Mariniers op missie in Bosnië en Herzegovina

11 Raiding Squadron draagt bij aan stabiliteit Oost-Europa

De spanningen lopen op in de Balkan. Het is de reden dat mariniers, militaire inlichtingenexperts en ondersteunende eenheden nu met 150 man en vrouw sterk op de Balkan zijn voor missie EUFOR Althea. 6 vragen over de inzet binnen deze multinationale troepenmacht. “Wij zijn de kwartiermakers.”

1. Waarom zijn de mariniers in Bosnië en Herzegovina?

Om dat uit te leggen moeten we eerst terug in de tijd. Het voormalig-Joegoslavië bestond uit 6 verschillende staten. Tot 1991: toen riepen Slovenië en Kroatië de onafhankelijkheid uit. Ook in deelstaat Bosnië en Herzegovina wensten de Bosnische Kroaten, Serviërs en Bosniakken (overwegend islamitische Bosniërs) allen hun zelfstandigheid, wat leidde tot een bloedige burgeroorlog in 1992. Het Verdrag van Dayton maakte hier in 1995 een einde aan.

Sindsdien is Bosnië en Herzegovina formeel verdeeld in 2 entiteiten. Enerzijds de Federatie van Bosnië en Herzegovina, waar vooral Kroaten en Bosniakken wonen. Anderzijds leven de Serviërs voornamelijk in Republiek Srpska. Beide entiteiten kennen hun eigen bestuur, maar sommige zaken zijn op federaal niveau geregeld.

Al enkele jaren lopen de spanningen op tussen de verschillende etnische groepen in het land, onder andere door etnisch-nationalistische retoriek van politici. Rellen en onrust zijn het gevolg. Daarbij probeert Rusland de invloed in het gebied te versterken en de instabiliteit in het gebied te vergroten. Dat, terwijl het land juist op weg is naar het EU-lidmaatschap.

Daarom gaan de mariniers zich inzetten voor de stabiliteit op de westelijke Balkan. In januari vertrokken de eerste stafofficieren om bij te dragen aan EUFOR Althea. Later volgden 10 militairen die inlichtingen in het gebied verzamelen en de veiligheidssituatie ter plaatse monitoren, vergezeld door mariniers en militairen van ondersteunende eenheden. Maandag vlogen de laatste 100 militairen van 11 Raiding Squadron naar het gebied.

2. Wat is de situatie ter plaatse? 

De mariniers zitten midden in de hand-over/take-over: de overdracht van de militaire taken van de Roemenen aan de Nederlandse mariniers, vertelt squadron-commandant majoor der mariniers Sebastiaan. “Daarnaast hebben we het logistiek druk om onze spullen hier te krijgen en ter plaatse te verdelen. We willen zo snel mogelijk gereed zijn voor onze taak. Over 2 weken hebben we een certificeringsoefening: dan zijn we fully operational capable.”

“We zijn nu een paar keer de poort uit geweest en de situatie hier is heel rustig. Aan de oppervlakte is het een safe environment. Die hoeven we ook niet te creëren: het is onze taak die te handhaven. Laten we hopen dat het zo blijft.”

3. Wat is de opdracht? 

“Het is onze opdracht een bijdrage te leveren aan een safe and secure environment. Praktisch betekent dit dat onze quick reaction force gereedstaat voor inzet bij eventuele bijzonderheden in het hele land. Zoals crowd and riot-control bij protesten en ongeregeldheden. We kunnen voor van alles opgeroepen worden ter ondersteuning van de lokale autoriteiten.”

Daarnaast wacht de mariniers een patrouilletaak, vervolgt de majoor. “We voeren korte patrouilles uit vanaf onze thuisbasis in Sarajevo of we doen dit vanaf een Bosnische kazerne ergens in het land.” Ook de uitvoering daarvan is divers: “Dit kan een voetpatrouille zijn, in een dorp of buurt, om te kijken wat de attitude van de lokale bevolking tegenover de missie is. Een soort thermometerfunctie. Daarbij beschouwen we of landing sites voor helikopters nog toegankelijk zijn en beoordelen we de staat van munitiedepots en wapendepots in het hele land.”

Een laatste onderdeel van de patrouilletaak omvat het bezoeken van ‘LOT’-huizen. “Dit zijn woningen waar liaisons tussen de bevolking wonen. Als het echt onrustig wordt in een gebied dienen we deze huizen te ontruimen. Hoe dat eruitziet, overleggen we en bereiden we voor met de bewoners van deze woningen.”

Daarbij is er de wachttaak op het kamp, ter beveiliging van de poort en de basis. Tussendoor trainen de mariniers continu om de eigen skills & drills op peil te houden. Waar mogelijk wordt ook getraind met de Bosnische krijgsmacht.

4. Hoe hebben jullie je op deze missie voorbereid?

Direct na de wintertraining in maart 2022 begon 11 Raiding Squadron met opwerken. “We hebben een troop opgeleid in crowd and riot-control. Iets wat wij niet organiek in ons takenpakket hebben, maar wel een capaciteit die hier erg gewaardeerd wordt. Er is onrust in de hele Balkanregio. Protest is een van de vormen waarin zich dat kan uiten: daar moet je goed op in kunnen spelen.”

Bovendien vormen mariniers lichte infanterie. “Voor deze missie hebben we met voertuigen moeten leren optreden. Dat betekende dat collega’s hun rijbewijs moesten halen. Voor kleine voertuigen, maar ook voor Bushmasters. Dit betekent een heel ander optreden voor ons, dat vergt wat aanpassingsvermogen.”

Daarnaast leidt Sebastiaan de allereerste rotatie van de Nederlandse militairen die een bijdragen leveren aan EUFOR Althea. “Veel van de voorbereiding heeft ook in het teken gestaan van de opstap om hier te komen. We zijn de kwartiermakers.”

5. Waar zijn de Nederlandse militairen gestationeerd?

Het Raiding Squadron maakt deel uit van een multinationaal bataljon, dat is gevestigd in de hoofdstad Sarajevo op Camp Butmir. Binnen EUFOR als geheel zijn EU-landen als België, Tsjechië en Hongarije actief, maar ook Zwitserland en Turkije. De troepenmacht bestaat in totaal uit ongeveer 1.000 militairen.

“Werken in een multinationaal bataljon is niet heel anders dan normaal. We hebben een baas, maar die heeft in plaats van een Nederlandse nu een Oostenrijkse vlag op zijn pak. Onze opdrachten krijgen we vanuit de bataljonslijn zoals altijd: opdracht, verwerken, uitvoeren. Wel hebben we een collega van het Korps binnen de staf.”

6. Is EUFOR Althea een nieuwe missie?

Wel voor de Nederlandse mariniers, niet voor andere militairen. EUFOR Althea is in december 2004 gestart. Ook toen was het doel het behouden van een safe and secure environment. Althea volgde hiermee de NAVO-missie Stabilization Force (SFOR) op, wat de opvolger was van de NAVO Implementation Force (IFOR).

De inzet van de mariniers duurt een jaar en eindigt 1 oktober 2024. De huidige rotatie wordt halverwege afgelost. Het inlichtingenteam keert 31 juli terug.