‘Niet het hele jaar door triest’

5 vragen aan…

Generaal b.d. Peter van Uhm kreeg 2 jaar geleden een volle Dam met een indrukwekkende toespraak aan het klappen tijdens Dodenherdenking. Voor de gepensioneerde infanterist en zijn familie zal 4 mei nooit meer zo zijn als vóór 2008. 

Wat doet u op 4 mei 2015? En de jaren daarna?

‘Op 4 mei gedenken wij als gezin. Thuis. Mede door het sneuvelen van onze zoon heeft 4 mei een andere lading gekregen. We zitten gezamenlijk om acht uur voor de tv. Stil.’

Met de zeer bewust gekozen woorden ‘Wat Was Ik Trots’ herdacht u in 2013 uw zoon Dennis, die op 18 april 2008 omkwam in Afghanistan. Hoe herdenkt u Dennis die andere 364 dagen per jaar?

‘Je hoeft niet het hele jaar door triest te zijn en in somberheid te herdenken. In het begin dacht ik ieder uur aan hem; nu zeker iedere dag. Natuurlijk staat zijn foto in de kamer. Daarboven hangt een bronzen beeld van een mannentorso met een pijnlijke gelaatstrek. Dat hadden we eerder al in Italië willen kopen. Na zijn overlijden zagen we het beeld in een winkel aan het Noordeinde. Het was eigenlijk al verkocht aan iemand in Hong Kong, maar uiteindelijk verkregen we het toch.’

Op 4 mei 2013 was u de eerste spreker die applaus kreeg na een toespraak op de Dam. Wat deed dat met u?

‘Vooraf stelden ze me “gerust”. Er staan 20.000 mensen en, omdat het de eerste keer met de koning is, waarschijnlijk zo’n 6 miljoen tv-kijkers. Ik wilde een boodschap meegeven: “wij is belangrijker dan ik”. Bij het teruglopen zat ik nog vol adrenaline. Ik was er zó op gefocust om niet van de traptreden te vallen, dat ik het applaus wel hoorde, maar niet registreerde. Toen ik ging zitten, werd ik erop geattendeerd: “Peter! Applaus!” Toen pas drong tot mij door wat ik los had gemaakt. Ik word er nu nog op aangesproken.’

Uw vader, bakker in Nijmegen, vertelde dat hij langs de Waal met een ondeugdelijk geweer vergeefs op de nazi’s schoot. Wat vertelde uw ouders u over de bevrijding?

‘Eigenlijk niet veel. Mijn vader vertelde gloedvol over de jaren ervoor. De bevrijding betekende voor hem: snel opbouwen en weer doorgaan. Tijdens de bevrijding zag hij hoe de Canadezen het dak van zijn ouderlijk huis schoten. Hij ging er meteen op af om te zeggen dat dát niet de bedoeling was.

Door de verhalen van mijn vader over de Tweede Wereldoorlog heb ik vrede, veiligheid en vrijheid op heel jonge leeftijd leren waarderen. Ik heb geprobeerd dat aan mijn kinderen door te geven. En ik heb ze verteld dat we die bevrijding alleen maar hebben verkregen doordat anderen bereid waren grote offers te accepteren.’

Uw idool Winston Churchill zei ooit: ‘Het wapen kan, mits goed gebruikt, ook vrede brengen.’ Tijdens uw geroemde TEDx-talk (25-11-2011) bracht u een wapen én een gewonde militair op het toneel. Wat heeft uw boodschap teweeg gebracht?

‘Dat was wel onorthodox, hè? Die 'talk' is de hele wereld overgegaan, onvoorstelbaar. Van China tot en met de VS. Hij wordt nu wereldwijd gebruikt op militaire scholen. Want dit is waar het om gaat. Hiervoor zijn wij militair.’

Lees het hele interview in het online magazine VWS Dia van april 2015.