De zee geeft, de zee neemt. Al eeuwen opereert de Koninklijke Marine in de weerbarstige en vaak gevaarlijke omgeving van het maritieme domein. Om in deze omgeving te kunnen opereren, is een bepaald type mens nodig. Iemand die standvastig is, flexibel, doelgericht en als het nodig is een tikkie eigenwijs. Karaktereigenschappen die kenmerkend zijn voor onze zeeman en marinier. Om onze taken op en vanuit zee uit te voeren, maken we gebruik van deze eigenschappen onder het credo ‘can do’: we maken het werkend, linksom of rechtsom. Hierdoor bereiken we veel en onderscheiden we ons in positief opzicht als echte zeemannen.
Toch kent deze ‘can do’-mentaliteit ook een keerzijde en staat ‘train as you fight’ op gespannen voet met onze veiligheid. We nemen soms onnodige risico’s en ‘rammen door’, terwijl het vaak beter is om vooraf de mogelijke consequenties van ons handelen te overzien. Een slag dieper nadenken, soms even stoppen om de balans op te maken en vooraf de voorschriften checken. Risicomanagement is essentieel bij het creëren van een veilige werkomgeving.
‘Risicomanagement is essentieel bij het creëren van een veilige werkomgeving’
Daarnaast zien we onze ‘can do’-mentaliteit terug in hoe we omgaan met het melden van voorvallen, zoals integriteitsschendingen, onveilige situaties en incidenten. Dit is voor ons geen tweede natuur. We lossen het probleem ter plekke op en gaan verder met de opdracht. Echter, het melden van voorvallen helpt de organisatie om dergelijke situaties in de toekomst te voorkomen. Een voorbeeld: tijdens het varen is geconstateerd dat de dekken in de midscheeps steeds gladder worden. Het schip kan nog steeds naar zee, maar de kans op uitglijden is groter. Dit probleem is geconstateerd en gemeld. Er kwamen tijdelijke maatregelen, zoals regelmatig grondig schoonmaken van de dekken en het beperken van de werkzaamheden bij hogere seastate. Voor de lange termijn is een opdracht tot reparatie ingeschoten.
Kortom, de kunst is om de ‘can do’-mentaliteit te behouden en hier iets aan toe te voegen. Vooraf nadenken over de effecten van ons handelen op onze eigen veiligheid en het milieu. Onveilige situaties en ongevallen eerder en consequenter melden zodat we er van kunnen leren. Risico’s afwegen, voorafgaand aan een activiteit of proces, zodat we deze kunnen beperken. Onze werkomgeving vraagt er om. Van ‘can do’ naar ‘scan do’; nadenken voordat we in onze dadendrang beginnen aan een klus of operatie. Want veiligheid is een gedeelde verantwoordelijkheid.
Schout-bij-nacht Rob Kramer,
Plaatsvervangend Commandant Zeestrijdkrachten
