Afstemmen aan de voorkant van ‘Brussel’

Militair en politiek lopen samen NAVO-plannen aan

De lange, saaie Nederlandse gang op de tweede verdieping van het politieke NAVO hoofdkwartier lijkt in niets op een kraamkamer. Toch werd hier, bij de Nederlandse Permanente Militaire Vertegenwoordiging, eind vorig jaar op initiatief van defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert een mooi kindje geboren. Zelf noemen ze het in militair jargon de Interim Very High Readiness Joint Taskforce, standaard afgekort tot Interim-VJTF. Maar je mag ook ‘flitsmacht’ zeggen; dat bekt beter en dekt de lading ook. 

“Oekraïne, de Krim. Gezien de ontwikkelingen in de wereld moest NAVO snel met iets concreets komen, zijn tanden laten zien. Zo is gezamenlijk het idee van de VJTF geboren,” weet kolonel Bertil van Geel, Defensie Operaties. “We zagen hier ook de mogelijkheid om daar als Nederland in 2015 als eerste aan deel te nemen. Dat idee hebben we doorgezet naar Den Haag als een soort ruwe diamant. Met wat polijsten en verfijnen heb je straks een mooi en nuttig sieraad in handen waarmee NAVO niet alleen indruk kan maken, maar waar we ook daadwerkelijk wat mee kunnen.”

De Permanente Militaire Vertegenwoordiging (PMV) maakt onderdeel uit van de Nederlandse delegatie bij de NAVO. De PMV vertegenwoordigt de Commandant der Strijdkrachten (CDS) en is daarmee de schakel tussen Nederlandse krijgsmacht en het bondgenootschap. (Zie infographic)

Breed speelveld

Van Geel omschrijft zijn functie als een soort van ‘informatiemakelaar’ die de ontwikkelingen op het brede NAVO-speelveld deelt met Den Haag. “Wij zijn oneerbiedig gezegd een soort van doorgeefluik tussen NAVO en Nederland. Alles wat Nederland moet weten op het gebied van operaties, oefeningen, maar ook de bijbehorende politieke sentimenten, stellen wij beschikbaar. Per mail, telefoon en steeds vaker via video-conferencing. Die info voorzien we van een eigen interpretatie, we geven er onze inschatting over. Dat doen we dan vooral ‘joint’, samen met onze collega’s van Buitenlandse Zaken hier op de gang.”

Expertise delen

Sinds oktober 2014 werken politiek (PV) en militair (PMV) namelijk geïntegreerd in één organisatie. Nederland is, na Groot-Brittannië en Canada, het derde land dat een ‘joint’ delegatie kent. Dat biedt tal van voordelen, stelt hoofd PMV luitenant-generaal Jan Broeks. “Politieke en militaire belangen lopen vaak samen op. Als je dat ook in je planningsfase naar voren kunt halen, is dat pure winst. Elkaar vinden en elkaar informeren, elkaars expertise delen, dat zijn de sleutelbegrippen. Een voorbeeld? Politici zijn dol op het begrip ‘48-uurs notice’. Dat klinkt ook goed, maar militair gezien kan het bijna niet: je moet eenheden trainen, gereed zetten, de logistiek op orde hebben. Wees daar dan ook eerlijk in en vertel wat de (on)mogelijkheden zijn.”

Hoogste dek

Voor de leek klinkt het wellicht verrassend, maar op het NAVO-hoofdkwartier draagt globaal slechts een derde van de medewerkers een militair uniform en is tweederde burger. Die verhouding zie je terug in de Nederlandse delegatie. Met hun defensie-achtergrond zijn beleidsmedewerkers van Buitenlandse Zaken Wouter Wormgoor en Hannah Hovinga ideale sparringpartners voor militair adviseur Van Geel. “Je zit hier op het hoogste dek waar de plannen vorm krijgen. De 28 ambassadeurs hier op de NAVO vertegenwoordigen hun ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie. Een politieke bril bij de afstemming is dan altijd welkom.”

Ook Wormgoor bejubelt het ‘joint’ karakter bij het dagelijks werk. “Je kweekt meer begrip en vertrouwen bij elkaar, wat zorgt voor snellere lijnen. Het zorgt bij de politiek ook voor meer gevoel bij de militaire insteek. Door die verwevenheid kunnen we veelal afstemmen aan de voorkant. En dat is pure winst.” 

Zuiver

De politiek/militaire verwevenheid is echter niet zonder gevaar, realiseert generaal Broeks zich terdege. “Je moet je adviezen wel militair zuiver houden en ervoor waken dat je alvast politieke wenselijkheid inbouwt. Maar zolang je die valkuil weet te vermijden, werkt ‘joint’ alleen maar praktisch.” Lachend: “Steeds meer landen komen bij ons informeren hoe we dat toch doen, willen dat ook. Dan zal het toch wel goed zijn?!”

Tijdens de NAVO-top in Wales, september 2014, zijn maatregelen genomen om snel, flexibel en slagvaardig te kunnen reageren op dreigingen. Hieronder valt onder meer de oprichting van de Very High Readiness Joint Task Force (VJTF) binnen de NATO Response Force, ook wel bekend als flitsmacht. Op initiatief van minister Hennis van Defensie zal Nederland, samen met Duitsland en Noorwegen, daaraan in 2015 als eerste eenheden leveren.

Lees voor meer info over de NRF en de VJTF hier het artikel in de vorige Defensiekrant.