Tekst ELNT Johanna van Waardenberg
Foto Martijn Beekman
Rampen bestrijden door civiel-militair samenwerken
Crises op de Noordzee. Van olierampen tot zinkende schepen. Situaties die een snelle reactie van hulpdiensten vereisen. Civiel-militaire samenwerking is dan dé oplossing. Om de coördinatie en aanpak te trainen, hield de Nederlandse Kustwacht GUARDEX. Twee oefeningen waarbij verschillende nationale en internationale instanties, waaronder de Koninklijke Marine, de handen ineen sloegen.
Helikopters, marineschepen, sleepboten en snelle motorboten. Het Marsdiep was op 6 en 7 oktober het decor van GUARDEX. Focus van de 2-daagse oefening lag op Search & Rescue en handhaving. Nederlandse en buitenlandse kustwachten trainden het redden van mensen, het bestrijden van olievervuiling en het aanpakken van drugssmokkel. Dit deden ze samen met de marine, politie, marechaussee, douane en de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij. De oefening kwam erg dicht bij de realiteit, want op exact dezelfde dag zonk een Nederlands vrachtschip voor de Belgische kust. Om die reden werden een aantal hulpeenheden uit de training getrokken om hulp te bieden. Desondanks is het oefendoel bereikt.
'Om grote rampen te kunnen bestrijden is het noodzakelijk de handen ineen te slaan'
Handen ineen slaan
“GUARDEX dwong deelnemers na te denken over de coördinatie en aanpak van grote calamiteiten”, begint kustwachtdirecteur kapitein ter zee Ed Veen. De Nederlandse Kustwacht organiseerde de oefening voor het North Atlantic Coast Guard Forum (NACGF), een platform voor kustwachtorganisaties van 20 lidstaten. Van 5 tot en met 8 oktober was deze internationale top in Rotterdam. Het is gebruikelijk dat het gastland een grote oefening organiseert. GUARDEX gaf een beeld van hoe de Nederlandse calamiteitenbestrijding op de Noordzee eruit ziet. “Bij grote rampen is de handen ineen slaan de beste aanpak, zowel nationaal als internationaal. Tijdens GUARDEX focusten we op deze vaardigheid.” Volgens de hoogste baas is de Koninklijke Marine een belangrijke speler bij rampenbestrijding op de Noordzee. “De kustwacht doet vaak de coördinatie, maar kan niet altijd alleen opereren. Daarvoor is het werkgebied te groot, te gecompliceerd. Gelukkig kunnen we ook op de marine terugvallen.”
Succesvol
Dit bleek dan ook tijdens de oefenscenario’s van GUARDEX. De Koninklijke Marine vaardigde het luchtverdedigings- en commandofregat Zr. Ms. De Ruyter en het patrouilleschip Zr. Ms. Zeeland af. Kapitein-luitenant ter zee Wiggert Vooijs, commandant van de De Ruyter: “Het scenario voor GUARDEX is ook gebruikt om onze eigen calamiteitenacties te trainen”. Volgens Vooijs is de verstandhouding tussen de kustwacht en de marine erg goed. “We werken al jaren nauw samen. Als marine treden we vaak op als on scene commander of faciliteren we met materieel. Ondertussen kennen we elkaar goed genoeg om bij calamiteiten succesvol te zijn.”
'Gelukkig kunnen we op de marine terugvallen'
In het echt
Dat deze samenwerking ook in het ‘echt’ werkt, bleek bij de ramp met vrachtschip Baltic Ace. Die zonk op 5 december 2012 op de Noordzee na een aanvaring. Bij de overtocht van België naar Finland vervoerde de ‘Ace’ ruim 1.400 auto’s. 24 bemanningsleden waren aan boord, van wie slechts 13 de ramp overleefden. Hulpdiensten rukten uit. Als oefenleider bij de kustwacht heeft Ron Corstanje met GUARDEX een soortgelijke situatie willen nabootsen. Een scenario waarin alle elementen van rampenbestrijding voorkwamen. “Na 2 dagen bleek dat alle partijen goed op elkaar ingespeeld zijn.”
'Het blijft belangrijk om gezamenlijk deze vaardigheden te trainen'
Delen en denken
De kustwacht heeft een coördinerende rol bij calamiteiten op zee. Daarvoor betrekt de organisatie de verschillende hulpverleningsorganisaties regelmatig bij de planning van acties. Zo ook bij handhavingsinzetten. Politie, douane, marechaussee leveren informatie en hebben ook een eigen inbreng. Een perfecte combinatie om drugssmokkel overzee tegen te gaan. “Door ook internationaal informatie te delen, kunnen we sneller deze criminaliteit aanpakken”, aldus Veen. In tegenstelling tot andere landen heeft de Nederlandse Kustwacht dus een nauwe band met haar partners. Buitenlandse partners kijken daar naar op. Tijdens GUARDEX kwam dit duidelijk naar voren. “Samenwerken is goed”, gaat Veen verder, ”maar niet voldoende. Samen delen en denken, horen er ook bij.”
