Tekst LTZ 2OC (SD) Joost Margés
Foto John van Helvert
Eerste NH90 glansrijk door laatste operationele test
Na de introductie van de NH90-maritieme gevechtshelikopter in 2010 waren er wat hobbels te nemen. Vooral roestvorming bezoedelde het imago van de opvolger van de geliefde Westland-Lynx-helikopter. Inmiddels is de NH90 de strubbelingen te boven én sinds afgelopen maand is de eerste volledig afgeoefend voor operationele inzet. Torpedolanceringen vormden het sluitstuk van het veeleisende traject. LTZ 1 Eric, tactisch coördinator (tacco) op de NH90 en operatieofficier van squadron 860 van het Defensie Helikopter Commando, is lyrisch.
“2 keer per jaar oefenen we met 3 NH90’s vanaf Naval Air Station Culdrose in Engeland”, steekt de vliegende marineman van wal. “Vanaf hier doen we mee met de series van de Britse ‘Flag Officer Sea Training’, samen met onderzeeboten, marineschepen, vliegtuigen en andere helikopters van bondgenoten. De trainingswaarde daarvan gaat die van trainen in Nederland te boven. Aan onze kant van de Noordzee kun je beperkt onderzeebootbestrijding oefenen, vanwege de geringe diepte van de Noordzee.”
Zware opgave
Aan het meest recente bezoek aan Culdrose namen 55 Nederlandse militairen deel van het Maritiem Vliegkamp De Kooy en het Defensie Helikopter Commando. “Het stond ook in het teken van het 3 weken durende eindexamen van de tactische leerlingen van squadron 860”, legt Eric uit. “Voor de vliegers, tacco’s en sensor-operators was dat een tactisch zware opgave.”
Tegelijkertijd hield het gezelschap operationele tests en evaluaties (OT&E) van de systemen aan boord van de NH90. “Wat doen ze allemaal? Hoe zetten we ze in? Alles moet je eerst officieel getest hebben, voordat je het operationeel kan inzetten”, licht Eric toe. “Hoewel we in 2010 al de eerste NH90 kregen, loopt dat testtraject nog steeds. Tot nu toe richtten we ons op ‘Airborne Use of Force’ – zeg maar: de sniperopleiding, voor inzet tegen bijvoorbeeld go fasts in het Caribisch Gebied, ‘Anti Surface Warfare’ en het gebruik van radar en ‘Forward Looking Infra Red-camera’.”
Laatste test doorstaan
De afgelopen weken was het ten slotte de beurt aan de voltooiing van de OT&E rond ‘Anti Submarine Warfare’ (ASW), oftewel: onderzeebootbestrijding. “Het vormde een lang en complex traject”, aldus de tacco. “Sinds vorig jaar waren we intensief aan de slag met het testen van de Sonarboei Dispenser Unit (SBDU), voor het afschieten van boeien die in het water luisteren naar contacten. Je begint daarvoor al met zoeken naar contacten met de HELRAS-‘dipping sonar’ en het detecteren ervan. Dan hoop je deze te kunnen classificeren en te blijven traceren. Is het een vijandelijke onderzeeboot, dan moet je in staat zijn om aan te vallen. Ook die laatste test hebben we de afgelopen periode in Engeland met succes doorstaan. We lanceerden geen dummy’s, maar voortgestuwde oefentorpedo's die ook echt op hun doelen af gingen. Uiteraard hadden ze geen explosieve lading.”
Gevechtsklare crew
“De eerste Nederlandse NH90 heeft nu dus het hele ‘treintje’ doorlopen”, zegt Eric genoegzaam. “Daardoor beschikken we nu ook over een officieel gevechtsklare ASW-crew bij 860. Deze is in 2017 inzetbaar door de Commandant Zeestrijdkrachten.”
De volgende stap is nu deelname aan de grote, internationale, oefening ‘Joint Warrior 1-2017’, in het voorjaar voor de Engelse kust. In totaal zal de parate crew aan 3 deployments deelnemen, aan boord van Zr. Ms. De Ruyter (1) en de Van Amstel (2). Intussen is het zaak dat ook andere crews in 2017 volledig gevechtsklaar raken, door deelname aan verschillende OT&E’s. Want: “De vraag naar ASW-capaciteit is groter dan we nu kunnen leveren”, zo legt Eric uit.
'We beschikken nu over een officieel gevechtsklare ASW-crew bij 860'
Verder vooruitkijken
De tacco kijkt met een goed gevoel terug op de verrichtingen in Engeland. Daarbij hebben alle 3 de NH90’s het die 3 weken in Engeland fantastisch gedaan; 98 procent van de tijd waren ze beschikbaar. Alle tactische leerlingen zijn trouwens ook geslaagd.”
Ook steekt Eric zijn enthousiasme over de systemen van de NH90 niet onder stoelen of banken. “Met de radar kijken we zeer ver weg en we hebben een groot uithoudingsvermogen. We kijken en vliegen veel verder dan vroeger met de Lynx.”
Effectiviteit veel hoger
Ook de effectiviteit van de ‘dipping sonar’ blijkt veel hoger dan bij de voorganger. “De HELRAS is in staat om veel gegevens uit een waterkolom te halen, zoals temperatuur, zoutgehalte en druk. Het systeem geeft vervolgens een bereikvoorspelling van de sonar-pulsen en komt steeds met een update van de waardes. Ooit was er de angst dat de HELRAS te veel contacten zou weergeven, ook valse, omdat hij zover kijkt. In de praktijk helpt het systeem je echter enorm door ‘ping-to-ping’-registratie, met kleurenopbouw. Als het systeem een contact rood maakt, dan zit er ook echt wat. Dat bleek vorig jaar ook tijdens een oefening met een Britse onderzeeboot. We hadden ‘m zo gevonden en wisten deze een uur lang te traceren, terwijl de boot er alles aan deed om te ontsnappen.”
De heli lijkt de verwachtingen van zelfs de gebruiker te overtreffen
Verwachtingen overtreffen
Dan wil Eric ten slotte ook nog wat kwijt over de ‘fantastische’ radar van de NH90: “Een voorbeeld: in 2013 pikten we van ver een klein contact op voor de kust van Somalië”, vertelt hij genietend. “Zodra wij de radar erop richtten, verdween het puntje. Toen hebben we de coördinaten vastgezet op het scherm en zijn we er, met de radar uit, naartoe gevlogen. Het puntje bleek de periscoop van een sub van een bondgenoot op missie. We wisten hem totaal te verrassen. Toen was ik toch wel heel erg trots.”
Het mag duidelijk zijn: de introductie van de NH90 verliep dan niet vlekkeloos, inmiddels staat het vliegende paradepaard te trappelen om volledig ingezet te worden. En lijkt de heli de verwachtingen van zelfs de gebruiker te overtreffen.
