Ruim 45 jaar nadat in juni 1979 de eerste F-16 werd afgeleverd, nam de Koninklijke Luchtmacht afgelopen vrijdag afscheid van de Fighting Falcon. Met speeches, een aangepaste afscheidsvlucht boven Nederland en de overhandiging van de laatste Aircraft Technical Logs aan de Commandant Luchtstrijdkrachten (C-LSK) is het tijdperk F-16 voorbij. Generaties technici, vliegers en andere betrokkenen zwaaiden op Volkel het jachtvliegtuig uit dat decennialang het gezicht van de luchtmacht was.
Tekst: Arno Marchand | Foto boven: sergeant-majoor Maartje Roos
Foto: sergeant-majoor Cristian Schrik
Acht vliegers en negen F-16’s – zelfs op het laatste moment hebben de onderhoudstechnici nog een spare gereed – staan op de flightline klaar. Het weer is ’s ochtends nog alleszins vriendelijk, al waait het hard. Maar vanaf het opstarten na het middaguur huilen de wolken een beetje – en soms veel – mee. Van cancelen van de afscheidsvlucht over vrijwel alle belangrijke F-16-plekken in Nederland, is geen sprake, dus gaan de acht F-16’s de lucht in. Die weten ondanks een zwaar front boven Midden-Nederland toch de (voormalige) Vliegbases Twenthe, Gilze-Rijen (twee keer), Woensdrecht, de Luchtmachttoren in Breda, Vliegbasis Eindhoven en natuurlijk Volkel met een bezoek te vereren.
Boven de thuisbasis van de laatste toestellen verschijnen om 15:12 uur zes F-16’s in een 3-1-2-formatie. De getallen verwijzen uiteraard naar 312 Squadron, de laatste gebruiker van het type. Honderden genodigden, eigen personeel op de vliegbasis en nog eens vele honderden belangstellenden langs het basishek slaan het tafereel gade. Als deze ‘Bonzo’-formatie goed en wel is overgevlogen en er misschien een traantje wordt weggepinkt, is plots iedereen weer bij de tijd: een tweetje knalt met donderend geweld laag over de vliegbasis. Hun callsign Epic onderstreept het gevoel van dit epische vliegtuig dat binnen de luchtmacht geschiedenis schreef.
Foto's: sergeant-majoor Hille Hillinga
Foto's: sergeant-majoor Hille Hillinga
To heaven and back
Tijdens de vlucht boven Nederland spreekt onder meer C-LSK luitenant-generaal André Steur de genodigden op Vliegbasis Volkel toe. “Vandaag nemen we niet alleen afscheid van een jachtvliegtuig, we nemen afscheid van een generatie. Van een manier van werken, een levensstijl en een legende. En vandaag kan ik nog altijd met een bonzend hart naar deze mooie dame staren. Er kippenvel van krijgen. Niet alleen omdat ik zelf de bijzondere eer heb gehad, om met dit prachtige toestel te mogen vliegen in dienst van ons vaderland. Maar vooral ook omdat ik iedere vlucht een stevige hand van mijn crew chief kreeg, met die vertrouwde blik in de ogen: ‘Ze is er klaar voor Jabba, take her to heaven and back’.
Decennialang werd dit toestel nagenoeg onafgebroken ingezet voor vrede en veiligheid. Het onbetwiste werkpaard van Defensie. De gedachten dwalen dan af naar al die collega’s die in, aan en om dit vliegtuig hebben gewerkt. Samen hebben we gebuffeld, geknokt, gelachen, gehuild, gevloekt en gejuicht. Samen werden we als luchtmacht volwassen. En samen werden wij de beste luchtmacht van de wereld.”
Steur vervolgt: “Iedereen heeft een eigen verhaal bij dit vliegtuig. Voor de een is het die ene missie, die nog altijd door merg en been gaat, voor de ander het urenlang scheldend zoeken naar een ongrijpbaar technisch mankement. De een zag F-16’s als vluchtig bewegende stipjes op een radarbeeld, de ander probeerde de elegante lijnen van het toestel scherp op beeld te krijgen. En dikwijls moesten we de grenzen van het haalbare, van mens en machine opzoeken. Omdat de missie het vereiste.
Die kennis in het achterhoofd maakt dit afscheid wat gemakkelijker, in ieder geval voor mij. We zeggen vandaag weliswaar farewell tegen een icoon, maar niet tegen alles wat deze iconische jager ons heeft gebracht. Zoals de ongekende groei die we in het F-16-tijdperk als luchtmacht en als luchtmachters hebben doorgemaakt en de expertise over het luchtdomein die we hebben opgedaan.”
Foto: sergeant-majoor Maartje Roos
Legendes
De C-LSK besluit met: “Ik ben de ontelbare mensen die zich over de jaren hebben ingezet om de F-16 te vliegen, te laten vliegen en vliegend te houden dan ook zeer dankbaar. Een aantal van hen spant zich tot op de allerlaatste dag in om deze eervolle taak tot een goed einde te brengen. Eenieder van jullie, en nog zoveel meer mensen, hebben het verhaal van de F-16 bij de Koninklijke Luchtmacht tot een succesverhaal gemaakt. Legendes worden niet geboren of gebouwd. Legendes worden over tijd gevormd door de verhalen, de gevoelens, de prestaties en de belevenissen van mensen. Onze mensen. In gedachten bij de collega’s die ons ontvielen tijdens training en inzet met de F-16, zeg ik: Het was mij een eer en een genoegen. Dag trouwe partner, dan voor alles.”
Wegrijdend bij 312 Squadron valt het bord voor het gebouw nu nog meer op dan anders. Onder de afbeelding van de F-16 met de afscheidsstaart staat ‘Last of the breed’. Einde van het F-16-tijdperk.
