‘Noblesse oblige’

‘De Zeven’ maakt vertrouwen waar als waakhond voor Frans vliegkampschip

De Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF'en) van de Koninklijke Marine behoren internationaal tot de ‘crème de la crème’. Vandaar ook dat de eenheden geregeld aanhaken bij internationale vlootverbanden rond vliegkampschepen. ‘Noblesse oblige’, oftewel: ‘adel verplicht’. Maar goed dus dat Zr.Ms. De Zeven Provinciën binnen de Franse Carrier Strike Group (CSG) rond FS Charles de Gaulle volledig voldeed aan de hooggespannen verwachting.

“CZSK heeft belang bij brede internationale samenwerking”, steekt commandant Zr.Ms. De Zeven Provinciën kapitein-luitenant ter zee Jasper Bol van wal. “Voor het LCF is luchtverdediging van een vlootverband de voornaamste taak. Daarvoor is samenwerken met carriers van belang. We kunnen dan laten zien wat we waard zijn en ervaring opbouwen, ook met gecoördineerd opereren met de geëmbarkeerde vliegtuigen. Al met al gaat het er om vertrouwen te winnen voor toekomstige samenwerking in operaties.”

Grootste oefening in jaren

“Vanuit diezelfde optiek voerde Zr.Ms. Evertsen vorig jaar een deployment van 7 maanden uit met de UK Carrier Strike Group rond HMS Queen Elizabeth en werkten wij als Zr.Ms. De Zeven Provinciën, samen met de Van Amstel, een maand samen met de nieuwste Amerikaanse carrier USS Gerald R. Ford’, vervolgt Bol. De afgelopen weken nam ‘De Zeven’ dus de honneurs waar binnen de Franse CSG rondom de Charles de Gaulle. “Dit had te maken met de oefening HEMEX/ORION 23, een van de grootste Franse oefeningen in jaren. Wij haakten aan nadat de CSG vanaf Kreta vertrok en hebben de Charles de Gaulle samen met andere escorte-eenheden veilig begeleid naar het westen van de Middellandse Zee, richting de Balearen. Vanaf deze positie kon de CSG een airstrike uitvoeren ter ondersteuning van een amfibische landing in Zuid-Frankrijk.”

Opsporen en vernietigen

Aan de vliegtuigen van de Charles de Gaulle de taak om luchtaanvallen uit te voeren op ‘vijandelijke’ posities en de vliegtuigen van de oefenvijand (Red Forces) uit te schakelen. Bol: “Zonder de carrier zou de missie falen, omdat wij als Blue Forces dan niet het luchtoverwicht zouden hebben om de amfibische landing en de aansluitende landoperatie mogelijk te maken. De Zeven Provinciën had de taak om te zorgen dat de Red Forces de Charles de Gaulle niet zouden kunnen aanvallen, laat staan tot zinken te brengen. We kregen te maken met een flink aantal vijandelijke eenheden om op te sporen en te vernietigen, nog voordat ze in eventuele vuurpositie konden komen. Tevens functioneerden wij als schild om eventuele lucht- en raketaanvallen af te slaan.”

Kans gegrepen

“De spelregels waren zo dat een ‘uitgeschakelde’ eenheid niet meer mee mocht doen. We zijn in staat geweest om de carrier te beschermen en zijn, hoewel we echt wel risico’s namen, zelf niet onder vuur genomen. Uiteindelijk hebben we zelfs nog enkele dagen als shot gun geopereerd, nabij de carrier. Mooi om dan van dichtbij de starts en landingen van hun Rafale-gevechtsvliegtuigen te kunnen zien. De rol van shot gun wordt door de Fransen overigens niet zo snel gegeven aan niet-Franse eenheden. Dat wij die taak wel kregen, zie ik als een groot compliment aan het team van ‘De Zeven’. Die Franse opstelling verdient lof: zij hebben ons het vertrouwen gegeven en wij hebben de kans gegrepen. Prachtig!”

Alle facetten van oorlogvoeren

HEMEX/ORION 23 bezorgde de assistent-luchtverdedigingsofficier sergeant ODOPS Johnny Hallema en zijn team in de commandocentrale van het LCF regelmatig topdrukte. “Het verdedigen van de Charles de Gaulle, met name tegen dreiging vanuit de lucht, houdt voor ons als Anti-Air Warfare (AAW)-team in dat we constant het luchtruim in kaart brengen, vroegtijdig elke dreiging identificeren en zo nodig hierop reageren.” Zr.Ms. De Zeven Provinciën kreeg ook specifieke taken toegewezen. “Bijvoorbeeld voor het verband uit varen, het luchtbeeld opbouwen en zorgen voor een veilige doorgang van de Charles de Gaulle door het oefengebied. Toen we shot gun waren, boden we in de directe nabijheid van de Charles de Gaulle verdediging tegen luchtdreiging. Voor het team in de commandocentrale zijn dit soort fases het meest uitdagend, vanwege het tactische spel waarbij alle facetten van oorlogvoeren bij elkaar komen.”

Onmogelijke missie

Wat Hallema het best bijbleef, was de actie waarbij ‘De Zeven’ ver voor de Charles de Gaulle uit was gestuurd om vroege verdediging te kunnen bieden. Het ging om de interceptie van een oppervlakte-eenheid die vermoedelijk in het gebied opereerde. “Deze actie vond gedurende de nacht plaats en leek, mede door het slechte weer en de bijbehorende beperkingen, een onmogelijke missie”, vertelt de sergeant, met gevoel voor suspense. “Uiteindelijk kregen we het toch voor elkaar om binnen bereik te komen. En in korte tijd een succesvolle (gesimuleerde) aanval uit te voeren om de tegenstander te neutraliseren. Achteraf bleken er zelfs meerdere tegenstanders in het gebied te opereren. En toch lukte het ons om deze actie uit te voeren, zonder gedetecteerd te worden door een van hen.”

Constant scherp

Als luchtverdediger pur sang zit Hallema duidelijk na te genieten van de periode dat het AAW-team continu op zijn qui-vive was in commandocentrale. “Er wordt gedurende een bepaalde periode, 24 uur per dag, van het personeel op post verlangd dat het constant scherp is en bezig met het verdedigen van Zr.Ms. De Zeven Provinciën en andere eenheden. Maar dat geldt niet voor ons alleen. Terwijl wij óns werk doen, is het personeel op de brug druk met veilige navigatie en laat de Technische Dienst alle systemen zo goed mogelijk functioneren. En vergeet de Logistieke Dienst niet: die zorgt ervoor dat wij allemaal blijven functioneren. Je doet het ten slotte met z’n allen.”