09

Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 11 | 2024

Leeswijzer

Tekst Arno Marchand

x
Leestijd 5 minuten

Fokker G-1 – jachtkruiser – deel 3 Techniek van kop tot staart

Al ruim tien jaar geleden kwamen de twee ‘standaardwerken’ uit over de Fokker G-1, de prachtig gevormde jachtkruiser uit 1936. Recentelijk vond van beide boeken een heruitgave plaats. Na de beschrijving van de bouw en de inzet van de Fokker G-1 in respectievelijk deel 1 en 2, wordt in dit derde deel de gehele constructie van dit bijzondere vliegtuig in detail weergegeven. En niet op een alledaagse manier. Het boek is een prachtige verzamelingen van voornamelijk... tekeningen.

Van het oorspronkelijke ontwerp tekeningenpakket van de Fokker G-1 is weinig bewaard gebleven. Uitzoeken hoe de Fokker G-1 was geconstrueerd leidde tot een bijzonder project: dit boek. Dat is het resultaat van ruim veertig jaar onderzoek naar de constructie van de Fokker G-1 Mercury. Deze uitgave bestaat uit honderden door Jan Broos met de hand getekende (technische) illustraties, ondersteund door inhoudelijke tekst en foto’s.

Broos was als sinds het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw bezig met de tekeningen. Door de ontdekking in 1993 van een grote serie bouwfoto’s van de Fokker G-1 in Denemarken en Broos’ aansluiting bij de Stichting Fokker G-1 in 1997 kon zijn werk uiteindelijk afgerond worden. Met behulp van deze gedetailleerde foto’s en aanvullende informatie maakte Broos zo’n vierhonderd technische illustraties van de Fokker G-1. Helaas overleed hij in 2019. Een eerder door hem geschreven en geïllustreerd manuscript is de basis van dit boek. Voor de samenstelling tekende Cor Oostveen, voorzitter van de Stichting Fokker G-1. Hij schreef samen met Karel Kalkman, Frits Gerdessen en Willem Vredeling ook al de G-1-delen 1 en 2. Het is een prachtig geïllustreerd luchtvaartboek met dus veelal tekeningen, aangevuld met fabrieksfoto’s van de bouw van een van de mooiste Nederlandse vliegtuigontwerpen.

‘Fokker G-1 – jachtkruiser – deel 3 Techniek van kop tot staart’ met ISBN 9789464563818, is getekend door Jan Broos, geschreven door Cor Oostveen en uitgegeven door Lanasta, een imprint van Walburg Pers. De hardback op formaat 22 x 28 cm telt 304 pagina’s en is voorzien van Nederlandse taal en van honderden tekeningen en zwart-witfoto’s. Het boek kost net als de delen 1 en 2 € 39,99 en is te verkrijgen bij de uitgever. Kijk voor meer informatie over dit boek en de eerste twee over de Fokker G-1 op www.walburgpers.nl.

Koude oorlog in de Achtertuin – Hoe de schoolgaande kinderen van de militairen in de BRD ten tijde van de Koude Oorlog een prachtig leven leidden

Voor alle Nederlandse luchtmachtkinderen die in de jaren 60 voor korte of langere tijd in de – toen nog – Bondsrepubliek Duitsland woonden, zal dit boek herkenning opleveren. Tijdens de Koude Oorlog loopt er door West-Duitsland van noord naar zuid een verdedigingszone met geleide wapens. Ook Nederland neemt een deel van die linie voor zijn rekening. Daarvoor zijn er in diverse Duitse plaatsen militairen van de Koninklijke Luchtmacht gelegerd, mét hun gezinnen.

Kind uit die tijd Dick van Dijk ervoer het zelf. ‘Er stond een verhuizing aan te komen, dat wisten we, maar zonder verdere opgaaf van reden werden ik en mijn broertje en zusjes op een dag in Leeuwarden in de Renault 4 gezet en in een dag, met al onze spullen in een verhuiswagen erachteraan, in een prachtig huis en een wereldvreemde omgeving uitgeladen in het midden van West-Duitsland. Vanuit het vlakke Friese land naar de weidse heuvels van het Teutoburgerwoud. Nieuwe vriendjes, nieuwe school, nieuwe talen. Een magische beleving van zes jaar in Borgholzhausen.’

Zo introduceert Van Dijk zijn verhuizing naar de legerplaats van de Eerste Groep Geleide Wapens (1 GGW). Zijn ervaringen schrijft hij prettig leesbaar, en zoals gezegd, voor de doelgroep zeer herkenbaar op. Qua titel onderscheidt het boek zich overigens niet, want er zijn er meer die deze dragen. Let dus bij zoeken en bestellen goed op. Hoewel de foto’s in de publicatie helaas wat minder goed overkomen, geeft Van Dijk met dit boek een heel mooi beeld van hoe kinderen de Duitslandplaatsing van (een van) hun ouder(s) beleefden. Het boek met een woorwoord van generaal-majoor b.d. Jaap Willemse is daarmee een mooie aanvulling op publicaties die dit vanuit een volwassen- en operationeel perspectief belichten.

‘Koude oorlog in de Achtertuin – Hoe de schoolgaande kinderen van de militairen in de BRD ten tijde van de Koude Oorlog een prachtig leven leidden’, met ISBN 9789464898781, is geschreven door Dick van Dijk en uitgegeven door Boekscout. De softback op formaat 23x16 cm telt 220 pagina's, is voorzien van Nederlandse taal en zo’n 200 zwart-witfoto’s. Het boek kost €24,50 en is onder meer verkrijgbaar via de site van de uitgever. Dan wordt het ook nog gratis verzonden in Nederland en België. Kijk daarvoor op www.boekscout.nl.

Verdwaald achter het IJzeren Gordijn – De Koude Oorlog in het luchtruim van Oost-Europa

‘Zonder waarschuwing vooraf openden MiG-jagers keer op keer het vuur op nietsvermoedende indringers!’ Met deze zin uit het boek is meteen duidelijk dat de Koude Oorlog niet altijd koud was, al kwam het gelukkig nooit tot een groot conflict. Verdwaald achter het IJzeren Gordijn gaat over een reeks opmerkelijke incidenten in het luchtruim van Oost-Europa tussen 1945 en 1990.

In die tijd raakten honderden westerse vliegtuigen, zowel militair als civiel, per abuis verdwaald achter het IJzeren Gordijn. Die onbedoelde schendingen van het luchtruim van het Warschaupact veroorzaakten in het Oostblok veel ergernis en werden al snel niet getolereerd. Aan logische verklaringen voor vreemde koerswijzigingen – problemen met navigatieapparatuur of bijzondere weersomstandigheden – hadden de communistische machthebbers geen boodschap. Ze negeerden internationale afspraken over de veiligheid in de lucht en traden keihard op tegen westerse indringers. Regelmatig werden verdwaalde toestellen onderschept door jagers en met waarschuwingsschoten bruut tot landen gedwongen. Of erger: talloze westerse vliegtuigen, waaronder grote passagiersvliegtuigen van bekende luchtvaartmaatschappijen en onbewapende militaire NAVO-toestellen, werden botweg neergeschoten. Dit alles met groot verlies aan mensenlevens. De internationale incidenten werden volgens de gangbare politieke retoriek van de Koude Oorlog met propaganda uitgebuit.

Auteur Dick van der Aart is een zeer ervaren auteur op het gebied van luchtspionage en inlichtingenoperaties tijdens de Koude Oorlog. Hij schreef er al diverse boeken over. Ook in dit boek beschrijft Van der Aart in boeiende details en goed leesbare tekst 37 zeer uiteenlopende incidenten met westerse vliegtuigen die boven Oost-Europa verdwaalden, waaronder een Nederlandse Starfighter. Hij illustreert de verhalen met ruim 160 zeer goede zwart-witfoto’s en kaarten. Zeker een aanrader voor wie geïnteresseerd is hoe de confrontatie tussen Oost en West regelmatig tot echte botsingen leidde.

‘Verdwaald achter het IJzeren Gordijn – De Koude Oorlog in het luchtruim van Oost-Europa’ met ISBN 9789465019413 is geschreven door Dick van der Aart en uitgegeven door Brave New Books. De softback op formaat 17x24 cm telt 203 pagina’s voorzien van Nederlandse taal en is geïllustreerd met 160 foto’s en afbeeldingen. De prijs van het boek is € 26,50 en het is te verkrijgen via alle bekende (luchtvaart)boekhandels en online.