Foto boven: Keesnan Dogger
Zr.Ms. Tromp na wereldreis naar huis
Na een reis van 6 maanden en 10 havenbezoeken vaart het Luchtverdedigings- en Commandofregat Zr.Ms. Tromp vrijdag weer de haven van Den Helder binnen. De trip rond de wereld omvatte onder meer het Panamakanaal, de Zuid-Chinese Zee en de Rode Zee. De 2 elkaar opvolgende commandanten en bemanningsleden vertellen over wat Pacific Archer ‘24 tot een succes maakte.
Tekst: LTZ 2OC (SD) Djenna Perreijn | Foto’s: SM Cristian Schrik, AOO Arnoud Schoor, LTZ 2OC (LD) Frank Boere
“De laatste afstand tot onze thuishaven besloeg nog de halve wereld”, vertelt kapitein-luitenant ter zee commandant Dennis Oorburg over de laatste loodjes. “De bemanning was zeer enthousiast over deze reis. Iedereen stond aan dek tijdens de passage door het Panamakanaal, om te zien hoe we verdeeld over 3 sluizen 26 meter omhoog bewogen, om vervolgens in de Atlantische Oceaan uit te komen. Zo’n ervaring maak je niet dagelijks mee. Toch verlangden veel collega’s na 6 maanden weer naar huis en dat is logisch.”
Spanning wordt focus
Oorburg nam in juli tijdens het havenbezoek aan Pearl Harbor, Hawaï, het commando over van ranggenoot Yvonne van Beusekom. Zij loodste het schip eerder door de Rode Zee, één van de grootste tactische hobbels tijdens de wereldreis. In dit gebied staat het recht op vrije doorvaart door aanvallen van Jemenitische Houthi’s onder druk. “Door een intensief opwerktraject hadden we het gevoel dat we er klaar voor waren”, blikt Van Beusekom terug. “Door die berusting veranderde het gevoel van spanning in focus.”
Wapeninzet was niet nodig, maar bij een patrouille voor de Jemenitische kust ging de bemanning wel even over op gevechtswacht. Van Beusekom: “We verkeerden in de hoogste staat van paraatheid, omdat het er even op leek dat we doelwit waren. We hebben het schip ook tijdens gevechtswacht optimaal kunnen inzetten en daaraan heeft de hele bemanning bijgedragen.”
Rode Zee
Zr.Ms. Tromp heeft ook deelgenomen aan de Amerikaans geleide operatie Prosperity Guardian in de Rode Zee en de EU-operatie Aspides. In het kader van deze laatste operatie zijn inmiddels ongeveer 225 schepen begeleid. Toch is deze Europese missie niet in staat alle Europese scheepvaart te beschermen binnen dit grote gebied. Sinds begin dit jaar is de commerciële vaart door de Rode Zee daarom met ongeveer twee derde teruggelopen. Veel schepen varen om Afrika heen, waardoor de kosten voor brandstof en verzekeringen enorm stijgen. Ook Nederlandse reders mijden het gebied vanwege de constante dreiging van drones, op het water en in de lucht, en raketten.
In 10 maanden waren er ruim 80 aanvallen, zeker 2 schepen zijn gekaapt. De koopvaarders Tutor en de Rubymar werden tot zinken gebracht. In totaal zijn 4 opvarenden door aanvallen van Houthi’s gedood. 25 bemanningsleden van de gekaapte Galaxy Leader worden sinds november gegijzeld. Voor Nederland mede aanleiding voor meer betrokkenheid in de regio en de overweging om er elke 2 jaar militair aanwezig te zijn.
Geopolitiek spannend
Ook in de Zuid- én Oost-Chinese Zee beleefde de Tromp spannende momenten. In het laatste zeegebied voerde het fregat patrouilles uit ter ondersteuning van een multinationaal VN-verband. Dat ziet toe op handhaving van de maritieme sancties tegen Noord-Korea. Chinese gevechtsvliegtuigen omcirkelden het schip meerdere keren. Ook benaderden ze de NH90-maritieme gevechtshelikopter tijdens een patrouille. Van Beusekom: “Het zijn zeeën waar we weliswaar mogen varen, maar allerlei omliggende landen claimen rechten die niet conform internationale afspraken zijn. Dit zijn de plekken waar het in de geopolitiek om draait.”
Gedenkwaardige herinneringen
De overgang van inzet in de hoogste staat van paraatheid naar diplomatieke evenementen tijdens de reis, was groot. Dat maakte de afwisseling volgens Van Beusekom ook gezond. “Op zee waren we superscherp, maar het diplomatieke karakter van Pacific Archer was óók belangrijk. We waren het visitekaartje van de Nederlandse marine en haalden banden met huidige en toekomstige partners aan. Sommige havens zijn qua grootte vergelijkbaar met die van Rotterdam. Strategisch gezien dus heel belangrijke plekken.” Na een intensieve maand op zee was de eerste kennismaking met Azië het havenbezoek aan Mumbai. “Een indrukwekkende miljoenenstad waar we een grote receptie aan boord hielden.”
Bezoeken
Zr.Ms. Tromp bezocht, als eerste Nederlandse marineschip sinds 1935, het communistische Vietnam. Voor de bemanning was dat een kans om kennis te maken met niet-alledaagse culturen. “Ook Busan in Zuid-Korea en Hawaï zijn geen bestemmingen waar je snel voor vakantie naartoe gaat”, aldus Van Beusekom. “Die landen leer je bij de marine wel kennen. We ontmoetten daar veel buitenlandse collega’s en bezochten herdenkingsplekken. In Jakarta, Indonesië, was de gedeelde geschiedenis voelbaar; heel bijzonder. En samen met de Amerikanen vierden we the 4th of July. Het zijn gedenkwaardige herinneringen.”
Dwangarbeid
In Nagasaki, Japan, legt de bemanning een krans bij het monument ter nagedachtenis aan de krijgsgevangenen die geïnterneerd zaten in het kamp Fukuoka 14-B. Ook bezocht een delegatie het verderop gelegen gevangenenkamp Fukuoka-2. Ook hier zaten in de oorlogsjaren veel Nederlandse (marine-)militairen gevangen en moesten ze onder erbarmelijke omstandigheden dwangarbeid verrichten.
We zijn met veel
Na dit havenbezoek gaat de Tromp verder naar Hawaï. Voor de kust bij Pearl Harbor doet het fregat als eerste Nederlandse schip ooit mee aan Rim of the Pacific (RIMPAC), 's werelds grootste maritieme oefening. 5 weken lang traint de Tromp mee. Aan RIMPAC doen naast landeenheden zo’n 170 vliegtuigen en 40 marineschepen uit 29 landen mee. Focus tijdens de oefening ligt op oorlogvoering in het hoogste geweldsspectrum. Hoogtepunt voor de Tromp is het afvuren van een Harpoon-antischipraket op het buiten dienst gestelde Amerikaanse vliegdekschip USS Tarawa.
“Zeer indrukwekkend”, vindt commandocentrale-officier luitenant ter zee 2OC Tjerk. “Het was leerzaam om alle procedures toe te passen en de systemen van het schip te gebruiken waarvoor ze zijn bedoeld.” Volgens Van Beusekom is de oefenmeerwaarde van RIMPAC groot en speelt ook hier het diplomatieke karakter een belangrijke rol. “Hiermee stralen we een boodschap uit naar de buitenwereld: 'We zijn met veel'.”
Vanaf de brug
Operator zeebeeld en roerganger matroos 1 Operationele Dienst Jai (23): “Het was een heel diverse reis, zowel qua operaties, als qua havenbezoeken. In de Oost-Chinese Zee reageerde China provocerend op onze helikopter, die daar rondvloog voor beeldopbouw. Wij reageerden goed door kalm te blijven. In de Rode Zee stonden we op scherp omdat de dreiging hoog was. We werkten 5 weken lang zo’n 12 uur per dag, weliswaar in een afwachtende rol. Ik vond het fijn dat we – letterlijk – in hetzelfde schuitje zaten. We keken ook samen uit naar de havenbezoeken. Na het bezoek aan Griekenland zagen we in Azië bijna elk weekend een ander land. De ontvangsten waren heel divers, passend bij de cultuur van het land. In Japan werden we muzikaal verwelkomd door een band en de kranslegging op 4 mei in Singapore vond ik het meest bijzonder. Zulke dingen maakt deze reis uniek. Van vorige reizen weet ik dat indrukken pas landen als je thuis bent. Nu lijkt het allemaal nog vanzelfsprekend, maar straks zie ik de foto’s en kijk ik terug met een glimlach.”
