Tekst LTZ 2OC (SD) Joost Margés
Foto Zr.Ms. Van Amstel
Van Amstel haalt alles uit de kast tijdens Mjølner 2022
Een anti-scheepsraket, missiles tegen luchtdoelen, naval gunfire met het kanon en een kogelregen uit vele andere vuurmonden. Het kwam allemaal voorbij tijdens de tweejaarlijkse internationale oefening Mjølner bij Noorwegen, de afgelopen weken. Kapitein-luitenant ter zee Bjørn Kerstens, commandant van het M-fregat Zr.Ms. Van Amstel is onverholen trots op de prestaties van zijn schip en zijn bemanning, die alle doelen wist uit te schakelen. “Een fantastische oefening; dichter bij het echte gevecht kun je niet trainen.”
De afgelopen weken ontrolde de oefening Mjølner zich voor de Noorse kust, bij de Andoye-shooting range. Onder Deense leiding kwamen oppervlakte-eenheden van Noorwegen, Denemarken, Duitsland, België en Nederland hier samen. De offensieve en defensieve acties pasten binnen het hoogst mogelijke geweldsspectrum.
Door de intensieve scenario’s samen te doorlopen, bereidden de eenheden zich ideaal voor op geïntegreerde inzet in crisissituaties binnen de Joint Expeditionary Force (JEF). Dat is een wereldwijd inzetbare snelle reactiemacht van de NAVO. Naast genoemde landen leveren ook Estland, Finland, Letland, Litouwen, het Verenigd Koninkrijk en Zweden eenheden aan de JEF.
Extra druk
Bijzonder aan Mjølner was dat de oefening zich met name ’s nachts afspeelde. “Dat was vanwege de veiligheid”, legt overste Kerstens uit. “Dan is er nu eenmaal minder scheepvaart en nauwelijks vliegverkeer dat risico zou kunnen lopen door onze lanceringen. Aan boord hebben we het dag- en nachtritme volledig omgegooid. Daar wen je niet zomaar aan, dus dat zorgde voor extra druk op de bemanning door vermoeidheid.”
Veel beleving
Onlangs nam de Van Amstel nog het voortouw op onderzeebootbestrijdingsgebied binnen de Standing NATO Maritime Group 1. Deze ronde, binnen een ander (oefen-)verband, was de rol minder dominant. Dat wil niet zeggen dat het – met recht – Multipurpose-fregat niet in staat was om zich kranig te weren bij de bestrijding van oppervlakte- en luchtdoelen.
“Het is één ding om procedures te doorlopen, maar het oefenen binnen een echt scenario, in combinatie met het lanceren van meerdere raketten, ook door andere NAVO-partners, is heel wat anders”, bemerkte luitenant ter zee 2 (LD) Sjoerd Wempe, het opvolgend Hoofd Logistieke Dienst van de Van Amstel. “Het realistische van het scenario maakte de oefening waardevol en zorgde voor veel beleving. Voor bemanningsleden die nog nooit een echte lancering hadden meegemaakt, was het goed om te ondervinden hoe zoiets in z’n werk gaat.”
Aanvallen afgeslagen
Met de beleving aan boord zat het ook volgens commandant Kerstens wel goed. Ga er maar van uit dat de bemanning van het schip dat veelvuldig onder vuur kwam ‘met de haren in de fik’ aan het werk was. “In de Commandocentrale is er op zulke momenten geen verschil meer tussen echt en oefening”, stelt de commandant. “De gebruikte drones hebben op het radarscherm ook dezelfde reflectie als een vliegtuig, raket of vaartuig.”
Wel zag hij een logische tweedeling. “Je had de mensen van de Operationele Dienst, die het daadwerkelijke gevecht voerden, en er was het team voor de internal battle, dat na alarm op post komt, om schade door een inslag zo goed en snel als nodig te herstellen.”
Spoileralert! Kerstens: “Team 2 heeft niet in actie hoeven komen; het gevolg van onze succesvolle verdediging.”
Allemaal vernietigd
De overste bedoelt dat alle aanvallen werden afgeslagen? “Inderdaad. Alle drones die met hoge snelheid aan kwamen vliegen – inkomende vliegtuigen en raketten simulerend – hebben we neergehaald. Dat gebeurde met Evolved NATO Sea Sparrow-missiles en met het Goalkeeper-snelvuurkanon. Ook de drones op het water zijn allemaal vernietigd. Daar zorgde het Fire Support Team aan dek voor met MAG- en .50-mitrailleurs of het gebeurde met de Goalkeeper.”
Daar waar de Van Amstel tot de aanval overging, zijn ook de doelen gehaald en geraakt. Kerstens: “Met de nieuwste versie van de antischeepsraket Harpoon hadden we een direct hit op een drijvend oefendoel. Doelen op land hebben we beschoten met het Oto Melara-scheepskanon. Spotters op het land wezen de doelen aan met behulp van coördinaten.”
Altijd dreiging
Hoe schat de overste het belang van de oefening al met al in? Commandant Kerstens, afrondend: “Wij zien het als de laatste stap in onze gereedstelling. Wij zijn eigenlijk gespecialiseerd in onderzeebootbestrijding. Nu lag de focus volledig op anti-air warfare en oppervlaktebestrijding en dat is ook heel belangrijk. Of je nu alleen of in een vlootverband op de oceaan of dicht onder de kust opereert, er is altijd dreiging mogelijk. We hebben hier laten zien dat we heel goed in staat zijn om onszelf te verdedigen.”
