Terug naar de luchtmacht

‘Alsof ik nooit ben weggeweest’

Tekst: kapitein Max van de Pol | Foto’s: sergeant Gregory Fréni

Wiegman is achttien als zijn toekomstplan abrupt stopt. Hij zit in zijn laatste halfjaar opleiding tot automonteur als zijn werkgever failliet gaat. “Ik was nog leerling, dus ik kostte vooral geld. Bij de doorstart namen ze mij niet mee.” Via via krijgt hij te horen dat de luchtmacht mensen zoekt. Het idee spreekt hem meteen aan. Hij meldt zich aan en begint in Nijmegen op de Luchtmacht Instructie en Militaire Opleidingen School, kortweg LIMOS. “Na mijn initiële militaire opleiding ging ik aan de slag bij de bewaking van Vliegbasis Eindhoven. Dat waren vormende jaren met patrouilles, poortdiensten en rondes op het vliegveld. Maar na verloop van tijd begon het te kriebelen. Ik wilde meer doen, meer zien.”

Diepe indruk

Die kans komt bij het toenmalige cargo centrum. Het is fysiek en afwisselend werk dat direct invloed heeft op militaire operaties wereldwijd. Frank stort zich vol enthousiasme op de functie. “Wij controleerden de vracht, bouwden pallets op en zorgden dat alles het vliegtuig in ging. Vaak reisde je mee om te laden en te lossen op de plaats van bestemming.”

Die jaren in de logistiek brengen Frank op plekken die diepe indruk maken. Hij reist mee met transportvluchten naar onder andere Afghanistan, Irak, Joegoslavië, de Verenigde Staten en diverse Afrikaanse landen. Maar het zijn vooral de humanitaire missies die hem bijblijven. “Je kwam op de meest bizarre plekken ter wereld en soms vloog je erin terwijl iedereen eruit moest. Zo waren we in Thailand één van de teams die hulpgoederen moesten vervoeren na de tsunami in 2004”, vertelt hij. “We vlogen in op een moment dat de chaos nog overal voelbaar was. Overal stonden pallets met water, tenten, pompen en medische spullen. Er was toen geen ruimte om erbij stil te staan; je deed gewoon je ding. Maar achteraf besef je pas hoe bijzonder het was dat je daar kon helpen.”

Ongewenst afscheid

Midden jaren 2000 worden de bezuinigingen op Defensie steeds voelbaarder. Beroeps Bepaalde Tijd-contracten lopen af, vaste aanstellingen zijn schaars en doorgroeimogelijkheden nagenoeg afwezig. Voor Frank breekt in 2008 het moment aan waarop hij moet besluiten: nog een keer een onzeker contract tekenen, of vertrekken. “Het hield gewoon op”, zegt hij. “Niet omdat ik weg wilde, maar omdat er simpelweg geen plek was. Met jonge kinderen thuis wilde ik niet nog een keer vier jaar afwachten. Dat deed wel pijn.”

Cultuurverschillen

In de jaren die volgen, werkt Frank bij een bedrijf dat gevaarlijke stoffen verpakt en verstuurt. Werk dat goed aansluit bij zijn logistieke achtergrond. Maar het bureaubestaan past niet bij hem. “Ik ben iemand van aanpakken. De hele dag achter een computer zitten, is niets voor mij.”

Daarom besluit hij voor zichzelf te beginnen, rolt de airconditioning- en klimaattechniek in en bouwt als zelfstandige een goedlopend bedrijf op. Vrijheid, verantwoordelijkheid, maar ook het voortdurende ‘aanstaan’. “Je werkt de hele dag, en ’s avonds ben je bezig met de administratie. Dan merk je pas echt hoe het buiten werkt: alles draait om tijd en geld.”

In 2018 stapt hij over naar een werkgever in de klimaattechniek, in loondienst. Een fijne tijd, zegt hij, maar de cultuurverschillen vallen opnieuw op. “Buiten Defensie ben je een nummertje. Bij de luchtmacht ben je onderdeel van een team.”

Ben ik niet te oud dan?

En dan gebeurt het in 2023. Tijdens het boodschappen doen schuift er een bekende aan bij zijn winkelkar: een majoor personeelszaken uit de tijd dat Frank bij de luchtmacht werkt. Ze praten een half uur bij. Dan komt de vraag: “Waarom kom je eigenlijk niet terug?” Frank lacht het in eerste instantie weg. Hij is bijna vijftig. “Ben ik niet te oud dan?”, vraagt hij. “Welnee”, zegt de majoor. “We zoeken juist mensen zoals jij.” Die zin blijft hangen.

Frank bezoekt bijeenkomsten, praat met mensen en ontdekt dat zijn ervaring, met name in logistiek en gevaarlijke stoffen, nog steeds waardevol is. Sterker nog: op sommige plekken is kennis zoals die van hem schaars geworden. Dan volgt een gesprek bij Defensie Luchtvracht Expeditie (DLE) in Eindhoven. “Het voelde als een warm bad. Ze hadden het bureau bijna al voor me ingericht”, zegt Frank lachend.

Terug op het oude nest

In 2024 trekt Frank opnieuw het uniform aan. Hij keert terug in zijn oude rang van korporaal 1, zoals het herintredersbeleid voorschrijft, en wordt later bevorderd tot sergeant.

Zijn functie nu: het geven van praktijktraining luchtvervoer gevaarlijke stoffen. Militairen die de cursus op Soesterberg volgen, komen naar Eindhoven voor de praktijkkant. “Het is specialistisch werk”, vertelt hij. “Er zijn er niet veel die dit doen. Dat maakt het leuk.”

Wat hem het meest verrast? Hoe weinig er veranderd lijkt, ten goede. Collega’s die vroeger onder hem werkten of naast hem stonden, zijn nu doorgestroomd, verhuisd of leidinggevend. “Maar de sfeer is hetzelfde. Mensen stappen op me af, herkennen me, vragen hoe het met me gaat.”

Het contrast met zijn civiele werkgever is groot. “Ik heb daar altijd prettig gewerkt”, zegt hij. “Maar sinds ik weg ben, heeft niemand één keer gebeld om te vragen hoe het gaat. Dat is geen verwijt, zo werkt het daar gewoon. Bij Defensie is dat anders. Hier loop je binnen en het is net alsof je nooit bent weggeweest. Dat zegt mij heel veel.”

Eén is geen

Frank denkt even na. “Het is niet één ding. Het is een cultuur, een manier van kijken naar elkaar en naar werk. Buiten draait alles om winst, om snelheid, om kosten. Hier draait het om de taak en om elkaar. Je doet het samen. ‘Eén is geen’, zeggen we vaak, en dat klopt.” Hij ziet ook dat veel herintreders dezelfde drijfveer hebben: het gevoel weer ergens bij te horen. “Je bent geen individu die zijn eigen klusje doet. Je bent onderdeel van iets groters. Dat mis je sneller dan je denkt.”