Vrouw en luchtmachtblauw

Achtste Luva-reünie vindt plaats in Kumpulan op Bronbeek

Met een opkomst van zo’n honderdvijftig dames was de achtste reünie van de Luchtmacht Vrouwenafdeling (Luva) een succesvolle bijeenkomst. Sinds deze editie horen daar de gewezen vrouwelijke militairen van de Koninklijke Luchtmacht bij. Dat zijn de vrouwen die vanaf 1978 het luchtmachtblauw hebben gedragen. ‘Zij staan op de schouders van het pionierswerk dat de Luva’s hebben verricht.’

Tekst: Arno Marchand | Foto’s: Phil Nijhuis

Voorzitter van het organiserend comité luitenant-kolonel b.d. Christa Oppers-Beumer leest in haar openingsspeech voor uit een ingezonden brief van een van de eerste luchtmachtvrouwen. Bij het noemen van de lichting, 55-3, gonzen de ohh’s door de grote zaal van de Kumpulan op Bronbeek. ‘We kwamen zoals alle Luva’s op op Kamp Zeist. In die tijd móest je bij de luchtmacht in ieder geval één keer gevlogen hebben. Dat was met een Dakota, vanaf Soesterberg. Ik was net 18 jaar, dus mijn ouders moesten er nog wel toestemming voor geven… Ik ben nog steeds trots en dankbaar dat ik de Luva-tijd heb mogen meemaken en ik heb er ook goede herinneringen aan.’

“Die trots en dankbaarheid wordt door ons allemaal gevoeld”, vervolgt Oppers-Beumer. Zij treedt in 1978 als één van de drie eerste vrouwen op de Koninklijke Militaire Academie aan. In 1982 behaalt ze als eerste en dan nog enige vrouw de officiersbul. “Het besef dat je een niet alledaagse baan hebt die er echt toe doet. Dat was zo toen de eerste vrouwen bij de luchtmacht in dienst kwamen en dat is het vandaag de dag nog steeds. De bijzondere werkgever, de Koninklijke Luchtmacht, is wat ons bindt en wat ons vandaag voor de achtste keer bij elkaar brengt, dit jaar voor het eerst met collega’s van na het Luva-tijdperk. We vinden het belangrijk de doelgroep van de reünie uit te breiden naar álle gewezen vrouwelijke militairen van de luchtmacht. Wij, van na 1978, staan op de schouders van alle Luva’s.”

Geen Marva, wel Luva

Kapitein b.d. Pamela Kuntz-Bosch (77) komt als Luva op in november 1964. Dat ligt niet voor de hand, want ze solliciteert met haar 17 jaar, na haar HBS, eerder al als Marva bij de marine. “Daar kon je meteen officier worden, maar ik werd niet aangenomen; ik was te jong.” Later dat jaar probeert ze haar geluk bij de Luva waar ze wel in dienst komt. “Als telexist, en achteraf was ik daar heel blij mee. Ik heb alle rangen doorlopen. Daardoor leerde ik heel veel en kende ik ook veel mensen uit ‘all ranks’.” Ze wordt onder andere geplaatst als luitenant-adjudant bij de Chef Vliegdienst op Vliegbasis Soesterberg. “Daar vlogen de Hunters van 325 Squadron; wat een prachtige vliegtuigen waren dat. Maar ook de Alouettes, Friendships en T-33’s waren daar gebaseerd. Alle vliegers kwamen bij ons langs en die keken in het begin best een beetje op. Een vrouw bij de vliegdienst was toen nog verre van gebruikelijk.”

“Ik vond het vliegbedrijf zó leuk! Ik wilde best verkeersleiding doen en vroeg daarom een dienstvakverandering aan. Zo werd ik officier verkeersleiding én, weer op Soesterberg geplaatst!” Na het sluiten van Ypenburg als vliegbasis worden luchtverkeersleiders ervan herplaatst. Daardoor is er op Soesterberg geen plek meer voor Pamela. “Ik moest naar Nieuw Milligen. Na het uitdrinken op Soesterberg zei een van de vliegers ‘ik breng je wel even, met de heli’. En zo werd ik als VIP afgeleverd op Nieuw Milligen. Ik kon me meteen melden bij de commandant.” Naast diverse andere functies, geeft ze in de jaren zeventig voorlichting op scholen en aan aspirant Luva’s. “Omdat ik door de rangen was gegroeid, kon ik goed uit de praktijk vertellen wat ze zouden meemaken.” In mei 1980 zwaait Pamela af op haar laatste functie op Gilze-Rijen. “De luchtmacht was de beste tijd van mijn leven.” Daarna voerde Pamela meer dan twintig jaar het secretariaat van het Comité Reünie Luva. “Zo bleef het contact met de luchtmacht bestaan. Met een paar woorden begreep je elkaar al.”

Verschillend

Directeur Personeel en Bedrijfsvoering commodore Ellen Meeuwsen-Scholten vertegenwoordigt als vrouw en opperofficier de luchtmachtstaf op deze bijeenkomst. Desgevraagd door de aanwezigen, toont ze haar nieuwe DT-jurk, één van de veranderingen van Defensie die het werken voor vrouwen steeds toegankelijker maken. “Dat is nodig,” geeft ze aan”, want er zit wel wat progressie in het aantal vrouwen bij de luchtmacht, maar nog niet genoeg. Daarom luisteren we goed naar hun wensen. We zijn niet hetzelfde als mannen. We zijn verschillend en dat is prachtig.”

Kaarsje

Aan één tafel zit niet alleen een aantal dames gezellig bij elkaar. De hen ontvallen vriendin Ditte Dirksen is aanwezig op een foto. Er brandt een kaarsje bij ter gedachtenis aan haar. “Ze is afgelopen december overleden”, vertelt een van haar vriendinnen. “Ze was onder andere assistent ops op Vliegbasis Twenthe en heeft zo maar liefst 21 keer met een NF-5 meegevlogen. Op de vorige reünie was ze er nog bij, en nu op deze manier ook een beetje.”

Aan de aangrenzende tafel zitten Ingrid, Paula en José van lichting 78-2, precies uit de overgang van Luva naar reguliere luchtmacht. ‘Bij de vorige reünie hebben we elkaar weer ontmoet’, geven ze aan. Ieder heeft zo haar eigen verhaal. De begrippen hecht en saamhorigheid voeren daarin de boventoon. En unaniem zeggen ze: ‘ik zou het zo weer doen.’