Keuze tussen friet of appel?

Das Boost tilt vitaliteit Onderzeedienst naar hoger plan

Dat de leefomstandigheden aan boord van Zijner Majesteits onderzeeboten voor verbetering vatbaar kunnen zijn, zal niemand vreemd in de oren klinken. De combinatie van langdurig wachtdiensten lopen, vaak teveel en onregelmatig eten én stress staan garant voor een verminderde conditie op termijn. Das Boost gaat helpen de vitaliteit van sub-bemanningen duurzaam te verbeteren. 

Mede-initiatiefnemer van Das Boost luitenant ter zee 1 Berend van de Kraats acht de tijd meer dan rijp voor verandering. Als commandant van Zr. Ms. Walrus ondervindt hij in toenemende mate de gevolgen van een matige levensstijl. Die leidt steeds vaker tot tijdelijk afkeuren van personeel voor de dienst. Dat is vervelend voor zowel de betrokkenen als voor de marine. Maar ook voor collega’s en hun thuisfront. Omdat onderzeeboten zelden uitvaren met een incomplete bemanning, moeten uitgevallen opvarenden met spoed worden vervangen. Ook de families van die betrokkenen zitten daar niet op te wachten. Het valt rauw op je dak wanneer je onverwacht je geliefde tussentijds weer voor enkele maanden moet uitzwaaien. “Vanuit strikt operationeel oogpunt is de – naar verwachting – toenemende vaarduur onderwater in de nabije toekomst een sterk argument voor verbetering van de vitaliteit.”

Logboek                 

Inmiddels loopt er een studie naar de gewoonten en routines aan boord. Deelname door opvarenden gebeurt op vrijwillige basis en hun privacy is gewaarborgd. In de eerste fase werden slaap en rust wetenschappelijk bekeken. Ook stelden deskundigen de conditie van een proefpanel opvarenden vast. Opdrukken, 2.400 meter hardlopen, buikspieroefeningen en concentratieproefjes. Slaap kreeg in fase 2 een vervolg. Betrokkenen werd gevraagd een logboek bij te houden van het aantal uren slaap, de kwaliteit ervan en slaap in relatie tot het dwingende ritme van de wachtdiensten dat op termijn tot een slaaptekort kan leiden. “Zou zomaar kunnen dat het schema op basis van de uitkomsten wordt aangepast”, loopt commandant Van de Kraats op de bevindingen vooruit. “5 uur op, 7 uur af in plaats van de huidige 6 uur op, 6 uur af. 7 uur op en 5 uur af zou ook kunnen.”  

Interventies        

Voeding, lichaamsbeweging en stress liggen momenteel onder de loep. Dat het onderzoek nog loopt, vormt voor korporaal-ziekenverpleger Rick Sneeboer geen beletsel na te denken over aanpassing van het eetpatroon. “Dat ligt heel gevoelig aan boord”, verklaart de ervaringsdeskundige, die vanwege zijn expertise bij Das Boost is betrokken. “Ontbijt, lunch en diner: er is voor ieder wat wils. Tussendoor zijn er op vaste tijden rondjes, zoals met koffie, fruit, maar ook snacks, zoals frikadellen, kleine pizzaatjes of vers afgebakken koeken. Fantastisch natuurlijk, maar goed is anders. Vrijwel iedereen aan boord heeft een zittend beroep, waardoor je nauwelijks calorieën verbrandt. Aan het eind van 5 jaar varen, zijn sommigen 5 tot wel 10 kilo aangekomen. Dan beginnen voor hen en voor de marine de problemen.“ 

Aanpassing menulijsten                 

Onvermijdelijk is volgens de ziekenverpleger dat de leiding met de uitslag van het onderzoek interventies aan boord gaat doen. Sneeboer ziet de uitwerking al voor zich. Hardop nadenkend praat hij over het aanpassen van menulijsten en het introduceren van fysieke trainingsschema’s. “Belangrijke voorwaarde hierbij is dat bemanningsleden zelf het nut inzien van een gezonder leven onder de golven.” Die mening deelt Van de Kraats ten volle. “Natuurlijk heeft de gehele bemanning inspraak op de komende omslag. Laat daar geen misverstand over bestaan.”     

Pilot 

De introductie van Das Boost aan boord van de Walrus vormt slechts het begin. De pilot wordt uitgevoerd samen met de Defensie Gezondheidorganisatie (DGO), in het kader van het defensiebrede streven de duurzame inzetbaarheid van militairen te verbeteren. Zodra de pilot is afgerond en vaststaat hoe de leefstijl positief kan worden beïnvloedt, zal samen met CZSK en DGO onderzocht worden hoe dit resultaat aan boord van alle 4 de boten kan worden bereikt. “Een goede fysieke en mentale conditie zijn nu eenmaal heel belangrijk om wekenlang zo’n pijp (onderzeeboot, red.) veilig en ongedetecteerd door de immer vijandige diepte te loodsen”, sluit Van de Kraats af. Natuurlijk verwacht ik hier en daar weerstand. Ingesleten gewoontes zijn eenmaal hardnekkig. Maar ik weet zeker dat iedere onderzeebootman straks het nut inziet van een betere vitaliteit. Het zit in onze cultuur in ons vak de beste te willen zijn. Das Boost gaat daarbij helpen.”