Het was een gedachtegang van generaal James Hecker, Commandant US Air Force Europe and Africa. In de jaren negentig waren er nog zoveel jachtvliegbases in Europa, dat als je de lucht in ging, je altijd wel met een andersoortige tegenstander dan jijzelf kon knokken: dissimilar air combat training (DACT). Op zeer korte afstand heet dat dogfighting. Maar met alle bezuinigingen van de laatste drie decennia waren die mogelijkheden er steeds minder. Daarom was het tijd voor oefening speciaal daarvoor: Ramstein 1v1.
Tekst en foto’s: Arno Marchand | Foto boven: André Eilander
Loringer, met Top Gun-badge op de schouder: “We wilden Ramstein 1v1 kort en krachtig houden, en als ik naar het platform kijk, ben ik behoorlijk verbaasd wat we voor elkaar hebben gekregen. Het is geweldig. Ik kan niet blijer zijn.”
Hecker kan trots zijn op wat zijn ondercommandanten van de US Air Force Europe and Africa (USAFE/AFAFRICA), op 6 juni op Ramstein Air Base voor elkaar hebben gekregen. In een volle hangar zitten namelijk meer dan honderd vliegers en techneuten die voor de eendaagse oefening naar midden-Duitsland zijn afgereisd.
Is dat niet wat kort? “Nee”, zegt de airboss-van-de-dag lieutenant-colonelMichael Loringer, normaliter Chief of Weapons and Tactics van USAFE/AFAFRICA. “Dit is lang genoeg. Iedere vlieger krijgt op deze dag zijn training. En dit is precies zoals de US Navy het doet op Top Gun.” De gelijknamige badge op Loringers schouder geeft aan dat hij deze cursus ook heeft doorlopen. “Wat we hier uitvoeren, is dus een bestaand concept. Het kán ook op één dag omdat wij alle planning al voor de vliegers hebben gedaan. Zij hoeven alleen maar hier naartoe te komen en te vliegen. Daarbij vraagt deze eendaagse oefening al heel veel inzet van iedereen, USAFE/AFAFRICA en NATO Aircom hier op de basis en van het gastland. En we zijn hier al sinds september mee bezig. Meer is gewoon niet uitvoerbaar.”
Het luchtruim boven Ramstein was in vier blokken verdeeld. In elk kwadrant vond tegelijkertijd een één-op-één gevecht plaats. Tijdens Ramstein 1v1 werden acht waves gevlogen. Foto's: André Eilander
‘Noorse F-35’s kunnen hier vliegen door inzet van Amerikaans personeel’
Kameraadschap
Maar vliegen is lang niet het enige doel van de oefening. Nummer twee is om het grondpersoneel weer te leren met elkaars toestellen om te gaan. Iets wat vroeger ook veel meer gebeurde. In deze eerste editie blijft dat nog wat beperkt tot het kijken bij elkaars kisten op de flightline. Wel concreet is het bij de Noorse F-35’s. “Zij wilden graag komen, maar konden geen grondpersoneel op Ramstein krijgen. Hun F-35’s kunnen hier vliegen door de inzet van Amerikaans grondpersoneel van RAF Lakenheath ”, vertelt Loringer met gepaste trots. “Het is de eerste keer dat Noorse F-35’s worden geserviced door niet-Noors personeel. En zo’n samenwerking zal er in de toekomst vaker zijn.”
Maar de belangrijkste reden is voor F-35-vlieger Loringer ‘kameraadschap kweken’. “Dáár gaat het hier bovenal om. Vooral níet om wie er wint tijdens een dogfight. Juist het aanhalen van banden onderling is hét doel. Mochten we ooit in gevecht komen, dan hebben we juist dát in de missieplanning nodig.”
Terug in de tijd
Voor de oefening nodigt de organisatie jachtvliegers uit heel Europa uit. Negen landen beantwoorden het verzoek en komen er met zo’n zestig naar Ramstein. Ze nemen maar liefst 37 jachtvliegtuigen mee. Daarmee is de air base in weer even de jachtvliegbasis die het was tot 1994. Toen verhuisden namelijk de twee squadrons F-16’s van de lokale wing naar Aviano Air Base in Italië. Ramstein, met ruim 16.000 werknemers, werd daarna de grootste transportbasis van de Amerikaanse luchtmacht in Duitsland en een van de grootste bases buiten de Verenigde Staten.
Het C-130-platform staat nu vol met Eurofighters, F-16’s, F/A-18’s, Rafales en een Skyhawk. De F-35’s stonden om veiligheidsredenen op het achterste platform, waar ook de C-130's hun plek hebben gevonden. Foto: USAF, Thomas Karol
Het platform dat normaliter ruimte biedt aan de C-130’s van het lokale 37th Airlift Squadron, staat nu vol met jachtvliegtuigen uit België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Nederland, Noorwegen en de Verenigde Staten. De Canadese firma Top Aces die in Duitsland met jachtvliegtuigen als oefenvijand optreedt, was te gast en doet mogelijk een volgende editie mee. “Want we willen hier zeker een terugkerend evenement van maken”, geeft Loringer aan. “Misschien volgend jaar, anders het jaar erop.”
Pascal: “Stel dat je geen missiles meer hebt, of je krijgt om welke reden dan ook te laat toestemming om te vuren, dan moet je kunnen dogfighten. Dat doe je al tijdens je opleiding, maar als squadronvlieger op de F-35 moet je het ook kunnen.” Foto's: USAF, Megan Beatty en Trevor Calvert
‘Je kan om welke reden dan ook in een één-versus-één-gevecht verzeild raken’
Één met je toestel
Wat de al genoemde planning inhoudt, wordt duidelijk na de mass briefing. Alle vliegers krijgen een dichte envelop met daarin een tijd, coördinaat en call sign. “Daarmee gingen we dus de lucht in en pas als je beak to beak op elkaar afvliegt, heb je door wie je tegenstander is”, legt Commandant 322 Squadron luitenant-kolonel Pascal uit. “Uiteraard proberen we in real life een tegenstander al op zo groot mogelijk afstand – beyond visual range (BVR, red.) – uitgeschakeld te hebben, maar nu was dat dus vooral niet de bedoeling. Tegen een aantal hadden we een zware dobber, want in tegenstelling tot alle andere jachtvliegtuigen, hebben we met de F-35 alle brandstof aan boord. Daardoor zijn wij wat logger dan een ander type dat bij een echte dogfight z’n tanks zal afwerpen om zo kort mogelijk te kunnen draaien.”
Nick: “In de twintig jaar dat ik F-16 vlieg, heb ik maar één squadronrotatie gedaan. Iets wat vóór de jaren 90 busines as usual was en waarbij je veel kennis van andere eenheden opdeed. Nu kan dat alleen bij oefeningen zoals deze.”
“Maar dit soort basic fighter manoeuvres zijn vaardigheden die we allemaal beheersen”, vervolgt Pascal. “Dat moet ook, want je kan maar zo om welke reden dan ook in een één-versus-één-gevecht verzeild raakt. Met dogfighten leer je je kist van haver tot gort kennen, tot op de grens van wat je als vlieger en airframe kunnen. Dan ben je écht één met je toestel, terwijl met BVR je meer een bedienaar bent van je geavanceerde systemen. Beide zijn essentieel.”
De F-16 is eigenlijk gebouwd voor dogfighting, want pas eind jaren 90 kreeg het toestel bij de Europese gebruikers België, Denemarken, Nederland en Noorwegen BVR-capaciteiten door de Mid-life Update.
‘Je forceert out-of-the-box-denken van beide vliegers’
Onbekende tegenstanders
Collega van 312 Squadron majoor Nick vindt Ramstein 1v1 dan ook een supergoed initiatief. “Hoewel de meeste gevechten BVR zullen plaatsvinden, kan je nog steeds op de merge komen, het punt waar je elkaar in de lucht fysiek treft. Dat moet je blijven trainen en dat doen we ook een aantal keer per jaar.” Maar het is volgens hem heel anders om tegen onbekende tegenstanders te knokken, dan tegen een squadroncollega. “Je kent dan het vliegtuigtype en de meeste trucjes. Nu kom je tegenover een onbekende tegenstander met andere mogelijkheden en tactieken. Je forceert daardoor out-of-the-box-denken van beide vliegers. Vroeger vlogen we veel DACT-missies, maar door de diverse woestijnoorlogen uit de jaren nul en tien, is de mindset van één-tegen-één-gevechten voor een groot deel verdwenen. Die vaardigheid moet echt weer terug en een oefening als deze is daar top voor.”
Foto: USAF, Megan Beatty
Dat geldt wat Nick betreft ook voor het sociale deel. “Er is een grote dreiging in Europa. Als het tot een conflict komt, moet je elkaar goed kennen. Door internationale oefeningen die ik al heb gedaan, kom ik overal wel bekenden tegen, zoals boven Afghanistan, Irak en Syrië. Dat helpt in hoe je tegen situaties aankijkt.”
312 Squadron was met twee F-16’s, vier vliegers en zo’n tien man grondpersoneel naar Ramstein gekomen, 313 Squadron met één F-35, één vlieger en twee man grondpersoneel en 322 met vier F-35’s, vier vliegers en zeven man grondpersoneel.
Gezonde balans
Zoals nu geframed was de oefening perfect geeft Smaal tot besluit aan, “al zou je dit wel elke dag willen doen. Maar eens per jaar is prima. Daarbij was er een gezonde balans tussen vliegen, supergaaf knokken, niet hoeven winnen en kameraadschap; een hamburger en een biertje erbij en met elkaar van gedachten wisselen.”
Nick onderschrijft dat: “En nog een voordeel van deze oefening: Deze was logistiek gezien heel simpel. Je hoeft voor die ene dag niet heel veel mee te nemen. Een fantastische oefening die echt een vervolg mag krijgen.”
