Kat en muis in de Carib

Kustwacht Caribisch Gebied dagelijks paraat voor veiligheid op het water

Goede inlichtingen worden in de Cariben steeds belangrijker in de strijd tegen smokkel en andere illegale praktijken. De Kustwacht Caribisch Gebied staat in de frontlinie en past zich continu aan. Oh ja, en passant redden ze vaak ook nog mensen.

Scene 1. Het is pikdonker op zee. Het felle zoeklicht beschijnt een bootje vol mensen. Op bevel van het kustwachtpersoneel steken ze hun handen in de lucht . Voor de veiligheid, omdat mensensmokkelaars soms geladen wapens aan boord hebben.

Scene 2. Een snelle drugsboot doorklieft de golven, achtervolgd door een snelle Metal Shark. Op jacht naar contrabande, want aan boord van de go-fast liggen balen met cocaïne.

Scene 3. Er dobbert een bootje op zee, doelloos. Rare situatie. Het kustwachtvliegtuig ziet geen leven aan boord, radiocontact is niet mogelijk. Later blijken alle opvarenden al geruime tijd dood. Waarschijnlijk komt het bootje helemaal vanaf Afrika gedreven door een bepaalde golfstroom. Ze hadden geen radio, konden geen alarm slaan en waren overgeleverd aan de zeegoden.

Stuk voor stuk waargebeurde situaties waarbij het kustwachtpersoneel adequaat moest optreden in een regio die bol staat van uitdagingen. Drugs- en mensensmokkel, illegale visserij, wapenhandel, milieudelicten en meer. Zo bekeken is de kustwacht als een Zwitsers zakmes: inzetbaar voor veel verschillende taken, te land, ter zee en in de lucht.

Snel schakelen

De mannen van kapitein Ramesh George patrouilleren elke dag in de territoriale wateren van Curaçao en daarbuiten. De voornaamste focus ligt op de drugssmokkel vanuit Colombia en Venezuela. “Maar uiteraard letten we ook op andere zaken als we op het water zijn”, zegt George, hoofd is van Steunpunt Curaçao, 1 van de 4 steunpunten in de regio. “Elk lid van onze groep heeft een eigen aandachtsgebied. Dus als wij gericht zoeken naar drugs, let een ander ondertussen op milieudelicten en weer een ander op illegale visserij.”

Verdachte zaken lopen ook snel in elkaar over, leert de realiteit. Bij een inspectie van een vissersboot bestaat de kans dat de schipper ook stiekem drugs tussen de red snappers vervoert. Dan wordt het ineens een andere zaak en moeten de kustwachters snel schakelen.

Verbanden leggen

Zo wordt er dagelijks een kat-en-muisspel gespeeld in de Carib, weet George. “Criminelen kunnen elke dag, de hele dag besteden aan bedenken wat de beste manier is om hun ‘werk’ te doen. Dat maakt het voor ons uitdagend, omdat wij gewoon werkdagen van 8 uur hebben.”

Dus moet de Kustwacht slimmer werken, meer gebruikmaken van informatie en meer analyseren. Niet enkel incidenten bestrijden, maar verbanden leggen. Hoe meer info, des te effectiever kunnen de schaarse middelen en mankracht worden ingezet. “In 2025 moet de kustwacht volledig informatiegestuurd opereren”, zegt George. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het combineren van beelden van de walradar, informatie van bondgenoten in het gebied en observaties vanuit de Dash-8, het maritieme patrouillevliegtuig van de kustwacht.

Community policing

Ook de menselijke factor mag niet worden onderschat. Bewoners van de eilanden zien en weten veel van wat er in hun buurt gebeurt en vissers spotten verdachte zaakjes op zee. Daarom investeert de kustwacht in het zogeheten community policing. “We gaan naar burgers toe en vertellen hoe ons werk hun leven veiliger kan maken en hoe zij daarbij kunnen helpen”, vertelt George. “De informatie die uit die contacten komt, is essentieel voor onze operatie. Het is namelijk beter om met een duidelijk doel op pad te gaan, dan zomaar rond te varen.”

Nauwe banden

Dat geldt ook voor de samenwerking met de Koninklijke Marine. Door goede informatie en slimme planning werd vorig jaar een recordhoeveelheid van 35.000 kilo drugs in beslaggenomen. Het stationsschip, nu Zr.Ms. Holland, speelde daarin een belangrijke rol. Dit schip vaart in principe 90 dagen per jaar voor de kustwacht en mag in die rol smokkelaars aanhouden, arresteren en contrabande in beslag nemen.

De samenwerking is ook te zien binnen het personeelsbestand. Zo’n 10 procent van het kustwachtbestand bestaat uit defensiepersoneel, vertelt hoofd Operaties kapitein-luitenant ter zee William van der Geest. Het merendeel daarvan is marine-collega, geplaatst op een functie binnen de kustwacht. “Die verhouding was vroeger omgedraaid”, vertelt hij. “Toen kwam bijna 90 procent bij Defensie vandaan. Op de 3 maritieme steunpunten Curaçao,  Aruba en Sint-Maarten (Steunpunt 4 is vliegveld Hato op Curaçao, red.) werkt tegenwoordig bijna alleen maar lokaal personeel. Een zeer positieve ontwikkeling, waarbij maximaal gebruik wordt gemaakt van de kennis over de ‘eigen’ eilanden.”

Het totaal van 240 mannen en vrouwen is echter nog best weinig, als je kijkt naar het enorme gedeelte van de Caribische Zee dat de kustwacht moet bestrijken. “Daarom hebben we geld gekregen om de komende jaren uit te breiden”, vertelt Van der Geest. “We krijgen bijvoorbeeld nieuwe patrouilleschepen en mogen 90 nieuwe collega’s aannemen, zodat we echt 24/7 informatiegestuurd in het gebied aanwezig kunnen zijn.”

Mensenlevens redden

Naast alle opsporings- en handhavingstaken is het redden van mensenlevens ook een belangrijke bezigheid van de Kustwacht Caribisch Gebied. Search & Rescue (SAR) gebeurt met behulp van de schepen, maar ook met de eigen helikopters en vliegtuigen. Een AW139 marietieme helikopter en een Dash-8 patrouillevliegtuig staan altijd klaar om in actie te komen in geval van nood, vertelt luitenant ter zee 1 Bas van Heeringen, hoofd Steunpunt Hato.

Vorig jaar zijn er door de vliegende collega’s van de Kustwacht 47 mensen gered, dit jaar tot nu toe 11. Het kan gaan om drenkelingen of opvarenden die gewond zijn geraakt op een koopvaardijschip. Maar de helibemanningen redden ook gewonde wandelaars die niet meer zelfstandig van de Christoffelberg op Curaçao kunnen afdalen.

Extra trots

Bij de poort van het vierde kustwacht-steunpunt (vliegveld Hato) springt dit cijfer 11 meteen in het oog. “Het is werk waar we extra trots op zijn”, zegt Van Heeringen. Als er iemand te water raakt is het volgens hem lastig zoeken naar een klein mensenhoofd in een enorme plas water. “Drenkelingen kunnen zich moeilijk voorstellen dat ze slecht te zien zijn”, weet Van Heeringen, zelf ook mission commander op de Dash-8. “Vanuit een heli is het wel makkelijker zoeken, want die kan langzamer vliegen en stilhangen. Het vliegtuig scheert met 250 kilometer per uur boven het water. Wel kan de Dash 2 vlotten afwerpen, waar mensen dan in kunnen klimmen. Vorig jaar hebben we zo 14 mensen gered nadat hun schip was gezonken.”

Het doen van drugsvangsten vindt Van Heeringen belangrijk, maar mensen levend uit het water halen, daar is hij extra trots op. “We zijn geneigd om te focussen op zaken die beter moeten, maar je moet het positieve ook belichten. Dan gaat er ten slotte niets boven het redden van een leven.”