Tekst KAP Charlotte Snel
Foto Zr.Ms. Van Amstel
Zr.Ms. Van Amstel sluit succesvolle NAVO-inzet af
Begin december keerde Zr.Ms. Van Amstel veilig terug in thuishaven Den Helder. Het multipurpose-fregat nam 3 maanden lang deel aan de ‘Standing NATO Maritime Group 1’ (SNMG-1). Met Alle Hens blikt commandant kapitein-luitenant ter zee Bjørn Kerstens terug op een mooie, maar bovenal uitdagende tijd. Het werd voor het schip een klassiek voorbeeld van ‘doen waar je goed in bent’.
‘Fregat en personeel hebben zich meer dan bewezen’
Zr.Ms. Van Amstel heeft de laatste jaren aardig wat voor de kiezen gehad. Door noodzakelijk groot onderhoud en beperkingen door het coronavirus werd de bemanning van het M-fregat keer op keer het vuur aan de schenen gelegd. Afgelopen juli rondde het schip haar opwerktraject af en kon de bemanning zich voorbereiden op SNMG-1. Vanaf dat moment stond de Van Amstel op eigen benen. Dat was best even spannend, beaamt commandant Kerstens. Maar: het fregat en personeel hebben zich meer dan bewezen. “Ik ben er ontzettend trots op dat we ondanks de beperkingen in staat bleken om ons met ondersteuning van de wal door deze periode heen te slaan.”
Conflict en crisis
Op 6 september sloot Zr.Ms. Van Amstel zich in topvorm aan bij SNMG-1 dat, in een steeds wisselende samenstelling en dit keer onder leiding van het Canadese fregat HMCS Fredericton, het Noord-Atlantische verdragsgebied bewaakt. Er werd 3 maanden lang volop in vlootverband geoefend, onder andere tijdens Joint Warrior ten noordwesten van het Verenigd Koninkrijk en Flotex Silver bij Noorwegen.
Maar, zo benadrukt Kerstens, dat is niet de hoofdtaak van SNMG-1. “SNMG1 is bovenal een snel inzetbare NAVO-eskader dat ingezet kan worden bij conflict en crisis. Als we niet ingezet worden, oefenen we natuurlijk. Het is ook ontzettend mooi dat we daar de kans voor kregen.”
Russen schaduwen
Details kan Kerstens niet geven, maar dat er meer dan eens beroep is gedaan op het specialisme van Zr.Ms. Van Amstel, onderzeebootbestrijding, is een feit. “Onze oosterbuur Rusland is een stuk assertiever geworden en de NAVO is daar idem op gaan reageren. Tijdens onze inzet voor SNMG-1 hebben we een aantal keer de concrete taak gekregen om schepen en onderzeeboten van de Russische federatie te onderzoeken. Hierbij zijn we als fregat ook individueel ingezet. Dan heb je het over het schaduwen van Russische oppervlakte-eenheden en het vergaren van informatie. Allemaal niet hoog in het geweldsspectrum, maar wel een concrete taak van SNMG-1, waarmee we deze periode mooie resultaten hebben kunnen behalen.”
‘Onze oosterbuur is een stuk assertiever geworden’
Extra verantwoordelijkheden
Een belangrijk doel van Kerstens, het werken aan de geoefendheid van de bemanning, is met deze inzet haast automatisch afgevinkt. Maar ook los van de operationele inzet is de specialiteit van de onderzeebootbestrijder optimaal benut. Voor vertrek sprak de commandant al de hoop uit dat zijn schip in het internationale eskader op dit gebied extra verantwoordelijkheden zou krijgen. En dat is gelukt. “Binnen SNMG-1 worden allerlei taken verdeeld; ik ben blij dat wij die van coördinator onderzeebootbestrijding hebben gekregen. Dat is waar we goed in zijn en waar we nog gerichter op hebben kunnen oefenen. Mooi om te zien dat onze kracht door de NAVO benut werd.”
‘Mooi om te zien dat onze kracht benut werd’
See the world
Er is geoefend, er is operationeel opgetreden, maar de bemanning van Zr.Ms. Van Amstel heeft met name ook de kans gekregen voor een stukje marinebeleving. Met havenbezoeken in onder andere Glasgow, Edinburgh, Trondheim en Reykjavik lijkt het stukje ‘Join the navy, see the world’ prima te zijn gecoverd.
Kerstens heeft ook een kanttekening: “Ik had het personeel graag nog wat extra bagage mee willen geven. Door te laten ontdekken hoe het is het om in internationaal verband rond te varen en met elkaar te leven en werken. Tijdens havenbezoeken bij andere SNMG-schepen binnenlopen en een drankje met elkaar te drinken hoort daar ook bij. Door corona kon dat helaas niet. Doodzonde. Ik hoop dat Zr.Ms. De Zeven Provinciën, die het stokje van ons overneemt, een manier gaat vinden om die kruisbestuiving op een of andere manier toch mogelijk te maken.”
Mooi jaar
De bemanning van Zr.Ms. Van Amstel geniet ten tijde van deze publicatie van een welverdiend verlof. Vanaf januari kiest het schip weer het ruime sop. Zo zal het fregat deelnemen aan diverse oefeningen en nog eventjes bij SNMG-1 ‘aanklikken’. Omdat Zr.Ms. De Zeven Provinciën door een spoedreparatie niet gelijk als nieuw vlaggenschip alle taken kan overnemen, neemt de Van Amstel samen met Zr.Ms. Rotterdam de overbruggingsperiode voor haar rekening. “Verder blijft een continue doelstelling natuurlijk om de gereedheid van het schip op niveau te houden”, stelt Kerstens. “We hebben gelukkig ook weer een uitdagend vaarprogramma en mooi jaar voor de boeg.”
Bijzondere taak
Hij vervulde wel vaker een staffunctie, maar nog nooit in internationaal verband. Als Stafofficier Operaties (SOO) werkte en leefde luitenant ter zee 1 Ferdi Droste afgelopen maanden op het Canadese SNMG1-vlaggenschip HMCS Fredericton. Hij trof een verrassend vergelijkbare marinewereld, tenminste: op sociaal gebied.
‘Je hebt natuurlijk allemaal je eigenaardigheden’
Droste: “In principe levert elk NAVO-land schepen aan SNMG-1, waarvan de samenstelling nog weleens wisselt. Deze periode maakten onder andere Noorse, Canadese, Spaanse, Franse, Belgische en Portugese eenheden deel uit van het eskader. Ontzettend leuk om met al die nationaliteiten samen te werken, al heb je natuurlijk allemaal je eigenaardigheden. Canadezen werken op een haast Amerikaanse manier; het krijgen en nemen van verantwoordelijkheid is daar echt exclusief toebedeeld aan bepaalde rangen. Sociaal gezien zijn Canadezen, ook qua directheid, weer meer zoals wij. Dat maakte het integreren aan boord een stuk makkelijker. Wat dat betreft heb ik wel geluk gehad.”
“Het was leuk dat er ook een Nederlands schip onderdeel uitmaakte van SNMG-1. Helaas zijn we elkaar door omstandigheden steeds misgelopen in de verschillende havens, maar door corona was een bezoekje toch niet mogelijk. Heel jammer. Normaal gesproken is het in een verband als SNMG-1 heel gebruikelijk om even samen een borreltje te doen en de saamhorigheid op te bouwen. Dat heeft iedereen wel gemist. Maar al met al heb ik in mijn functie, als operationeel adviseur van de Canadese commandeur, wel ontzettend veel plezier gehad.”
“Het meest leerzame was toch wel het samenwerken met de internationale partners en laveren tussen de verschillen op cultureel en werkvlak. Andersom denk ik dat ik collega’s best wat kon meegeven door mijn ervaring binnen een Nederlandse staf. Daardoor kreeg ik haast automatisch een soort mentorrol. Uiteindelijk maakt het echt niet zoveel uit in wat voor staf je zit. De processen zijn misschien iets anders, maar de essentie van het werk blijft hetzelfde.”
