Tekst LTZ 2OC Joost Margés
Foto Mediatheek Rijksoverheid/Mediacentrum Defensie

Stichting Sociaal Fonds KM biedt al 50 jaar uitkomst

Financiële problemen, ze kunnen soms zomaar opdoemen in het leven. Door een scheiding, door pech, door ziekte of overlijden van iemand van wie je afhankelijk bent of was. Ook (gewezen) marinemilitairen kan het overkomen, met alle grote gevolgen van dien; vaak ook voor de partner en kinderen. Wie of wat werpt er dan een reddingsboei? Soms familie en vrienden, maar inmiddels ook precies 50 jaar de Stichting Sociaal Fonds Koninklijke Marine (SSFKM). “Er moet sprake zijn van urgentie, in combinatie met perspectief.”

De SSFKM is de opvolger van bijvoorbeeld het Marine-Rampenfonds.

‘Het lek moet echt boven zijn’

De SSFKM werd precies 50 jaar geleden opgericht, op 22 december 1971, mede als voortzetting van de werkzaamheden van de Stichting Marine-Rampenfonds 1914-1918. De SSFKM is er om financiële hulp te verlenen aan (gewezen) militairen van de KM en hun gezinnen, om een situatie van problematische schulden en afglijden te voorkomen, door middel van het verstrekken van een renteloze lening. 

Kapitein ter zee (LD) Carolien Verberne is sinds 2012 betrokken bij de stichting, eerst als bestuurslid en nu als secretaris. “In mijn periode als casemanager bij CZSK (2011-2013) ontmoette ik veel marinemilitairen met sociale en/of medische problemen, waarbij stress als gevolg van een schuldenlast herstel in de weg zat. Ik ging op zoek naar een oplossing en stuitte op de mogelijkheden die verschillende marinefondsen boden. Toen ik benaderd werd voor een functie binnen het SSFKM-bestuur, heb ik meteen 'ja' gezegd. Als secretaris van deze stichting kan ik heel direct iets betekenen voor collega’s en hun gezinnen in nood. Door hen te helpen, helpen we ook de organisatie.”

“Stress als gevolg van een schuldenlast kan herstel in de weg zitten.”

‘Door collega’s en hun gezinnen in nood te helpen, helpen we ook de organisatie’

Voor toekenning van een renteloze lening moet volgens de kolonel ‘sprake zijn van urgentie, in combinatie met perspectief’. “Er moet een totaaloverzicht zijn van de schulden en deze mogen niet toenemen: het lek moet dus echt boven zijn. Er dient ook een reële aflossingscapaciteit te bestaan, zodat de lening binnen 5 jaar kan worden afgelost. Door de goede samenwerking met het Karel Doormanfonds (KDF), het Fonds 1815, de Vereniging Onderlinge Bijstand, de Prins Bernhard Stichting en het Marine Sanatoriumfonds, kan de initiële schuld vaak met giften omlaag worden gebracht, waardoor de looptijd of maandelijkse aflossing alsnog acceptabel is.”

“Met een gift kan een initiële schuld soms ook naar beneden worden gebracht.”

“Jaarlijks hebben wij als SSFKM tussen de 10 en 20 leningen uitstaan. De gemiddelde uitstaande schuld neemt wel jaarlijks toe. Deze was in 2010 nog gemiddeld € 4.400,- per cliënt, maar in 2020 inmiddels gestegen tot € 17.200,-. De financiële problematiek wordt tegelijkertijd ook complexer. Sinds dit jaar hebben wij dankzij de Stichting Burgerpersoneelsfonds gelukkig de mogelijkheid om onze cliënten kosteloos van een goede budgetcoach te voorzien. Die stond al geruime tijd op ons verlanglijstje.”

“Een budgetcoach stond al een tijdje op ons verlanglijstje.”
LTZ 1 (SD) Hans Goetzee: “Soms zie je al bij een allereerste gesprek dat mensen opgelucht zijn dat ze het probleem bespreekbaar hebben gemaakt”.

‘Maak zo snel mogelijk een afspraak’

Luitenant ter zee 1 (SD) Hans Goetzee is teamleider Bedrijfsmaatschappelijk Werk (BMW) in het Caribisch gebied. Geregeld is hij betrokken bij medewerkers of nabestaanden die in de financiële problemen zijn geraakt. “Wij zien helaas niet iedereen, omdat de drempel om aan te geven dat je er niet meer uitkomt hoog is voor sommige mensen. Ik zeg altijd: kom zo snel mogelijk dan kunnen we samen kijken wat er aan de hand is.”

Officieel kent de KM geen eigen schuldhulpverlening, maar Goetzee juicht het toe dat de SSFKM, het Burgerpersoneelsfonds en andere organisaties geregeld te hulp schieten. “Daar moet wel een goed onderbouwde aanvraag vanuit BMW voor ingediend worden”, benadrukt hij. “Soms komt er een signaal vanuit de organisatie zelf, omdat er bijvoorbeeld beslagleggingen zijn op iemands salaris. Er kan zelfs een situatie ontstaan die een militair kwetsbaar maakt voor invloeden van buitenaf, zoals chantage. Om deze reden zijn iemands financiën ook altijd een onderwerp binnen de veiligheidsonderzoeken van Defensie.”

“Er kan een situatie ontstaan die een militair kwetsbaar maakt voor chantage.” (Foto: MIVD)

‘Iemands financiën zijn altijd een onderwerp binnen veiligheidsonderzoeken’

“Het KDF betaalde binnen 24 uur de rekening van de uitvaart.”

De steun en werkwijze van de SSFKM vindt Goetzee een uitkomst. “Soms zie je trouwens al bij een allereerste gesprek met BMW dat mensen opgelucht zijn dat ze het probleem bespreekbaar hebben gemaakt. Het geeft rust en weer meer energie, voor zowel op het werk als thuis. Financiële problematiek is ook een factor bij (frequent) arbeidsverzuim.”

Goetzee maakt soms schrijnende situaties mee, zoals in geval van een nabestaande die na het overlijden van de partner geen toegang meer had tot de betaalrekening, omdat dit geen en/of-rekening was. “Als je naast je enorme verdriet ook geconfronteerd wordt met een dreigende afsluiting van elektriciteit, dan kan iedereen zich wel voorstellen hoe heftig dat is. Op dat moment kon BMW bemiddelen voor een voorschot. Ik heb ook eens meegemaakt dat er geen geld was voor een uitvaart, waarop het KDF in de bres sprong en binnen 24 uur de rekening van de uitvaart betaalde.”

Wat zou Goetzee willen zeggen tegen mensen die kopje onder dreigen te gaan? “Schroom niet; maak zo snel mogelijk een afspraak met de BMW’er van jouw onderdeel. Of bel met 088-9505010 van het BMW-loket in Nederland.”

‘We zijn enorm dankbaar’

Een schijnbaar uitzichtloze financiële situatie, uit het leven gegrepen: door een scheiding, bijna 15 jaar geleden, is militair Anne met een schuld van bijna € 50.000,- achtergebleven. Vooral veroorzaakt door de gedwongen verkoop van het gezamenlijke huis, dat ‘onderwater’ stond. In de afwikkeling van de scheiding kwamen daar nog kredieten bovenop, waardoor de schuld opliep naar bijna € 75.000,-.

Intussen had Anne al een ander huis gekocht, om in te wonen. “In die periode kregen wij een relatie”, vertelt zijn huidige partner Esther. “Anne is overigens altijd open geweest over zijn financiële situatie. Door de hoge lening en de hypotheekkosten, kon alleen rente betaald worden. Op het moment dat wij besloten samen te wonen, hebben we het huis van Anne in de verkoop gezet. Helaas werd het pas na 2 jaar verkocht, onder de vraagprijs. Hierdoor kwam er een schuld bij van € 25.000,=.”

“Door de hoge lening en de hypotheekkosten, kon alleen rente betaald worden.”

‘Het Sociaal Fonds wilde onze lening renteloos overnemen; we konden onze oren niet geloven’

“Na 4 jaar ballen hooghouden hebben we alle schulden op 1 hoop gegooid en alle kredieten omgezet in een persoonlijke lening van ongeveer € 100.000,-”, vervolgt Esther. “Alleen op deze manier konden we beginnen met aflossen. Om dit te kunnen doen, besloot Anne om, naast zijn werk bij Defensie, in de weekenden te gaan werken als chauffeur. Na 2 jaar stopte hij hiermee, nadat zijn nieuwe functie het niet meer toeliet en omdat het harde werken zijn tol eiste. 2,5 jaar geleden hebben we kunnen profiteren van de lage rentestanden, waardoor we hypotheek en lening tegen gunstigere voorwaarden konden oversluiten. We kregen € 500,- meer ruimte in de maand. Een grote opluchting, maar er stond nog wel € 75.000,- open. We wisten dat we er nog 10 jaar aan vastzaten, maar zouden wel klaar zijn in 2029, net voor Anne’s FLO.”

In juli kregen Anne en Esther een brief van Defensie: medewerkers met financiële problemen konden hulp krijgen via BMW. “Het Sociaal Fonds wilde onze lening renteloos overnemen; we konden onze oren niet geloven. Dit betekende dat we (met dezelfde maandelijkse aflossing) via het salaris en een extra storting van een deel van het vakantiegeld en de dertiende maand tweeëneenhalf jaar eerder schuldenvrij zouden zijn. Als klap op de vuurpijl kregen we nog 2 giften, van het Karel Doorman Fonds en het Fonds 1815. Hierdoor zijn we nog een half jaar eerder klaar, in april 2026.”

“Je bent niet de enige in een soortgelijk schuitje.” (Foto: Rob Poelenjee)

“We zijn enorm dankbaar. Collega’s met financiële problemen willen we op het hart drukken: ga eerder dan wij gedaan hebben praten met BMW. Je bent niet de enige die in een soortgelijk schuitje zit. Onze achternamen zijn bekend bij BMW. Ook wij zijn altijd bereid een luisterend oor te bieden.”