze ons 24 uur per dag en 7 dagen per week kunnen bereiken. We zijn nu ook wel zo geïntegreerd dat niets ons zal ontgaan. En door vooraf advies te geven over wat wel en niet kan, voorkom je dat je achteraf moet optreden. Daar heeft iedereen belang bij. Wat als iemand met een essentiële taak door een stommiteit zijn werk niet meer mag uitvoeren? Dat heeft gevolgen voor de hele missie. Gelukkig is iedereen zich daar bewust van."