‘Steeds efficiënter door inzet meerdere sensoren’

Scheidend chef der Hydrografie blikt terug en vooruit

Kapitein ter zee Marc van der Donck wil nog niet weg. Net nu de marine meer geld krijgt en alles breder, professioneler en groter wordt, gaat de chef der Hydrografie met Functioneel Leeftijdsontslag. Graag had hij zich nog vastgebeten in de uitdagingen uit de Defensievisie 2035. Had hij de digitalisering van de hydrografie verder willen uitbreiden en met eigen ogen willen zien hoe drones zelfstandig de zeebodem in kaart brengen.

Al pratend denkt kolonel Van der Donck terug aan toen hij in 2014 voor het eerst de Haagse Frederikkazerne binnenwandelde. Daar waar de Dienst der Hydrografie is gevestigd. De voormalige fregatcommandant was net aangenomen op de functie van chef. Als zeeofficier, met specialisatie luchtverdediging, was dat verre van gebruikelijk. Want veruit de meeste officieren die het hoogste ambt bij de 148 jaar oude dienst vervulden, waren hydrograaf.

Optiek van de gebruiker

Toch heeft zijn ‘andere’ loopbaan hem bij zijn werk nooit gehinderd. Om chef te zijn, hoef je voor deze baan geen specialist op het gebied van carto- en hydrografie te zijn. Wel moet je weten wat het werkveld inhoudt en wat er allemaal bij komt kijken. Daarbij kent Van der Donck de producten van de dienst maar al te goed. En is hij bekend met de – in zijn woorden – ‘optiek van de gebruiker’. Broodnodige kennis van ICT voor een ICT-zware omgeving als hydrografie deed Van der Donck op bij de voormalige ICT-divisie van de KM: CAMS Force Vision.

Geen geld

Wat Van der Donck zich nog goed herinnert, was de staat waarin zijn bedrijf bij aankomst in 2014 verkeerde. 8 jaar geleden moest het marine-onderdeel nog herstellen van de grote bezuinigingsronde uit 2011. De personele sterkte was teruggebracht naar 60 man en er was helemaal geen geld voor ICT-middelen. Door een foutje bij de budgettaire herschikking kon de dienst bijna haar licenties voor het hydrografisch productiesysteem niet betalen. Hoewel de echte oplossing 7 jaar op zich liet wachten, wist Van der Donck het probleem toch op korte termijn aan te pakken. Hij was hoofd Integrale Plannen bij de Defensiestaf geweest. In die hoedanigheid had hij ook met financiën te maken en wist hij dus hoe de hazen lopen.

Tot tevredenheid

Van alle dingen die Van der Donck in zijn periode als chef der Hydrografie deed, springen er een paar uit. Zo was hij 6 jaar lang voorzitter van de stuurgroep van het International Center of Electronic Navigation Charts. Dit samenwerkingsverband van 50 landen houdt zich bezig met het valideren en distribueren van elektronische navigatiekaarten. Heel wat keren reisde Van der Donck af naar het Engelse Tounton, waar dit allemaal gebeurt.

Ander hoogtepunt was dat hij de tweede Assemblee van de International Hydrographic Organization mocht voorzitten in Monaco. Een van die zaken op de agenda was de naamgeving van zeeën bij verschil van inzicht tussen betrokken landen. “Een kwestie die we tot tevredenheid van alle betrokken partijen oplosten.”

Uitkomst van een conflict

Dat Van der Donck het jammer vindt om te moeten vertrekken, houdt verband met de uitdaging die de Dienst der Hydrografie wacht. De organisatie moet namelijk slagvaardiger worden gemaakt voor wereldwijde inzet bij high intensity conflicts. “Het vergaren van juiste, wereldwijde maritieme omgevingsinformatie in gebieden waar de vloot opereert, wordt steeds belangrijker. Het tijdige bezit ervan kan van doorslaggevende betekenis zijn op de besluitvorming en op de uitkomst van een conflict.”

Groot belang

Speciaal hiervoor werd onlangs de Expeditionary Survey Boat (ESB) aangekocht. Dit kleine, robuuste, bewapende vaartuig kan met een 4-koppige bemanning 3 tot 4 dagen op grote afstand van het moederschip de zeebodem in kaart brengen. Dit levert gegevens op die van groot belang zijn bij het plannen van vaarroutes of amfibische operaties. De ESB reist met ‘groot grijs’ in de davits of in het dok naar een conflictgebied af.

Een ander ding is de komende beproeving van hydrografische drones. Voordeel daarvan is volgens Van der Donck dat ‘ie werkt met een beperkte footprint, de bediening minder mensen vergt en een kleinere belasting voor het milieu vormt. Puntje van de chef hierbij is dat autonoom niet ‘onbemensd’ betekent. “Je hebt functionarissen aan boord van een moederschip of aan de wal nodig voor bewaking van het proces. Daarbij werken de huidige drones niet sneller dan een opnemingsvaartuig, maar juist langzamer.”

Producten verdigitaliseren

Over de toekomst van de militaire hydrografie heeft Van der Donck wel een visie. Sowieso wordt nader uitgewerkt hoe je met de ESB en drones werkt. Daarnaast zal de dienst steeds verder innoveren, meer producten ‘verdigitaliseren’ en als centraal punt distribueren. Ook komen er telkens verbeterde sensoren die – gemonitord vanaf een schip of de wal – met een groter bereik een breder pad in zee scannen. “Door de inzet van meerdere sensoren tegelijkertijd zal de hydrografie steeds efficiënter worden, wat resulteert in nauwkeuriger zeekaarten en snellere updates.”

Nog 3 dagen bij Defensie

Van dit alles zal kolonel Van der Donck als chef van de Hydrografische Dienst weinig meer meekrijgen. Op 22 september geeft hij het stokje over aan ranggenoot en hydrograaf in hart en nieren Toine Barten. Na die plichtpleging wachten gezin en hobby’s, zou je denken. Deels klopt dat wel. Een dag per week gaat Van der Donck oppas-opa spelen. Maar hij blijft ook 3 dagen per week als burgermedewerker bij Defensie werken. “En ik ga wat vaker sporten. Al met al is de week zo aardig ingevuld.”