Elkaar bijstaan in barre tijden

Tradewinds 22: extra oefenen door oprukkende klimaatverandering

Deelnemers uit 20 landen komen momenteel in het zuiden van Mexico en in Belize samen om noodhulp te verlenen tijdens Tradewinds 22. Deze internationale rampenbestrijdingsoefening voor het Caribisch gebied geldt al decennia als dé voorbereiding op het orkaanseizoen. Het ondersteuningsschip voor het Caribisch gebied Zr.Ms. Pelikaan en 70 man personeel doen mee aan de tweejaarlijkse oefening, die door klimaatverandering steeds belangrijker wordt.

Met de Pelikaan en personeel ter plaatse behoort Nederland tot de prominente spelers. Zo zijn er mariniers van Marine Squadron Carib (Aruba), jungle-instructeurs, FRISC-bemanningen en andere ondersteuners van de oefening. Van Marinebasis Parera (Curaçao) is medisch personeel ingevlogen. De overgekomen stafleden van het Maritiem Hoofdkwartier in het Caribisch gebied (MHKC) op Curaçao brengen veel ervaring in. Het hoofdkwartier werd op hulpverleningsgebied snel volwassen, nadat orkaan Irma in 2017 grote schade aanrichtte op Sint-Maarten.

Hoofd Plannen en Trainen majoor der mariniers Timo beaamt dat Tradewinds afgelopen jaren aan belang heeft gewonnen. De omvang en kracht van orkanen zijn met steeds minder zekerheid te voorspellen. Het orkaanseizoen van 2021 staat met 21 zware stormen op de derde plaats van meest actieve periodes. Gelukkig had geen enkele orkaan effect op de eilanden van de Caribische Nederlandse eilanden. 2022 dreigt volgens experts eveneens een actief orkaanseizoen te brengen.

Bushbush van Belize

Timo vertelt dat de focus voor Nederland tijdens oefening vooral ligt bij Human Assistance & Disaster Relief (HADR). Militairen assisteren in de eerste periode na de passage van een orkaan (of andere ramp) de lokale overheden met het verlenen van primaire noodhulp. “Civiele partijen gebruiken die tijd om zich voor te bereiden op het voortzetten van de hulpverlening”, licht medewerker bij de N9 (Civiel-Militaire Samenwerking) luitenant ter zee 2 Paul Vogelaar toe.

Belangrijk hierbij is dat hulpgoederen ongeschonden op de plaats van bestemming komen. Daarbij is goede crisiscoördinatie essentieel. Het beveiligen van de vaarwegen, ook in de binnenlanden, gebeurt onder het kopje Maritime Protection. Samen met Amerikaanse collega’s beoefent het Korps Mariniers daarom in Chetumal (Mexico) zogenoemde Riverine Operations. De zeesoldaten voeren met snelle FRISC’s patrouilles uit op het water en bewaken de goederenstroom tegen diefstal.

Tegelijkertijd vindt in de bushbush van Belize een introductietraining Jungle Warfare plaats, onder leiding van Amerikaanse Special Forces, ondersteund door 2 instructeurs van het Korps Mariniers. Aan de training nemen militairen deel uit onder meer Suriname, Dominica, Frans-Guyana, Colombia en Jamaica.

Problemen aan het licht

Opmerkelijk is dat het uitbeelden van de rampspoed in de nabijheid van de burgerbevolking en toeristen gebeurt. In de Mexicaanse badplaatsen Cozumel en Playa del Carmen vinden op kleine schaal scenario’s plaats. De professionaliteit waarmee co-host van de oefening Mexico daaraan handen en voeten geeft, zijn voor Timo het bewijs dat het met de noodhulporganisatie in dit land wel goed zit. Elkaar bijstaan in barre tijden vormt de onderligger om Tradewinds te houden. Je moet de meerwaarde van deze oefening dan ook vooral zoeken in van elkaar leren en netwerken, om zodoende elkaar beter te leren kennen.”

Tijdens de uitvoering komen er ook problemen aan het licht. Zo bleek Zr.Ms. Pelikaan in de haven van Mahahual (Belize) door teveel deining niet in staat materieel voor de daar te houden jungletraining te lossen. “We hebben alles uiteindelijk elders gebracht”, vertelt commandant luitenant ter zee 1 Marc Jereskes “Dit zijn situaties die ook bij een echte noodhulpinzet kunnen voorkomen. Voor ons als bemanning was het een leerzame casus.”

Mensen en middelen goed verdelen

Ondanks het belang van Tradewinds neemt ons land niet ieder jaar deel aan de oefening, die onder Amerikaanse leiding telkens een of meerdere andere co-hosts heeft. In de agenda van de Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied staan jaarlijks meerdere oefeningen in het kader van humanitaire steunverleningen voor de Bovenwindse Eilanden, waardoor deelname aan de oefening niet altijd goed uitkomt. Timo: “Mensen en middelen verdelen we zo goed mogelijk bij het beoefenen van de verschillende humanitaire ondersteuningsplannen voor onze eigen eilanden en de regio.”

Ook vindt steunverlening in de regio volgens hem steeds vaker plaats. “Om hier effectief aan deel te kunnen nemen, moeten we internationaal blijven oefenen. Tijdens Tradewinds kunnen de deelnemers in alle rust elkaars kwaliteiten en capaciteiten leren kennen.” Aan de oefening doen bijvoorbeeld ook vertegenwoordigers van hulporganisaties van de Verenigde Naties, Pan American Health Organization (PAHO), United States Agency for International Development (USAID) en het World Food Program mee.

Blijven oefenen

Kracht van Tradewinds bestaat er uit deelnemers uit de regio met elkaar te verbinden. De 37e editie van de oefening begon dan ook met een table top exercise, waarin de samenwerking tussen militaire en civiele instanties centraal stond. Volgens landmachtmajoor René Savelsbergh had dit nogal wat voeten in aarde. Beperkende factoren waren vooral cultuurverschillen, bureaucratie, maar ook wantrouwen om buitenlandse militairen op elkaars grondgebied toe te laten. “Om hierin stappen te maken, moeten landen al vooraf de connectie maken, om elkaar zodoende (beter) te leren kennen en zaken makkelijker voor elkaar te krijgen.”

Een voorbeeld: terwijl de oefening al volop draait, staat er op het vliegveld van Belize City nog uitrusting van militairen uit Jamaica. Het papierwerk schijnt niet in orde te zijn. Dergelijke situaties mogen in het echt niet gebeuren en kunnen grote gevolgen hebben. Timo: "De remedie is blijven oefenen.”